Legal Statuses of Cryptocurrencies and Their Places in Terms of Contracts

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 33, 271 - 291, 20.02.2022

Rabia Üzümcü , Yasin Yıldırım

https://doi.org/10.21076/vizyoner.902422

Cited By: 3

Öz

The acceleration of technological developments, effective promotional and advertising campaigns and great promises to achieve higher profits increase the popularity of cryptocurrencies. Therefore, more real and legal persons are preferring to acquire cryptocurrencies day by day in the world and in Turkey. However, the lack of sufficient, concrete and clear regulations on cryptocurrencies on a national and international scales, the inability of national regulatory institutions and legislators to create clear and unified regulations bring along some legal and financial uncertainties and risks. This situation also poses a problem even in largest economies in the world like the United States of America, and the legal statuses of cryptocurrencies are being discussed even in cases that attract worldwide attention. Since the legal statuses of cryptocurrencies are not defined in Turkish legislation and their places are not known in terms of contracts, Turkish companies and citizens that possess cryptocurrencies are more vulnerable to such risks. Until now, some opinions in the Turkish legal and financial doctrine and jurisprudence have been purported that cryptocurrencies are capital market instruments, goods, financial services products or investment instruments. However, such definitions and opinions could not terminate legal uncertainties and reveal the need for legal regulations to be made as soon as possible.

Anahtar Kelimeler

Cryptocurrency, Regulation, Capital Markets, Legal Status, Contracts

Kripto Paraların Hukuki Statüleri ve Sözleşmeler İçerisindeki Yerleri

Öz

Teknolojik gelişmelerin hız kazanması, etkili tanıtım ve reklam kampanyalarının yürütülmesi ve yüksek kar elde etme vaatlerinde bulunulması kripto paralara büyük bir popülarite kazandırmaktadır. Bu nedenle, her geçen gün gerek dünyada gerekse Türkiye’de daha fazla gerçek ve tüzel kişi kripto para edinmektedir. Fakat ulusal ve uluslararası ölçekte kripto paralar ile ilgili yeterli, somut ve net düzenlemelerin bulunmaması, ulusal regülatör kurumların ve kanun koyucuların bu konuda açık, ve yeknesak bir şekilde düzenleme yapma yoluna gidememeleri, bir takım hukuki ve finansal belirsizlik ve riskleri beraberinde getirmektedir. Bu durum Amerika Birleşik Devletleri gibi dünyanın en büyük ekonomilerinde dahi sorun teşkil etmekte, hatta dünya çapında ilgi çeken davalarda kripto paraların hukuki statüleri tartışılmaktadır. Türk mevzuatında da kripto paraların hukuki statülerinin tanımlanmamış olması ve akdedilen sözleşmeler nezdinde kripto paraların yerlerinin bilinmemesi kripto para kullanan Türk şirketlerinin ve vatandaşlarının bu tür riskler karşısında daha kırılgan olmalarına sebebiyet vermektedir. Şu ana dek Türk hukuk ve finans doktrininde ve yargı içtihatlarında kripto paraların sermaye piyasası aracı, eşya, finansal hizmet ürünü ya da yatırım aracı olduğu yönünde görüşler ortaya konulmuş, kararlar alınmıştır. Ancak bu tür tanım ve görüşler hukuki belirsizlikleri ortadan kaldıramamış olup en kısa sürede açık ve somut hukuki düzenlemelerin yapılması gereğini ortaya çıkarmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Kripto Para, Regülasyon, Sermaye Piyasaları, Hukuki Statü, Sözleşmeler

Kaynakça

• 1957 Tarihli Markaların Tescili Amacına Yönelik Mal ve Hizmetlerin Uluslararası Sınıflandırılmasına ilişkin Nice Anlaşması. (1995, 13 Ağustos). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22373.pdf
• 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu. (2011, 4 Şubat). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110204-1.htm
• 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu. (2012, 30 Aralık). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6362.pdf
• 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun. (2013, 27 Haziran). https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/2f1f7375-31cb-4c3b-b5c6-72d8561140a7/%C3%96deme+Sistemleri+Kanunu.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-2f1f7375-31cb-4c3b-b5c6-72d8561140a7-nbMvi47
• 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun. (2013, 7 Kasım). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6502.pdf
• Adıgüzel, B. (2019). Sermaye piyasası hukuku. Adalet Yayınevi.
• Adrian, T. ve Weeks-Brown, R. (2021, 26 Temmuz). Cryptoassets as national currency? A step too far. https://blogs.imf.org/2021/07/26/cryptoassets-as-national-currency-a-step-too-far/ adresinden 25 Ağustos 2021 tarihinde alınmıştır.
• Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu Dava Dilekçesi, 20 Civ. 10832 (United States District Court Southern District of New York). (2021). https://www.sec.gov/litigation/complaints/2020/comp-pr2020-338.pdf adresinden 3 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Antalya BAM 6. Hukuk Dairesi, 2020/1149 E. ve 2020/905 K. sayılı mahkeme kararı. (2020). https://lib.kazanci.com.tr/kho3/ibb/files/dsp.php?fn=is-antalyabam-6hd-2020-1149.htm&kw=1149&cr=istinaf#fm
• Arnold, T. ve Strohecker, K. (2021, 23 Haziran). El Salvador Bitcoin Plan "Bulletproof", President Says. https://www.reuters.com/business/el-salvador-bitcoin-plan-bulletproof-president-says-2021-06-23/ adresinden 25 Ağustos 2021 tarihinde alınmıştır.
• Arthur, C. (2013, 13 Ağustos). Bitcoin Now "Unit of Account" in Germany. Erişim adresi: https://www.theguardian.com/technology/2013/aug/19/bitcoin-unit-of-account-germany adresinden 30 Haziran 2021 tarihinde alınmıştır.
• Aydoğdu, M. (2019). Türk borçlar hukuku özel borç ilişkileri (sözleşmeler hukuku). Adalet Yayınevi.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (2013, 25 Kasım). Basın açıklaması(2013/32). Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/duyuru_0512_01.pdf adresinden 10 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Baş Süzel, E. (2019). Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeler. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 35(1), 132-136.
• Bilgili, F. ve Cengil, F. (2019). Bıtcoin özelinde kripto paraların ticaret şirketlerine sermaye olarak getirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(3), 3-23.
• Bozkurt, Y. ve Armağan, E. (2015). Elektronik para, sanal para, Bitcoin ve Linden Doları'na hukuki bir bakış. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, LXXIII(2), 173-220.
• Cebe, M. S. (2018). Mal satım sözleşmesi ve tahkim. Adalet Yayınları.
• CFTC. (2018, 3 Ekim). Federal court finds that virtual currencies are commodities. https://www.cftc.gov/PressRoom/PressReleases/7820-18 adresinden 29 Haziran 2021 tarihinde alınmıştır.
• Clinch, M. (2015, 18 Eylül). Bitcoin now classed as a commodity in the US. https://www.cnbc.com/2015/09/18/bitcoin-now-classed-as-a-commodity-in-the-us.html adresinden 29 Haziran 2021 tarihinde alınmıştır.
• Çağlak, M. (2019). Sermaye piyasası araçlarının haczi. Seçkin Yayıncılık.
• Çatakoğlu, B. (2016). Türk sermaye piyasası hukukunda borçlanma araçları. Seçkin Yayınları.
• Çelener, B. (2020). Gelişen teknolojiler ve hukuk I: Blokzincir. E. E. Aksoy Retornaz, ve O. G. Güçlütürk (Ed.) Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin vergilendirmesine yönelik yaklaşımlar içinde (s. 256-260). On İki Levha Yayıncılık.
• Dijital Dönüşüm Ofisi. (2021, 19 Mart). Blokzincir sözlüğü. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. https://twitter.com/dijital/status/1372868016153694209 adresinden 20 Mart 2021 tarihinde alınmıştır.
• Dülger, M. V. ve Özkan, O. (2020). Kripto para suçları: Kripto para birimlerinin hukuki boyutu ve Türk Ceza Kanunu bakımından değerlendirilmesi. M. Koca (ed.) Prof. Dr. Mehmet Emin Artuk'a Armağan. Seçkin Yayıncılık.
• El Salvador Yasama Meclisi. (2021, 9 Haziran). El Salvador, Primer País del Mundo en Reconocer al Bitcoin Como Moneda de Curso Legal. https://www.asamblea.gob.sv/node/11282 adresinden 24 Ağustos 2021 tarihinde alınmıştır.
• Erdoğan, S., Akkurt, S. ve Tokat, H. (2020). Borçlar hukuku. Seçkin Yayıncılık.
• Ergün, Ö. (2018). Borçlar hukuku (özel hükümler) ders notları. Seçkin Yayıncılık.
• European Central Bank. (2012). Virtual currency schemes. European Central Bank. https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemes201210en.pdf adresinden 10 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Farzan, A. N. (2021, 17 Haziran). World Bank declines to help El Salvador adopt Bitcoin, citing environmental and transparency concerns. https://www.washingtonpost.com/world/2021/06/17/world-bank-bitcoin-el-salvador/ adresinden 25 Ağustos 2021 tarihinde alınmıştır.
• Gesley, J. (2019, Nisan). Regulatory approaches to cryptoassets: Germany. https://www.loc.gov/law/help/cryptoassets/germany.php#II adresinden 30 Haziran 2021 tarihinde alınmıştır.
• Gözüyeşil, F. F. (2020). Sermaye piyasası hukukunda izahnameden doğan sorumluluk. Adalet Yayınevi.
• Guseva, Y. (2021). The SEC, digital assets and game theory. The Journal of Corporation Law, 46(3), 629-679.
• Güneş, Z. N. (2018). Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeler. Seçkin Yayıncılık.
• Günver, O. (2017). Çağımızda hukuksal açıdan para kavramı. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 33(2), 143-174.
• Güven, Ç. ve Irmak, O. (2019). 6493 sayılı kanunda elektronik para ve elektronik para kuruluşlarının tâbi olduğu hukuki çerçeve. Bankacılar Dergisi, (111), 28-51.
• Güven, V. ve Şahinöz, E. (2018). Blokzincir kripto paralar Bitcoin. Kronik.
• Henderson, M. ve Raskin, M. (2019). Regulatory classification of digital assets: Toward an operational howey test for cryptocurrencies, ıcos, and other digital assets. Columbia Business Law Review, 2, 443-493.
• Houben, R. ve Snyers, A. (2018). Cryptocurrencies and blockchain: Legal Context and ımplications for financial crime, money laundering and tax evasion. Avrupa Parlamentosu. https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/150761/TAX3%20Study%20on%20cryptocurrencies%20and%20blockchain.pdf adresinden 12 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• IRS. (2014, 25 Mart). IRS virtual currency guidance: Virtual currency ıs treated as property for U.S. Federal tax purposes; general rules for property transactions apply. https://www.irs.gov/newsroom/irs-virtual-currency-guidance adresinden 29 Haziran 2021 tarihinde alınmıştır.
• İnci, S. ve Alper, İ. (2018). Bitcoin devrimi. Elma Yayınevi.
• İstanbul 21. Asliye Ticaret Mahkemesi, 2019/915 E. ve 2020/278 K. sayılı mahkeme kararı. (2020, 2 Temmuz). https://www.lexpera.com.tr/ictihat/adli-yargi-ilk-derece-mahkemeleri/istnbl-21-asliye-ticaret-mahkemesi-e-2019-915-k-2020-278-t-2-7-2020, https://www.lexpera.com.tr/ictihat/adli-yargi-ilk-derece-mahkemeleri/istnbl-21-asliye-ticaret-mahkemesi-e-2019-915-k-2020-278-t-2-7-2020
• Kapancı, B. (2020). Özel Hukuk penceresinden blokzincir: “sanal para” değerleri ve “akıllı sözleşmeler” üzerine değerlendirmeler. E. E. Aksoy Retornaz, ve O. G. Güçlütürk (Ed.), Gelişen teknolojiler ve hukuk 1 blokzincir ve hukuk içinde (s. 113-116). On İki Levha Yayıncılık.
• Kayıhan, Ş. ve Ünlütepe, M. (2018). Borçlar hukuku genel hükümler. Seçkin Yayıncılık.
• Library of Congress [LOC]. (2018). Regulation of Cryptocurrency around the World. ABD Kongre Kütüphanesi. http://www.law.gov adresinden 30 Haziran 2021 tarihinde alınmıştır.
• Memiş, T. ve Turan, G. (2020). Sermaye piyasası hukuku. Seçkin Yayıncılık.
• Mert, A. (2018). Deniz kabuğundan kripto paraya: Bitcoin'in vergisel boyutu. N. Aşçı, A. Kıncı ve S. Ovalıoğlu (Ed.) VIII. Genç vergi hukukçuları sempozyumu içinde (s. 331-334). On İki Levha Yayıncılık.
• Mustafa, D., Atamulu, İ. ve Şahan, G. (2021). Borçlar hukuku genel hükümler. Seçkin Yayıncılık.
• Nakamoto, S. (2008). Bitcoin: A peer-to-peer electronic cash system. https://bitcoin.org/bitcoin.pdf adresinden 11 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Nomer, H. N. ve Engin, İ. (2018). Türk Borçlar Kanunu şerhi özel borç ilişkileri. Seçkin Yayıncılık.
• Özdamar, E. (2019). Anonim şirkette pay devri. Adalet Yayınevi.
• Parkin, J. (2020). Money code space: Hidden power in Bitcoin, blockchain, and decentralisation. Oxford University Press.
• Pierson, B. (2018, 7 Mart). Virtual currencies are commodities, U.S. Judge Rules. https://www.reuters.com/article/us-usa-cftc-bitcoin-idUSKCN1GI32C adresinden 29 Haziran 2021 tarihinde alınmıştır.
• Reisoğlu, S. (1977). Borçlar hukuku (Cilt 1). Ankara Üniversitesi SBF Yayınları.
• Remzi, M. ve Aydın, S. (2019). Borçlar Hukuku özel hükümler. Adalet Yayınları.
• Ripple Labs Inc., Garlinghouse ve Larsen Cevap Dilekçesi, 20 Civ. 10832 (United States Distrcit Court Southern District of New York Ocak 29, 2021).
• Rose, A. (2020, Temmuz). Blockchain: Transforming the registration of IP Rights and strengthening the protection of unregistered IP rights. WIPO Magazine. https://www.wipo.int/wipo_magazine_digital/en/2020/article_0002.html adresinden 3 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• Sayın, A. K. (1990). Yasadan doğan hizmet sözleşmesi yapma yükümü - sakat ve eski hükümlü çalıştırma örneği [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Sputnik. (2021, 11 Mayıs). Türk Patent ve Marka Kurumu'na 267 coin marka başvurusu yapıldı. https://tr.sputniknews.com/ekonomi/202105111044472323-turk-patent-ve-marka-kurumuna-267-coin-marka-basvurusu-yapildi/ adresinden 2 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• Swammy, S., Thompson, R. ve Loh, M. (2018). Crypto uncovered: The evolution of bitcoin and the crypto currency marketplace. Springer.
• Şener, O. H. (2007). Ecash sisteminde üretilen elektronik paranın (nakdi) para kavramı bakımından değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(Özel Sayı), 455-490.
• Tekinalp, Ü. (1988). Sermaye piyasası hukukunun temel esasları. O. K. Ünal (Ed.), Menkul Kıymetler.
• The Harvard Law Review Association. (2019). Securities regulation - financial technology - sec provides analytical tools for assessing digital assets - SEC, framework for ınvestment contract analysis of digital assets. Harvard Law Review, 132(8), 2418-2426.
• Turanboy, A. (1999). 2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'na 4487 Sayılı Kanunla Eklenen 10 / a Maddesine Göre Kaydî Değer Düzenlemesi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 48(1-4), 39-55.
• Turanboy, A. (2019). 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu açısından sermaye piyasası aracı ve menkul kıymet kavramları. Prof. Dr. Sabih Arkan'a Armağan. On İki Levha Yayıncılık.
• Turanboy, A. (2019). Kripto paraların ortaya çıkmaları ve hukukî nitelikleri. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 35(3), 47-62.
• Türk Dil Kurumu. (2019). Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 13 Mayıs 2021 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası [TCMB]. (2021, 16 Nisan). Ödemeler alanına ilişkin basın duyurusu. (2021-17). Ankara, Türkiye.
• Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği. (2017, 1 Aralık). Sanal paralara dayalı işlemler Hk. genel mektup (2017/1853). İstanbul: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği. https://www.tspb.org.tr/wp-content/uploads/2017/12/Genel-Mektup-785-Sanal-Paralara-Dayal%C4%B1-%C4%B0%C5%9Flemler-hk..pdf adresinden 23 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Umeda, S. (2020, 30 Aralık). Regulation of cryptocurrency: Japan. Library of Congress. https://www.loc.gov/law/help/cryptocurrency/japan.php#I adresinden 30 Hziran 2021 tarihinde alınmıştır.
• Ünlütepe, M. (2021). Borçlar hukuk genel hükümler. Seçkin Yayıncılık.
• Walker, R., Massey, R., Steele, A., Welmans, T., Robinson, M., Moourtil, E. ve Schulhof, K. (2021). The Unique and Complex considerations of digital asset custody. Journal of Securities Operations & Custody, 13(2), 150-162.
• World Intellectual Property Organization [WIPO]. (2021a). Intellectual property and frontier technologies. https://www.wipo.int/about-ip/en/frontier_technologies/ adresinden 2 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• World Intellectual Property Organization [WIPO]. (2021b). Nıce Classıfıcatıon - 11 Edition, Version 2021. https://www.wipo.int/classifications/nice/nclpub/en/fr/pdf-download.pdf?lang=en&tab=search&viewMode=flat&dateInForce=20210101&classNumber=36 adresinden 4 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• Yanlı, V. (2016). Sermaye piyasası aracı ve yatırım sözleşmesi kavramları. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 32(3), 5-35.
• Yardımcı, T. E. (2019). İcra takibi yoluyla bitcoin alacağının ileri sürülmesi ve borçlunun Bitcoininin haczedilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(3), 97-128.
• Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, 2019/4024 E. ve 2020/4530 K. sayılı mahkeme kararı. (2020b, 28 Eylül). https://lib.kazanci.com.tr/kho3/ibb/files/dsp.php?fn=1hd-2019-4024.htm&kw=sat%C4%B1%C5%9Fa+konu+edilen+bir+mal%C4%B1n+devrinin+belirli+bir+semen+kar%C5%9F%C4%B1l%C4%B1%C4%9F%C4%B1nda+olaca%C4%9F%C4%B1+ku%C5%9Fkusuzdur.+Semenin+bir+ba%C5%9Fka+ifade+ile+mal%C4%B1n+bedelinin+ise+mutlaka+para+olmas%C4%B1+%C5%9Fart+olmay%C4%B1p+belirli+bir+hizmet+ya+da+emek+de+olabilece%C4%9Fi+kabul+edilmelidir&cr=yargitay#fm
• Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, 2020/1503 E. ve 2020/4119 K. sayılı mahkeme kararı. (2020a, 16 Eylül). https://lib.kazanci.com.tr/kho3/ibb/files/dsp.php?fn=1hd-2020-1503.htm&kw=%602020/4119%60+&cr=yargitay, https://lib.kazanci.com.tr/kho3/ibb/files/dsp.php?fn=1hd-20201503.htm&kw=`2020/4119`+&cr=yargitay#fm
• Yelmen, A. (2020). Bitcoinin satış sözleşmesinin bedel unsuru açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 28(1), 265-294.
• Yurtçiçek, M. S. (2015). Hukuki açıdan elektronik para. Seçkin Yayıncılık.