Engelsiz Parkların Erişilebilirliği: Eskişehir ve Diyarbakır Örnekleri

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 33, 161 - 188, 20.02.2022

Canan Koç , Ahmet Koç

https://doi.org/10.21076/vizyoner.902987

Cited By: 4

Öz

Çoğunlukla, göz ardı edilen bir grup olan engelliler, erişilebilirlik standartlarının sağlanamaması sebebiyle sınırlandırılmakta, ulaşmak istediklerine ulaşamamakta ve yapmak istedikleri birçok faaliyete ya da aktiviteye katılamamaktadır. Erişilebilirliğin sağlanamaması çok sayıda sorunu beraberinde getirmektedir. Kent ölçeğinden bina ölçeğine kadar tüm alanların erişilebilir olması engelli bireylerin toplumsal katılımını kolaylaştırmaktadır. Engelli bireyler de engelli olamayanlar gibi haklara sahiptir. Kamusal dış mekanlardan biri olan açık yeşil alanlardan yararlanmak da bu haklar arasında sayılmaktadır. Engelsiz parkların ülkemizde giderek yaygınlaşması ile engelli çocuklar ve bireyler için kısmen oyun, dinlenme, eğlenme, gezme olanağı sunulmaktadır. Bu bağlamda çalışmada, Eskişehir ve Diyarbakır’da bulunan engelsiz parkların karşılaştırılması yapılmakta ve erişilebilirlik açısından uygunluğu değerlendirilmektedir. Engelsiz parkların farklı engel gruplarına hizmet edecek nitelikte olması ve engelli çocukların diğer çocuklar ile birlikte oyun oynamalarına olanak verecek şekilde düzenlenmesi gereklidir. Ülke genelinde engelli sayısı ve nüfusu dikkate alan yeterli büyüklükte engelsiz parklara ihtiyaç duyulmaktadır. “Herkes için tasarım” prensibi açık ve yeşil alanlar başta olmak üzere tüm alanlarda yaygınlaştırılmalıdır. Böylelikle engelsiz parkların erişilebilirliği sağlanarak engelli bireylerin yaşam kalitesi artırılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Engelsiz Park, Engelli Parkı, Engelsiz Yaşam Parkı, Erişilebilirlik

The Accessibility of Barrier-Free Parks: Cases of Eskişehir and Diyarbakır

Öz

Disabled people, a group that is often ignored, are restricted due to lack of accessibility standards, and cannot reach what they want to achieve and cannot participate in many activities they want to do. Lack of accessibility brings along various problems. Accessibility of all areas from urban scale to the building scale facilitates social participation of individuals with disabilities. People with disabilities have rights just like those who are not disabled. Benefiting from open green spaces, which is one of the public outdoor spaces, is also considered among these rights. With the increasing widespread use of barrier-free parks in our country, children and individuals with disabilities are partially offered to play, rest and have fun. In this context, the study compares the barrier-free parks in Eskişehir and Diyarbakır, and evaluates their suitability in terms of accessibility. Barrier-free parks should be qualified to serve different disability groups and should be designed to allow disabled children to play with other children. There is a need for sufficiently large barrier-free parks, taking into account the number and population of disabled people. The principle of "design for all" should be extended to all areas, especially open and green areas. Thus, the quality of life of disabled individuals will be improved by ensuring the accessibility of barrier-free parks.

Anahtar Kelimeler

Barrier-free Parks, Parks for Disabled People, Barrier-Free Life Parks, Accessibility

Kaynakça

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020). Engelli ve yaşlı hizmetleri genel müdürlüğü istatistik bülteni.
• Akdeniz Haberler. (2021). Silifke’ye engelsiz park. www.akdenizhaberler.net/yasam/silifkeye-engelsiz-park-h1910.html adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Anadolu Ajansı. (2021). Engelli çocuklara özel 'engelsiz park'ta yüzler gülüyor. www.aa.com.tr/tr/yasam/engelli-cocuklara-ozel-engelsiz-parkta-yuzler-guluyor/1661116 adresinde 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• AUCD. (2021). Access pass programs in state parks. www.aucd.org/meetings/186/13185/Acc ess%20Programs%20in%20State%20Parks.pdf adresinden 12 Haziran 2021 tarihinde alınmıştır.
• Bekiroğlu, M. S. (2002). Peyzaj düzenlemelerinde özürlülerin kullanımları ile ilgili sorunların saptanması [Doktora Tezi]. İÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Brighton & Hove City Council. (2021). Disabled access parks. www.brighton-hove.gov.uk/con tent/leisure-and-libraries/parks-and-green-spaces/disabled-access-parks#blakers adresinden 12 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Burton, E. ve Mıtchell, L. (2006). Inclusive Urban Design: Streets For Life. Elsevier.
• Çelik, A., Ender, E. ve Seyidoğlu Akdeniz, N. (2015). Engelsiz parklarda peyzaj tasarımı, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 8(2), 05-11.
• Çukurova Barış Gazetesi. (2021). Seyhan’da 'engelsiz' park açıldı. http://cukurovabarisgazetesi.net/mobil/haber.php?id=14073 adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Çukurova Gelişim Derneği. (2013). Çukurova ilçesi ulaşılabilirlik raporu, Proje Koordinatörü: Aydın Sarıgül, Mimar: Seçil Seçal.
• D’souza, N. (2004). Is universal design a critical theory?, S. Keates, J. Clarkson, P. Langdon ve P. Robinson, (Ed.), Designing a More Inclusive World. Chapter 1. Publisher Springer-Verlag, London.
• Denizli Muhabir. (2021). Engelsiz yaşam parkına görkemli açılış. www.denizlimuhabir.com/engelsiz-yasam-parki-na-gorkemli-acilis/22642/ adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Eliöz, M., Demir, A. Z. ve Akbuğa, E. (2017). Engelli dostu iller sıralaması çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(50), 348-365
• EnKocaeli. (2021). Bu park engelsiz. www.enkocaeli.com/haber/5112885/bu-park-engelsiz-park adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Erten, Ş. ve Aktel, M. (2020). Engellilerin erişebilirlik hakkı: Engelsiz kent yaklaşımı çerçevesinde bir değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(28), 898-912.
• Etimesgut Belediyesi. (2021). Engelsiz yaşam parkı. www.etimesgut.bel.tr/parklar/ engelsiz-yasam-parki-314.aspx adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Evans, P. S., Donnelly, B., Natata, R. (1993). Accessible landscape designing for ınclusion, San Francisco State Univ P L O P.
• Gerçek İzmir. (2021). Selçuk’ta bir ilk: engelsiz park. www.gercekizmir.com/haber/Selcuk-ta-bir-ilk-Engelsiz-park/68621 adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Google Earth. (2021). earth.google.com adresinden 15 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Gündem Tekirdağ. (2021). Tekirdağ’ın ilk engelsiz parkı açılıyor. www.gundemtekirdag.com/detay/4130/tekirdag-in-ilk-engelsiz-parki-aciliyor adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Henden Şolt, H. B. (2019). Çağdaş kent planlama anlayışına bir örnek: Engelsiz kent yaklaşımı, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6(8), 36-44.
• Hürriyet. (2021). Konya'da Kayacık engelsiz yaşam parkı açıldı. www.hurriyet.com.tr/gundem/konyada-kayacik-engelsiz-yasam-parki-acildi-41660153 adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Karaköprü Belediyesi. (2021). Karaköprü'de engelsiz park açılışa hazır. www.karakopru.bel.tr/icerik/761/12/-karakoprude-engelsiz-park-acilisa-hazir- adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Körfez Belediyesi. (2021). Yavuz Sultan Selim´e ´engelsiz´ park. www.korfez.bel.tr/modul/haberyonetimi/haberdetay?k_id=1&id=5213 adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Kuter, N. ve Erciyez Çapraz, M. N. (2020). Kamusal dış mekânda engelliler için tasarım: Çankırı, Recep Tayyip Erdoğan kent parkı örneği, Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 6, 14-27.
• Kuter, N. ve Çakmak, M. (2017). Kamusal dış mekânlarda engelliler için tasarım: Ankara, Seğmenler parkı örneği, Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 3(2), 93-110.
• Mamatoğlu, N. (2015). Türkiyede engelliler için erişilebilirlik uygulamaları algısı, Dosya 36, 3, 6-13.
• Manavgat Belediyesi. (2021). Engelsiz park ve engelsiz cafe. www.manavgat.bel.tr/sonuclanan-bazi-projeler/engelsiz-park-ve-engelsiz-cafe adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Medya Ege. (2021). Ayvalık'ta engelsiz park’ın açılışı yapıldı. www.medyaege.com.tr/ayvalikta-engelsiz-parkin-acilisi-yapildi-158262h.htm adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Nüfusu. (2021). Türkiye nüfusu. www.nufusu.com/il/ adresinden 19 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• ÖDB. (2011). T.C Başbakanlık Özürlüler Daire Başkanlığı, Ulaşılabilirlik stratejisi ve ulusal eylem planı 2010-2011, Ankara
• Ören, Ö. (2015). Kent parklarının engelli standartları açısından değerlendirilmesi (Recep Yazıcıoğlu ve Adalet Parkları-Denizli), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dönem Projesi, Denizli.
• Özdemir, A. (2017). Engelsiz oyun alanları için kapsayıcı tasarım yaklaşımı, Ege Mimarlık, 20-23.
• Pinterest, (2021). tr.pinterest.com adresinden 19 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Song, G., Zeyuan, F., Jiaqi, H., Zailiu., L. (2019). Park accessibility of Xixiang Tang district in nanning based on network analysis method [j], China Garden, 35(01), 68-72.
• Soylugrup, (2021). Engelli çocuk parkları. https://soylugrup.com/cocuk-oyun-parklari/engelli-cocuk-parklari/ adresinden 17 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.
• Söylemez, A. (2021). Yerel yönetimler ve erişilebilir kentler: Sağlıklı kentler birliği’ne üye belediyeler örneği, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 78-88.
• Şen, E. B. ve Öksüz, Ç. (2016). Ankara’daki Engelsiz Parkların Engelli Çocukların Kullanımına Uygunluğunun Değerlendirilmesi, Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 4(1), 15-26.
• Uslu, A. (2008). Engelli çocuklara dost oyun alanı ve dış mekân tasarımı, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 8(1-2), 67-86.
• WHO. (2011). World report on disability. WHO Publications.
• Yerel yönetimler için ulaşılabilirlik temel bilgiler el kitabı. (2011). TC Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü Ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Yeşilist. (2021). Kadıköy Belediyesi’nden engelsiz çocuk parkı. www.yesilist.com/kadikoy-belediyesinden-engelsiz-cocuk-parki/ adresinden 16 Şubat 2021 tarihinde alınmıştır.