Arıcılık sektöründeki risk faktörlerinin incelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 94 Sayı: 2, 188 - 201, 15.06.2023

Alperen Varalan , Mustafa Bahadır Çevrimli

https://doi.org/10.33188/vetheder.1246102

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı; Türkiye’de ve Dünya’da arıcılık sektöründe yer alan işletmelerde arıcılık ürünlerinin üretim aşamasından pazarlama aşamasına kadar geçen süreçte karşılaştıkları risk faktörlerinin incelenmesidir. Arıcılık sektörü, doğa olaylarına daha hassas olması sebebiyle hayvancılığın diğer alt sektörlerine kıyasla küresel ısınma ve iklim değişikliğinden daha fazla etkilenmektedir. Bu yüzden, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin arıcılık sektörü için bir risk faktörü olduğu söylenebilir. Arıcılık sektöründe bu risk faktörünün dışında birçok risk faktörü mevcuttur. Bu risk faktörleri hastalık ve zararlılar, ana arı, pestisit kullanımı, hırsızlık ve kovan çalınması kaynaklı risk faktörleri olarak sıralanabilir. Ayrıca arıcılık sektörünü olumsuz etkileyen finansal, ekonomik ve pazarlama kaynaklı risk faktörleri de mevcuttur. İncelenen bu risk faktörleri arıcılık sektöründe sürdürülebilirliği tehdit etmektedir. Bu nedenle bu risk faktörlerine karşı önlemler alınmalıdır. Üreticiler bu önlemleri alırken risk faktörlerini doğru bir şekilde analiz etmelidir. Sigorta, arıcılığın daha profesyonel hale gelmesi için üreticilere verilecek eğitimler, kooperatiflerin arttırılarak üreticilere daha fazla destek verilmesi gibi unsurlar bu risk faktörlerini azaltabilecek veya ortadan kaldırabilecek önerilerdir. Bu sayede arıcılık sektörünü sürdürülebilir kılmak mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Arıcılık, Küresel iklim değişikliği, Risk faktörleri, Sürdürülebilirlik

Investigation of risk factors in the beekeeping sector

Öz

The objective of this study is to examine the risk factors of beekeeping products in the process from the production stage to the marketing stage in the enterprises in the beekeeping sector in Turkey and in the World. Since the beekeeping sector is more sensitive to natural events, it is more affected by global warming and climate change than other animal husbandry sub-sectors. Therefore, global warming and climate change are risk factors for the beekeeping sector. In the beekeeping sector, there are many risk factors apart from this risk factor. These risk factors can be examined as risk factors arising from diseases and pests, queen bees, pesticide use, theft and hive theft. There are also financial, economic and marketing-related risk factors that negatively affect the beekeeping sector. These examined risk factors threaten sustainability in the beekeeping sector. Therefore, precautions should be taken against these risk factors. Producers should analyze risk factors accurately when taking these precautions. Factors such as insurance, trainings to be given to producers to make beekeeping more professional, more support to producers by increasing cooperatives are suggestions that can reduce or eliminate these risk factors. In this way, it will be possible to make the beekeeping sector sustainable.

Anahtar Kelimeler

Beekeeping, Global climate change, Risk factors, Sustainability

Kaynakça

• 1. Türk Dil Kurumu. Türk Dil Kurumu sözlükleri, Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/. Erişim tarihi: 23.03.2022 2. Özbilgin İG. Risk ve risk çeşitleri. Bilişim Derg 2012;7:86-93.
• 3. Hazneci E, Ceyhan V. Amasya ili Merzifon ilçesinde süt sığırcılığı yapan tarım işletmelerinde risk analizi. Akdeniz Üniv Ziraat Fak Derg 2011; 24(2): 109-114.
• 4. Janowicz-Lomott M, Łyskawa K. The new instruments of risk management in agriculture in the European Union. Procedia Econ Finan 2014;9:321-330.
• 5. Nábrádi A, Mdai H, Nemessályi Z. Risk and risk management in Hungarian livestock production with a special regard to shep production. AAEA Annual Meeting. 2004 August 1-4; Denver, Colorado.
• 6. Kızılay H, Akçaöz H. Antalya ilinde süt sığırı yetiştiricileri birliğine üye olan ve olmayan işletmelerde risk analizi. Anadolu J of AARI 2008; 18(1): 66-92.
• 7. vanEngelsdorp D, Meixner MD. A historical review of managed honey bee populations in Europe and the United States and the factors that may affect them. J Invertebr Pathol 2010; 103: 80-95.
• 8. Akinola BD. Risk preferences and coping strategies among poultry farmers in Abeokuta Metropolis, Nigeria. Glob J Sci Front Res 2014; 14(5): 23-30.
• 9. Çobanoğlu F, Çoban D, Yıldırım Ş, Kırım B, Tunalıoğlu R,Cankurt M. Milas (Muğla-Türkiye) yöresinde deniz balığı yetiştiriciliği yapan toprak havuz işletmelerinin risk kaynakları ve risk yönetim stratejileri. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 2015; 32(2): 89-97
• 10. Hayran S, Gül A. Risk perception and management strategies in dairy farming: a case of Adana Province of Turkey. Turk J Agric Food Sci Tech 2015; 3(12): 952-961.
• 11. Karadas K, Birinci A. Identification of risk factors affecting production of beekeeping farms and development of risk management strategies: A new approach. Rev Bras Zootec 2018; 47.
• 12. Adeyonu AG, Otunaiya AO, Oyawoye EO, Okeniyi FA. Risk perceptions and risk management strategies among poultry farmers in south-west Nigeria. Cogent Soc Sci 2021; 7(1): 1891719
• 13. Alam MA, Guttormsen AG. Risk in aquaculture: farmers’ perceptions and management strategies in Bangladesh. Aquac Econ Manag 2019; 23(4): 359-381.
• 14. Çevrimli MB. Arıcılık işletmelerinin teknik ve ekonomik analizi: Ege Bölgesi Örneği. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2017, Ankara, Türkiye.
• 15. Semerci A. Türkiye arıcılığının genel durumu ve geleceğe yönelik beklentiler. Mustafa Kemal Üniv Ziraat Fak Derg 2017; 22(2): 107-118.
• 16. Erkan C, Aşkın Y. Van ili Bahçesaray ilçesinde arıcılığın yapısı ve arıcılık faaliyetleri. YYÜ Tar Bil Derg 2001; 11(1), 19-28. 17. TEPGE, 2022. Arıcılık Ürün Raporu 22. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü, TEPGE. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/. Erişim tarihi 25.08.2022
• 18. Kekeçoğlu M, Gürcan EK, Soysal Mİ. Türkiye arı yetiştiriciliğinin bal üretimi bakımından durumu. Tekirdağ Ziraat Fak Derg 2007; 4(2): 227-236.
• 19. Kutlu MA, 2019. Uludere ilçesi arıcılık işletmelerinin genel yapısı ve arıcılık faaliyetleri üzerine bir çalışma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Derg 6(3): 511-517.
• 20. FAO. Food and agricultural organization of the United Nations. https://www.fao.org/faostat/en/#data. Erişim tarihi: 27.03.2022
• 21. TÜİK. Türkiye İstatistik Kurumu. https://www.tuik.gov.tr/. Erişim tarihi: 23.03.2022
• 22. Çevrimli MB, Sakarya E. Türkiye arıcılık sektöründe mevcut durum, sorunlar ve çözüm önerileri. Erciyes Üniv Vet Fak Derg 2018; 15(1): 58-67.
• 23. Le Conte Y, Navajas M. Climate change: impact on honey bee populations and diseases. Rev Sci Tech Off Int Epiz 2008; 27(2): 499-510.
• 24. Reddy PR, Verghese A, Rajan VV. Potential impact of climate change on honeybees (Apis spp.) and their pollination services. Pest Manag Hortic Ecosyst 2012; 18(2): 121-127.
• 25. Fründ J, Zieger SL, Tscharntke T. Response diversity of wild bees to overwintering temperatures. Oecologia 2013; 173(4): 1639-1648.
• 26. Topal E, Özsoy N, Şahinler N. Küresel ısınma ve arıcılığın geleceği. Mustafa Kemal Üniv Ziraat Fak Derg 2016;21(1).
• 27. Demirhan SA, Şahinler N. Effects of global warming on animal breeding. Int J Agric For Life Sci 2019; 3(1), 157-160.
• 28. Demirpolat A, Kılıç Ö, Çobanoğlu DN. İklim değişikliğinin arıcılık üzerine etkileri. Uluslararası Arıcılık Araştırmaları ve Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma Stratejileri Kongresi; 2019 Ekim 11-13, 414-419, Bingöl, Türkiye.
• 29. Flores JM, Gil-Lebrero S, Gámiz V, Rodríguez MI, Ortiz MA, Quiles FJ. Effect of the climate change on honey bee colonies in a temperate Mediterranean zone assessed through remote hive weight monitoring system in conjunction with exhaustive colonies assessment. Sci Total Environ 2019; 653:1111-1119.
• 30. Kutlu MA, Özdemir A, Gül A. Küresel iklim değişikliğinin arıcılık faaliyetleri üzerine etkileri. Uluslararası Arıcılık Araştırmaları ve Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma Stratejileri Kongresi; 2019 Ekim 11-13, 343-350, Bingöl, Türkiye.
• 31. Rai SN, Ravuiwasa K. Impact of climate change on honey bee population and diseases with special reference To Fiji Islands. Haya: Saudi J Life Sci 2019; 4(10): 335-339.
• 32. Giannini TC, Costa WF, Borges RC, MirandamL, da Costa CPW, Saraiva AM, Imperatriz Fonseca VL. Climate change in the Eastern Amazon: crop-pollinator and occurrence-restricted bees are potentially more affected. Reg Environ Change 2020;20(1):1-12.
• 33. Vercelli M, Novelli S, Ferrazzi P, Lentini G, Ferracini C. A qualitative analysis of beekeepers’ perceptions and farm management adaptations to the impact of climate change on honey bees. Insects 2021; 12(3): 228.
• 34. Varol N, Ayaz M. Küresel iklim değişikliği ve zeytincilik. Türk Bilimsel Derlemeler Derg 2012; 5(1):11-
• 35. Tunçel H. Türkiye’de (1966-1986 yılları arasında) arıcılığa genel bir bakış. Türkiye Coğrafyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Derg 1992; 1: 97-126.
• 36. Duru S, Parlakay O. Türkiye’de iklim değişikliğinin bal verimine etkisi: ARDL sınır testi yaklaşımı. MKU.Tar Bil Derg 2021; 26(3): 791-800.
• 37. Karakaş G, Gülse Bal HS. The relationship between honey yield and environmental pollutants in Turkey. Turkish JAF Sci Tech 2019; 7(11): 2018-2024.
• 38. Çukur F. Muğla İli Milas İlçesinde Arıcılık Faaliyetinin Sürdürülebilirliliği Üzerine Bir Değerlendirme. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi; 2014 Eylül 3-5, Samsun, Türkiye.
• 39. Özmen Özbakır G, Doğan Z, Öztokmak A. Adıyaman ili arıcılık faaliyetlerinin incelenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Derg 2016; 20(2): 119-126
• 40. Karahan A, Karaca İ. Adana ve Konya illerindeki arıcılık faaliyetleri ve koloni kayıpları. SDÜ Fen Bil Enst Der 2016; 20(2).
• 41. Söğüt B, Şeviş HE, Karakaya E, İnci H, Yılmaz HŞ. Bingöl İlinde arıcılık faaliyetinin mevcut yapısı üzerine bir araştırma. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Derg 2019; 6(2): 168-177.
• 42. Balkaya İ, Kaplan H, Güven E, Avcıoğlu H. Erzurum yöresi arıcılarının karşılaştıkları bal arısı hastalıkları. Atatürk University J Vet Sci 2016; 3: 273-281.
• 43. Çevrimli, MB, Sakarya E. Arıcılık işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları; Ege Bölgesi örneği. Eurasian J Vet Sci 2018; 34(2): 83-91.
• 44. Küçük A, Saylam A, Akın AL, Şahinoğlu OY. Orman köylerinde arıcılık sorunları ve çözüm önerileri (Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü örneği). Ormancılık Araştırma Derg. 2022; 9(2): 15-27.
• 45. Ellis JD, Evans JD, Pettis J. Colony losses, managed colony population decline and Colony Collapse Disorder in the United States. J Apic Res 2010; 49(1): 134-136.
• 46. vanEngelsdorp D, Tarpy DR, Lengerich EJ, Pettis JS. Idiopathic brood disease syndrome and queen events as precursors of colony mortality in migratory beekeeping operations in the eastern United States. Prev Vet Med 2013; 108: 225–233.
• 47. Higes M, Martín-Hernández R, Martínez-Salvador A, Garrido-Bailón E, González-Porto AV, Meana A, Bernal, JL, Del Nozal MJ, Bernal J. A preliminary study of the epidemiological factors related to honey bee colony loss in Spain. Environ Microbiol Rep 2010; 2: 243–250.
• 48. Meana A, Llorens-Picher M, Euba A, Bernal JL, Bernal J, García-Chao M, Dagnac T, Castro-Hermida JA, González-Porto AV, Higes M, Martin-Hernandez R, 2017. Risk factors associated with honey bee colony loss in apiaries in Galicia, NW Spain. Span J Agric Res 2017; 15(1): e0501
• 49. Chauzat MP, Jacques A, Laurent M, Bougeard S, Hendrikx P, Ribiere-Chabert M. Risk indicators affecting honeybee colony survival in Europe: one year of surveillance. Apidologie 2016; 47(3): 348-378.
• 50. Saner G, Engindeniz S, Çukur F, Yücel B. İzmir ve Muğla illerinde faaliyet gösteren arıcılık işletmelerinin teknik ve ekonomik yapısı ile sorunları üzerine bir araştırma. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 126, ISBN: 975- 407-169-1, 2005 Mart, Ankara, 126 s.
• 51. Kösoğlu M, Yücel B, Özsoy N, Topal E, Engindeniz S. Türkiye arıcılığında ana arının koloni gelişimine ve arıcılık ekonomisine etkisi. Turkish Journal of Agricultural Economics 2017; 23(1).
• 52. Çakmak I, Seven Çakmak S. Beekeeping and recent colony losses in Turkey. Uludag Bee J 2016; 16(1): 31-48.
• 53. Akyol E, Yeninar H, Korkmaz A, Çakmak I. An observation study on the effects of queen age on some characteristics of honey bee colonies. Ital J Anim Sci 2008; 7(1), 19-25.
• 54. vanEngelsdorp, D, Hayes Jr J, Underwood RM, Pettis, J, 2008. A survey of honey bee colony losses in the US, fall 2007 to spring 2008. PloS one, 3(12), e4071.
• 55. Çevrimli MB, Tuncel L. Türkiye’de gezginci arıcılıkta yeni uygulamalar. Veteriner Hekimler Derneği Bülteni 2015; 10(1): 7-12
• 56. Alger SA, Burnham PA, Lamas ZS, Brody AK, Richardson LL. Home sick: Impacts of migratory beekeeping on honey bee (Apis mellifera) pests, pathogens, and colony size. PeerJ 2018; 6: e5812.
• 57. Jara L, Ruiz C, Martín-Hernández R, Muñoz I, Higes M, Serrano J, De la Rúa P. The effect of migratory beekeeping on the infestation rate of parasites in honey bee (Apis mellifera) colonies and on their genetic variability. Microorganisms 2020; 9(1): 22.
• 58. Pilati L, Prestamburgo M. Sequential relationship between profitability and sustainability: The Case of Migratory Beekeeping. Sustainability 2016; 8(1): 94.
• 59. Ünal HH, Oruç HH, Sezgin A, Kabil, E. Türkiye’de 2006-2010 yılları arasında, bal arılarında görülen ölümler sonrasında tespit edilen pestisitler. U Arı D 2010; 10(4): 119-125.
• 60. Karahan, A, Kutlu MA, Gül A, Karaca İ. The Effect of pesticides on honey bees. In 6th International Muğla Beekeeping and Pine Honey Congress; 2018 October 15-19; 84-90, Muğla, Türkiye.
• 61. Karahan A, Kutlu MA, Karaca İ. Cypermethrin’in bal arısı (Apis mellifera) ve yaban arısı (Vespula germanica) üzerine etkileri. Arıcılık Araştırma Derg 2018; 10(1): 1-8.
• 62. Sandrock C, Tanadini M, Tanadini LG, Fauser-Misslin A, Potts SG, Neumann P. Impact of chronic neonicotinoid exposure on honeybee colony performance and queen supersedure. PLOS one 2014; 9(8): e103592.
• 63. Whitehorn PR, O’connor S, Wackers FL, Goulson D. Neonicotinoid pesticide reduces bumble bee colony growth and queen production. Science 2012; 336(6079), 351-352.
• 64. Pettis JS, Vanengelsdorp D, Johnson J, Dively G. Pesticide exposure in honey bees results in increased levels of the gut pathogen Nosema. Naturwissenschaften 2012; 99(2): 153-158.
• 65. Seven İ, Akkılıç ME. Elazığ’daki arıcılık işletmelerinin üretim ve pazarlama problemlerinin tespiti ve çözüm önerileri. Lalahan Hay Araşt Enst 2005; 45(2), 41-52.
• 66. Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA). Ardahan Kafkas arı ırkı ve arıcılık çalıştayı sektör raporu 2012; 58-59 Kars, Türkiye.
• 67. Öztürk C, Subaşı OS, Uysal O, Seçer A, Alemdar T, Ören MN. Akdeniz bölgesinde arıcılık işletmelerinin teknik ve ekonomik yapısının belirlenmesi. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü Yayın 2014; (254). 68. Seğmenoğlu N. Adana ilinde arıcılığın genel yapısı ve arıcılık faaliyetleri. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2018, Elazığ, Türkiye
• 69. Faji M, Begna F. Review of opportunity and challenges of beekeeping in Ethiopia. Advan Res J Plant Ani Sci 2017; 3(3): 053-060.
• 70. Abebe A, Yilma T, Yohannes E, Mulisa F, Habtamu A. Analysis of honey production systems in three agroecologies of Benishangul-Gumuz, Western Ethiopia. J Agric Ext Rural Dev 2016; 8(3): 29-38.
• 71. Monga K, Manocha A. Adoption and constraints of beekeeping in district Panchkula (Haryana), India. Livest Res Rural Dev 2011; 23(5): 3
• 72. Kalanzi F, Nansereko S, Buyinza J, Kiwuso P, Turinayo Y, Mwanja C, et al. Socio-economic analysis of beekeeping enterprise in communities adjacent to Kalinzu forest, Western Uganda. Int J Res land-use Sustain. 2015;2:81–90
• 73. Cengiz MM, Yazıcı K. Ardahan yöresinde bal arısı (Apis mellifera L.) kolonilerinde kışlama kayıpları ve muhtemel sebepleri üzerine bir anket. U Arı D 2018; 18(2): 111-122
• 74. Aydın A. Ardahan ilinde arıcılık faaliyetleri ve sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2014, Erzurum, Türkiye.
• 75. van der Zee R, Brodschneider R, Brusbardis V, Charriere JD, Chlebo R, Coffey MF et al. Results of international standardised beekeeper surveys of colony losses for winter 2012–2013: analysis of winter loss rates and mixed effects modeling of risk factors for winter loss. J Apic Res 2014; 53(1): 19-34.
• 76. Brodschneider R, Gray A, Adjlane N, Ballis A, Brusbardis V, Charrière JD et al. Multi-country loss rates of honey bee colonies during winter 2016/2017 from the COLOSS survey. J Apic Res 2018; 57(3): 452-457.
• 77. Gray A, Brodschneider R, Adjlane N, Ballis A, Brusbardis V, Charrière JD et al. Loss rates of honey bee colonies during winter 2017/18 in 36 countries participating in the COLOSS survey, including effects of forage sources. J Apic Res 2019; 58(4): 479-485.
• 78. Çevrimli MB, Sakarya E. TARSİM arılı kovan sigortası uygulamaları; TR32 bölgesi örneği. MAKÜ Sag Bil Enst Derg 2017; 5(1): 1-10.
• 79. Çakmak İ, Aydın L, Seven S, Korkut M. Güney Marmara Bölgesi’nde arıcılık anket sonuçları. U Arı D 2003; 3(1): 31-36.
• 80. Wagner K, Meilby H, Cross P. Sticky business-Why do beekeepers keep bees and what makes them successful in Tanzania? J Rural Stud 2019; 66: 52-66.
• 81. Demir Y. Erozyon Arıcılık İçin Bir Tehdit mi? Bingöl İli Örneği. BinBee Arı ve Doğal Ürünler Dergisi, 2021, 1: 45-53.
• 82. Anadolu Haber Ajansı. https://www.aa.com.tr/en/world/wildfires-ravaging-forestlands-in-many-parts-of-globe/2322512. Erişim tarihi: 15.09.2022.
• 83. Bağrıaçık N. Polinatör böcekler ve küresel tozlaşma krizi. Journal of the Institute of Science and Technology 2017; 7(4): 37-41.
• 84. Tutuba, NB, Vanhaverbeke W. Beekeeping in Tanzania: why is beekeeping not commercially viable in Mvomero?. Afrika focus 2018; 31(1): 213-239.