Three National Liberations in Africa: Examples of Kenya, Burkina Faso and Cape Verde

Yıl 2023, Sayı: 18 - Kurtuluş Olanakları: Geçmişi ve Geleceği İnşa Etmek, 106 - 130, 08.12.2023

Özgür Yılmaz

https://doi.org/10.47124/viraverita.1310891

Öz

National liberation struggles in Africa intensified after the Second World War, especially with the 1960s. In order to understand these national liberation struggles, it is necessary to look at global, regional and local conditions. In the global context, with the influence of the Cold War, the peoples exposed to colonialism in Africa found significant support with the influence of the USSR and the People's Republic of China. In the regional context, a common idea has emerged against colonialism, and this partnership has turned into practice from time to time. At the local level, a conjuncture began to emerge in which social movements that had been fighting against colonialism for a long time began to seize power. In the study, three countries exploited by three different colonial states were examined: Kenya (by England), Burkina Faso (by France), and Cape Verde (by Portugal). The reason for this choice is to find out how the revolution and nation-building progressed in these countries where three different languages are spoken. In all three countries, the takeover of power in different ways, power practices and processes of leaving power show different strategies. However, there are some features common to all three movements. An ideology of African socialism supported by revolutionary nationalism, the use of populist strategy, and the imagination of a unified Africa. In the study, in which the comparative historical analysis method is used, the history of revolutions is examined first, and the findings are analyzed in the second part.

Anahtar Kelimeler

National liberation, socialism, Africa, populism, history of revolution.

Afrika’da Üç Ulusal Kurtuluş Mücadelesi: Kenya, Burkina Faso ve Cabo Verde

Öz

Afrika’da ulusal kurtuluş mücadeleleri İkinci Dünya Savaşı’nın ardından -özellikle 1960’lı yıllarla birlikte- yoğunlaşmıştır. Bu ulusal kurtuluş mücadelelerini anlamak açısından küresel, bölgesel ve yerel şartlara bakmak gerekmektedir. Küresel bağlamda Soğuk Savaş’ın etkisiyle birlikte Afrika’daki sömürgeciliğe maruz kalan halklar SSCB ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin etkisiyle önemli bir destek bulmuştur. Bölgesel bağlamda ise sömürgeciliğe karşı ortak bir fikriyat oluşmuş, bu ortaklık yer yer pratiğe dönüşmüştür. Yerel düzlemde ise uzun süredir sömürgeciliğe karşı mücadele eden toplumsal hareketlerin iktidarı ele geçirmeye başladıkları bir konjonktür oluşmaya başlamıştır. Çalışmada üç farklı sömürge devleti tarafından sömürülen üç ülke incelenmiştir: Kenya (İngiltere tarafından), Burkina Faso (Fransa tarafından) ve Yeşil Burun Adaları (Portekiz tarafından). Bu seçimin gerekçesi üç farklı dilin konuşulduğu bu ülkelerde devrim ve ulus-inşasının nasıl seyirler izlediğini bulgulamaktır. Her üç ülkede iktidarın farklı şekillerde devralınışı, iktidar pratikleri ve iktidardan ayrılma süreçleri farklı stratejiler göstermektedir. Ancak üç harekette de ortak olan kimi özellikler bulunmaktadır. Devrimci milliyetçilikle desteklenen bir Afrika sosyalizmi ideolojisi, popülist stratejinin kullanılışı ve birleşik bir Afrika tahayyülü. Karşılaştırmalı tarihsel analiz yönteminin kullanıldığı çalışmada ilk olarak devrimler tarihi incelenirken ikinci kısımda ise elde edilen bulgular analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ulusal kurtuluş,, sosyalizm,, Afrika,, popülizm,, devrim tarihi.

Etik Beyan

Çalışmanın herhangi bir etik kurul onayı veya özel bir izne ihtiyacı yoktur. | The study doesn’t need any ethics committee approval or any special permission.

Kaynakça

• Abashin, S. (2012). Nation-Construction in Post-Soviet Central Asia. Soviet and post-Soviet identities, 150-168. Cambridge University Press: Cambridge.
• Abegunrin, O. (2009). Africa in Global Politics in the Twenty-First Century. Palgrave Macmillan: New York.
• Adar, K. G. (2000). The internal and external contexts of human rights practice in Kenya: Daniel arap Moi's operational code. African Sociological Review/Revue Africaine de Sociologie, 4(1), 74-96.
• Adar, K. G., & Munyae, I. M. (2001). Human Rights Abuse in Kenya Under Daniel Arap Moi, 1978. African Studies Quarterly, 5(1), 1-14.
• Adi, H. & Sherwood, M. (2003). Pan-African History Politic Figures from Africa and the Diaspore since 1787. Routledge: London.
• Ahluwalia, P. (1996). Founding Fathers Presidencies and the Rise of Authoritarianism: Kenya: A Case Study. Africa Quarterly, 36(4), 45-72.
• Aliyev, P. (2022). Seçim Şiddetinin Göç Üzerindeki Etkisi: Kenya Örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 12 (2), 80-104. Doi: 10.18074/ckuiibfd.1138382.
• Alwy, A., & Schech, S. (2004). Ethnic Inequalities in Education in Kenya. International Education Journal, 5(2), 266-274.
• Anderson, B. (2021). Comunidades imaginadas: reflexiones sobre el origen y la difusión del nacionalismo. Fondo de cultura económica.
• Angelo, A. (2020). Power and the presidency in Kenya: the Jomo Kenyatta years (Vol. 146). Cambridge University Press.
• Atik, K. (2014). Tarih Araştırmalarında Yeni Bir Yöntem: Karşılaştırmalı Tarih. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (6), 272-291.
• Aydoğdu, B. (2019). Kenya’da Başkanlık Sistemi: Tarihsel Gelişimi ve Ülkenin Siyasi Düzenine/Gelişmişliğine Etkisi. (Ed. İsmail Ermağan) Dünya Siyasetinde Afrika 1. 2. Basım Nobel Akademik Yayıncılık: Ankara.
• Baker, B. (2006). Cape Verde: the most democratic nation in Africa?. The Journal of Modern African Studies, 44(4), 493-511.
• Barkan, J. D. (2004). Kenya after Moi. Foreign affairs, 87-100.
• Barr, R. R. (2019). Populism as a political strategy. (Ed. Carlos de la Torre) Routledge handbook of global populism (pp. 44-56). Routledge: Oxon.
• Baykan, T. S. (2017). Halkçılık ve popülizm: Türkiye vakası ve bir kavramın kullanımları. Mülkiye Dergisi, 41(1), 157-194.
• Bayram, M. (2019). Burkina Faso Siyasetinde İdeoloji ve Pragmatizm. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 74(3), 739-757.
• Bianchini, P., & Koala, S. (2003). Presse écrite, mouvements sociaux et jeux politiques au Burkina Faso: éléments pour une socio-histoire de l’opinion dans un pays d’Afrique noire. Les Cahiers du journalisme, 12, 170-197.
• Bovier, F., & Fluckiger, C. (2014). Capitaine Thomas Sankara (2013) de Christophe Cupelin: archives et inconscient politique. Décadrages. Cinéma, à travers champs, (26-27), 195-202.
• Branch, D., & Cheeseman, N. (2009). Democratization, sequencing, and state failure in Africa: Lessons from Kenya. African Affairs, 108(430), 1-26.
• Brownhill, L. S., & Turner, T. E. (2004). Feminism in the Mau Mau resurgence. Journal of Asian and African Studies, 39(1-2), 95-117.
• Büyüktavşan, H. Z. (2021). Burkina Faso’da Thomas Sankara Dönemi (1983 - 1987): Postkolonyal Teori Çerçevesinden Bir Değerlendirme. Africania, 1(2), 80-95.
• Close, D. & Prevost, G. (2007). Transitioning from Revolutionary Movements to Political Parties and Making the Revolution ‘’Stick’’. (Ed. Kalowatie Deonandan, David Close & Gary Prevost) From Revolutionary Movements to Political Parties Cases from Latin America and Africa. Palgrave Macmillan: New York.
• Colosio, V. (2022). Bölge Olarak Afrika, Kategori Olarak Afrika: Bir Kıtanın İcadı ve Sınırları. Çev. Abdulhalim Karaosmanoğlu. (Ed. Bilge Şahin, Valerio Colosio & Mürsel Bayram) Afrika’da Politika ve Uluslararası İlişkiler. Nika: Ankara.
• Çeğin, G. & Göker, E. (2012). Tözlere Elveda: İlişkisel Sosyolojinin Alameti Farikası. (Ed. Güney Çeğin & Emrah Göker) Tözcülüğün Tasfiyesi İlişkisel Sosyolojide Temel Yaklaşımlar içinde. NotaBene: Ankara.
• Çolak, F. G. (2022). Kenya ve Tanzanya’da Devlet Kimliği İnşasının Karşılaştırmalı Analizi. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Daban, E. Z. (2018). Afrika'da yerli direnişi ve bağımsızlık hareketleri: Mzee Jomo Kenyatta liderliğinde Kenya. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Elazar, N. (2022). More Than “Africa’s Che”: The Life and Legacy of Thomas Sankara. https://oberlinost.org/2022/12/01/more-than-africas-che-the-life-and-legacy-of-thomas-sankara/ Erişim Tarihi: 04.06.23.
• Elchardus, M., & Spruyt, B. (2016). Populism, persistent republicanism and declinism: An empirical analysis of populism as a thin ideology. Government and Opposition, 51(1), 111-133.
• Ellis, E. (2021). Public property, collective integrity, and environmental justice. Critical Review of International Social and Political Philosophy, 24(4), 650-656.
• Englebert, P. (2018). Burkina faso: Unsteady statehood in west africa. Routledge.
• Erdoğan, S. & Acaravcı, A. (2021). Sahraaltı Afrika Ülkelerinin İktisadi Gelişme Sürecine Kısa Bir Bakış. Kriter Yayınevi: İstanbul.
• Erdoğdu, A. T. (2021). Karşılaştırmalı Tarih Yöntemi ve Eleştirisi. İnsan ve Toplum, 11 (4), 157-199.
• Fernandes, A. D. C. M. (2007). Guiné-Bissau e Cabo Verde: da unidade à separação. Dissertação de mestrado em Estudos Africanos.
• Gibson, C. C., & Long, J. D. (2009). The presidential and parliamentary elections in Kenya, December 2007. Electoral studies, 28(3), 497-502.
• Guissou, B. L. (1995). Militaires et militarisme en Afrique: cas du Burkina Faso. Africa Development/Afrique et Développement, 55-75.
• Gümüş, İ. (2015). Güney Afrika’da Endüstri İlişkileri: Tarihsel Geçmiş ve Apartheid Sonrası Dönüşüm. (Ed. İsmail Ermağan) Dünya Siyasetinde Afrika - 2 içinde. Nobel Yayınları: Ankara.
• Günarslan, H. (2019). İngiliz Kolonisi Kenya’nın Bağımsızlık Mücadelesi. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(2), 15-32.
• Harrison, G. (2002). Issues in the Contemporary Politics of Sub-Saharan Africa The Dynamics of Struggle and Resistance. Palgrave Macmillan: New York.
• Harsch, E. (2013). The legacies of Thomas Sankara: a revolutionary experience in retrospect. Review of African Political Economy, 40(137), 358-374.
• Harsch, E. (2014). Thomas Sankara: An African Revolutionary. Ohio University Press.
• Heath-Brown, N. (2015). Cabo Verde. The Statesman’s Yearbook 2016: The Politics, Cultures and Economies of the World, 256-259.
• Hirsch, A., & Lopes, C. (2020). Post-colonial African economic development in historical perspective. Africa Development/Afrique et Développement, 45(1), 31-46.
• Howard, M. M., & Roessler, P. G. (2006). Liberalizing electoral outcomes in competitive authoritarian regimes. American Journal of Political Science, 50(2), 365-381.
• Kagwanja, P. M. (2006). ‘Power to Uhuru’: Youth identity and generational politics in Kenya’s 2002 Elections. African affairs, 105(418), 51-75.
• Kagwanja, P. (2009). Courting genocide: Populism, ethno-nationalism and the informalisation of violence in Kenya's 2008 post-election crisis. Journal of Contemporary African Studies, 27(3), 365-387.
• Kambou, G. B. (1988). La décentralisation au Burkina Faso: mythe ou réalité?. Revue burkinabè de droit, (14), 379-389.
• Keleş, M. (2016). Burkina Fasonun sosya-politik kültürel yapısı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kutlu, D. (2019). Sömürgecilik sonrası Afrika’da direniş hareketleri: Kenya örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Küçükaltan, E. (2021). Afrika Notları. Dorlion Yayınları: Eskişehir.
• Küçükaltan, E. (2023). Birleşik Afrika Mücadelesi. Nobel Bilimsel: Ankara.
• Larmer, M. (2010). Social movement struggles in Africa. Review of African political economy, 37(125), 251-262.
• Leshoele, M. (2019). Pan-Africanism and African Renaissance in Contemporary Africa: Lessons from Burkina Faso’s Thomas Sankara (Doctoral dissertation).
• Lobban, R. A. (2018). Cape Verde: Crioulo colony to independent nation. Routledge.
• Louw, S. (2022). Mission Civilisatrice: Thomas Sankara and the ‘Transformation of Mentalities’ in the Burkina Faso Revolution. Politics, religion & ideology, 23(1), 41-61. Mabera, F. (2016). Kenya's foreign policy in context (1963–2015). South African Journal of International Affairs, 23(3), 365-384.
• Meyns, P. (2002). Cape Verde: An African Exception. Journal of democracy, 13(3), 153-165. Moussa, M. H. (2020). Afrika’nın Ekonomik Bütünleşmesine Giden Yol: Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Antlaşması. Akdeniz Havzası ve Afrika Medeniyetleri Dergisi, 2(2), 37-50.
• Moussa, M. H. (2022). Pan-Afrikanist İdeal ve Afro-Pesimizm Arasında ‘’Afrika Birleşik Devletleri’’. (Ed. Bilge Şahin, Valerio Colosio & Mürsel Bayram) Afrika’da Politika ve Uluslararası İlişkiler. Nika: Ankara.
• Mutie, S. M., Mang'oka, A. S., Chemwei, B., & Kitonga, N. N. (2015). Jomo Kenyatta's Speeches and the Construction of the Identities of a Nationalist Leader in Kenya. English language and literature studies, 5(2), 53.
• Newsinger, J. (1981). Revolt and Repression in Kenya: The" Mau Mau" Rebellion, 1952-1960. Science & Society, 159-185.
• Nyangena, K. O. (2003). Jomo Kenyatta: An epitome of indigenous pan-Africanism, nationalism and intellectual production in Kenya. African Journal of International Affairs, 6(1-2).
• Okoth, G. O., & Jagero, J. A. (2021). Thinking Through the Crisis of Intra-Party Democracy in Kenya: Reflections on Kenyatta's KANU Leadership (1963-1978). Journal of Historical Studies, 2(1), 1-29.
• Onur, İ. H. (2020). Afrika Müslüman azınlıkları tarihi-Sevâhilî ülkesi Kenya. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Osborne, M. (2010). The Kamba and Mau Mau: ethnicity, development, and chiefship, 1952–1960. The International journal of African historical studies, 43(1), 63-87.
• Owoye, O., & Bissessar, N. (2013). Corruption in African countries: A symptom of leadership and institutional failure. In Challenges to democratic governance in developing countries (pp. 227-245). Cham: Springer International Publishing.
• Pappas, T. S. (2016). Are populist leaders “charismatic”? The evidence from Europe. Constellations, 23(3), 378-390.
• Presidence du Faso. (t.y.). Aboubacar Sangoulé Lamizana. https://www.presidencedufaso.bf/aboubacar-sangoule-lamizana/ Erişim Tarihi: 05.05.23.
• Prince, R. J. (2020). From Russia with love: medical modernities, development dreams, and Cold War legacies in Kenya, 1969 and 2015. Africa, 90(1), 51-76.
• Prunier, G. (1987). Mythes et histoire: les interprétations du mouvement Mau Mau de 1952 à 1986. Outre-Mers. Revue d'histoire, 74(277), 401-429.
• Romão, J. E. (2012). Paulo Freire e Amílcar Cabral: a descolonização das mentes. Editores e Livraria Instituto Paulo Freire.
• Rupley, L., Bangali, L., & Diamitani, B. (2013). Historical Dictionary of Burkina Faso. Scarecrow Press.
• Speirs, M. (1991). Agrarian change and the revolution in Burkina Faso. African Affairs, 90(358), 89-110.
• Sawo, A. (2018). Burkina Faso'da askeri darbeler ve rejimler: 1980-2015. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sousa, J. S. (2020). Amílcar Cabral, the PAIGC and the relations with China at the time of the Sino-Soviet split and of anti-colonialism. Discourses and praxis. The International History Review, 42(6), 1274-1296.
• Stroh, A. (2021). Traces of socialism in Burkina Faso’s party system: the trajectory of Sankarism in times of political liberalization. Canadian Journal of African Studies/Revue canadienne des études africaines, 55(2), 351-371.
• Sylla, N. S. (2022). Live as African: On the Relevance of Thomas Sankara’s Agenda for Economic Liberation.
• Taşkın, B. (2018). Afrika’da Azınlıklar, Topluluklar ve Siyasal Temsiliyet. (Ed. İsmail Ermağan) Dünya Siyasetinde Afrika 5 içinde. Nobel: Ankara.
• Throup, D. W. (1985). The Origins of Mau Mau. African Affairs, 84(336), 399-433.
• Ünal, N. (2010). Karşılaştırmalı Tarih Yöntemi Bağlamında Kent Tarihçiliğinin Sorunları. İDEALKENT, 1 (1), 112-125.
• Vieira Ca, M. (2017). Gine-Bissau'da sokakta çalışan çocuklar: Bissau Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• wa Thiong’o, N. (2021). Öze Dönüş Afrika’ yı Görünür Kılmak. Çev. Seda Ağar. Ayrıntı: İstanbul.
• Walton, A. (2022). The Revolutionary Feminism of Thomas Sankara. Jacobin. https://jacobin.com/2022/03/international-womens-day-feminism-burkina-faso-sankara Erişim Tarihi: 08.08.23.
• Wilkins, M. (1989). The death of Thomas Sankara and the rectification of the people's revolution in Burkina Faso. African Affairs, 88(352), 375-388.
• Williamson, B. J. (2013). From Upper Volta to Burkina Faso: A Study of the Politics of Reaction and Reform in a Post-Colonial African Nation-state, 1960-1987.
• Yılmaz, Z. (2017). Popülizm, halk ve demokrasi: Temsili demokrasinin açmazları ve Radikal demokratik bir popülizmin imkanları. Mülkiye Dergisi, 41(1), 33-65.