T.C. Sağlık Bakanlığı’nın Mobil Sağlık Uygulamalarının Bilinirliğine Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 33, 254 - 270, 20.02.2022

Elif Nisa Yayla , Bülent Çizmeci

https://doi.org/10.21076/vizyoner.897754

Cited By: 2

Öz

Günümüz mobil sağlık pazarı incelendiğinde her yaşa ve ihtiyaca göre geliştirilen uygulamalar bulunabilmektedir. Mevcut bu çalışma kapsamında değişime ve gelişime ayak uyduran T.C. Sağlık Bakanlığı’nın vatandaşlar için geliştirdiği m-Sağlık uygulamaların bilinirliği, kullanım amaçları ve sıklığının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Türkiye’de ikamet eden ve mobil cihaz kullanan kişiler arasından kolayda örneklem yöntemi ile 1.078 katılımcıya ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak kullanılan anketler 18-31 Ocak 2021 tarihinde online olarak gerçekleştirilmiş ve yalnız kullanılabilir olanları çalışmaya dahil edilerek SPSS Paket Programı ile analiz edilmiştir. Araştırmanın Cronbach’ Alpha Değeri 0,757 olarak saptanmıştır. Katılımcıların %28,8’inin ayda en az bir defa uygulamaları kullandığı, %60,8’inin internet aracılığı ile kullanımından haberdar olduğu, %93’ünün cep telefonu aracılığı ile kullandığı, %97,6’sının ise tanıdıklarına tavsiye ettiği görülmektedir. Uygulamaların haberdar olma ve kullanma durumları ele alındığında e-Nabız, MHRS, Hayat Eve Sığar ve Şehir Hastaneleri mobil uygulamaları dışındaki diğer uygulamaların oranlarının daha düşük olduğu sonucu saptanmıştır. M-Sağlık araçlarının bilinirliği ve kullanım oranları göz önüne alındığında bu araçların ihtiyaç tespiti, geliştirilmesi ve tanıtım faaliyetleri, kullanım sorunlarının tespit edilmesi ve etkin kullanımları için sağlık okuryazarlığına yönelik olarak yeni araştırmalar yapılması önerilmektedir. m-Sağlık araçlarına yönelik olarak yapılan ilk ve kapsamlı çalışmamızın sonuçları göz önünde bulundurularak uygulamalarının teorik, uygulama ve yönetimsel açıdan geliştirilmesi noktasında literatüre önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mobil Sağlık, Elektronik Sağlık, Sağlık Bakanlığı, Elektronik Devlet, Pazarlama

A Research on the Recognition of Mobile Health Applications of the Ministry of Health

Öz

When today's mobile healthcare market is examined, applications developed for every age and need can be found. Within the scope of the study, it is aimed to evaluate the awareness, purpose and frequency of m-Health applications developed by the Ministry of Health of the Republic of Turkey, which keeps up with change and development. Among people who use mobile devices and reside in Turkey, 1,078 participants are reached with easy sampling method. The questionnaires used as data collection tools are carried out online on 18-31 January 2021 and only those that can be used are included in the study and analyzed with the SPSS Program. The Cronbach's Alpha Value of the study is determined as 0.757. It is observed that 28.8% of the participants use the applications at least once a month, 60.8% of them are aware of their use via the internet, 93% use them via mobile phones, and 97.6% recommend them to their acquaintances. Considering the awareness and use of the applications, it is found that the rates of applications other than e-Nabız, MHRS, Hayat Eve Sığar and City Hospitals mobile applications are lower. Considering the popularity and usage rates of m-health tools, it is recommended to conduct new researches on health literacy in order to determine the needs, development and promotion activities of these tools, to identify usage problems and to use them effectively. Considering the results of the study, it is thought that it will make significant contributions to the literature in terms of theoretical, practical and administrative development of the applications as the first comprehensive study conducted for m-Health tools.

Anahtar Kelimeler

Mobile Health, Electronic Health, Ministry of Health, Electronic Government, Marketing

Kaynakça

• Arslan, E. ve Demi̇r, H. (2017). Üniversite öğrencilerinin mobil sağlık ve kişisel sağlık kaydı yönetimine ilişkin görüşleri. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 17-36.
• Barton, J. A. (2012). The regulation of mobile health applications, Bmc Medicine, 10, 46.
• Çarıkçı, O. ve Yavuz, A. (2010). Türkiye’de e-devlet uygulamaları üzerine bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(12), 95-122.
• Çiçek, Ş. E. ve Söğüt, N. (2018). Sağlık sektöründe e-devlet uygulamalarının etkinliği üzerine bir araştırma: Isparta ili örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(22), 32-59.
• Eke, E., Uysal, M. ve Uğurluoğlu, D. (2019). E-Sağlık uygulamalarının farkındalığına yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 510-522.
• Eki̇yor, A. ve Çeti̇n, A. (2017). Sağlık hizmeti sunumunda ve sosyal pazarlama kapsamında e-nabız uygulamasının bilinirliği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 3(1), 88-103.
• Evi̇rgen, H. ve Yorulmaz, M. (2019). Merkezi hekim randevu sistemi (Mhrs): Bir kamu hastanesi örneği. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 432-443
• Eysenbach, G. (2001). What is E-Health? Journal of Medical Internet Research, 3(2), e20.
• HealthTap Medical Group. Android ve iOS Cihazlar İçin En İyi 10 Mobil Sağlık Uygulaması. (2021). https://www.healthtap.com adresinden 30 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Jung, M. (2008). From health to e-health: understanding citizens' acceptance of online health care [Ph.D. Dissertation]. Luleå University of Technology.
• Khair, K., Holland, M. ve Carrington, S. (2012). Social networking for adolescents with severe haemphilia. Haemophilia,18(3), 290-296.
• Kılıç, T. (2016). e-Sağlık ve Tele-tıp, AZ Yayınları.
• Kıraç, R. (2019). Hastane randevu sistemlerinin hastalar açısından değerlendirilmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 6(3), 189-195.
• Kumar, S., Nilsen, W. J., Abernethy, A., Atienza, A., Patrick, K. ve Pavel, M. (2013). Mobile health technology evaluation: The mHealth evidence workshop, Am J PrevMed, 45(2), 228-36.
• Öktem, K. (2015). Türkiye’de e-devletin kazanımı, İ.Ü. Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, (52), 11-34.
• Özdamar Keskin, N., (2010). Akıllı telefonlar ve tablet cihazlar için geliştirilen mobil sağlık uygulamalarına genel bakış. T. V. Yüzer, G. T. Yamamoto ve U. Demiray (Ed.) Türkiye’de e-öğrenme: Gelişmeler ve uygulamalar IV içinde (s. 243-261). Anadolu Üniversitesi.
• Pagliari, C., Sloan, D., Gregor, P., Sullivan, F., Detmer, D., Kahan, J. P., Oortwijn, W. ve MacGillivray, S. (2005). What Is eHealth (4): A Scoping exercise to map the field, J Med Internet Res, 7(1), e9. https://doi.org/10.2196/ jmir.7.1.e9
• Rooij, T. V. ve Marsh, S. (2015). eHealth: past and future perspectives. Personalized Medicine, 13(1), 57-70.
• Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. (2021). https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,54982/mobil-uygulamalar-birimi.html adresinden 31 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Mobil Uygulamaları. (2021). https://play.google.com/store/apps/developer?id= T.C.+Sa%C4%9Fl%C4%B1k+Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1&hl=tr&gl=US adresinden 31 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Tezcan, C. (2016). Sağlığa yenilikçi bir bakış açısı mobil sağlık. TÜSİAD Yayınları.
• Toygar, Ş. (2018). E-Sağlık uygulamaları. Yasama Dergisi, (37), 101-123.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2020). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması.
• Wanless, D. (2002). Securing our future health: Taking a long term view-final report. HMGO The Public Unquiry Unit.
• Wilson, E. V. ve Lankton, N. K. (2004). Modelingpatients’ acceptance of provider-delivered e-health, Journal of the American Medical Informatics Association, 11(4), 241-248
• World Health Organization [WHO]. (2016). Atlas of eHealth country profiles. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/204523/9789241565219_eng.pdf?sequence=1 adresinden 30 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• World Health Organization [WHO]. (2021). http://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/ WHA58/ WHA58_28-en.pdf adresinden 23 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Yasin, B. ve Ozen, H. (2017). E-health ınformation search intentions of Turkish internet users. C. L. Campbell (Ed.) The customer is not always right? Marketing orientationsin a dynamic business world. Developments in Marketing Science: Proceedings of the Academy of Marketing Science. Springer, Cham
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
• Yıldızbaşı, E., Öztaş, D., Sanisoğlu, Y., Fırat, H., Yalçın, N., Şeker, E. D. ve Akçay, M. (2016). Bir eğitim ve araştırma hastanesinde merkezi hekim randevu sistemini kullanan hastaların memnuniyet düzeylerinin ölçülmesi. Ankara Medical Journal, 16(3), 293-302.
• Zülfikar, H. (2014). Hastaların internet kullanımı ve elektronik ortamdaki sağlık bilgilerine erişim davranışları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 22(1), 46-52.