Bireysel Yenilikçiliğin Rekabetçi Tutuma Etkisinde Çevresel Belirsizliğin Düzenleyici Rolü

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 30. YönOrg 2022, 222 - 235, 30.12.2022

Mehmet Mert Bozalan İlkay Turan

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1144079

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, teknoloji ve bilişim sektöründe çalışmakta olan kişiler nezdinde bireysel yenilikçiliğin rekabetçi tutum üzerindeki etkisinin ve bu etkide çevresel belirsizliğin düzenleyici rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Günümüz şartlarında özellikle teknolojik değişiklikler tüm sektörler için çevresel belirsizliği arttırmaktadır. Firmalar, belirsizliğe ayak uydurabilmek için içeriden birtakım davranışlar geliştirerek uyumu arttırma çabası içine girmektedirler. Yetenek havuzlarında yenilikçi bireyleri bünyelerine katarak rekabetçi tutumlarını arttırmaya yönelmektedirler. Belirsizliğin artmasıyla bu ilişkinin nasıl etkilendiği ise araştırılması gereken bir konudur. Bu doğrultuda, İstanbul ilinde teknoloji ve bilişim sektöründe faaliyette bulunan firmalarda çalışan 238 kişiyle kolayda örnekleme ile amaçlı örnekleme tekniklerinden faydalanılarak, 20 Aralık 2019 ile 25 Şubat 2020 tarihleri arasında anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılardan toplanan verilerin analiz edilmesi neticesinde; bireysel yenilikçiliğin rekabetçi tutum üzerinde anlamlı ve kısmi bir etkiye sahip olduğu ve bu etkide çevresel belirsizliğin düzenleyici rolünün olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yenilikçilik, Bireysel Yenilikçilik, Rekabet, Rekabetçi Tutum, Çevresel Belirsizlik

The Moderator Role of Environmental Uncertainty in the Effect of Individual Innovativeness on Competitive Attitude

Öz

In the study, it is aimed to investigate the effect of individual innovativeness on competitive attitude, and the moderator role of environmental uncertainty in this effect in terms of employees working in technology and informatics sector. Today, especially technological changes increase environmental uncertainty for all sectors. Firms try to increase compliance by developing some internal behaviors in order to keep up with uncertainty. They tend to increase their competitive attitudes by incorporating innovative individuals in their talent pools. How this relationship is affected by the increase in uncertainty is an issue that needs to be investigated. In this regard, a survey is conducted on 238 participants working in companies operating in technology and informatics sector in İstanbul between 20 December 2019 and 25 February 2020 via using convenience sampling and purposive sampling. In the study, quantitative research method is used. As the result of the analysis of the data collected form the participants, it is found that individual innovativeness has significant and partial effect on competitive attitude, and environmental uncertainty has a moderator role in this effect. Moreover, significant differences are found in the answers given for research variables by the participants according to their various demographical characteristics.

Anahtar Kelimeler

Innovativeness, Individual Innovativeness, Competition, Competitive Attitude, Environmental Uncertainty

Kaynakça

• Agrawal, R. ve Prasad, J. (1998). A conceptual and operational definition of personal innovativeness in the domain of information technology. Information Systems Research, 9(2), 204-215. https://doi.org/10.1287/isre.9.2.204
• Akbayırlı, Y. B. (1998). Bir ölçek geliştirme çalışması: Rekabetçi tutum ölçeği (RTÖ): Geliştirilmesi, güvenirliliği ve geçerliği [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2012). Gelişim ve rasyonel alt kültürlerinin girişimci davranışa etkisi: algılanan çevresel belirsizliğin aracılık rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(4), 65-83.
• Aksüzek, S. (2008). İşletmelerde rekabet avantajı olarak yaratıcı düşünceden yararlanılması üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Aktaş, S. (2018). Hemşirelerde bireysel yenilikçilik ve kurumsal bağlılık durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
• Aldrich, H. E. (1999). Organizations evolving. Sage Publication.
• Atlı, Y. (2019). Sınıf öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik özellikleri ile derste teknoloji kullanımına yönelik eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Baldridge J. V. ve Burnham R. A. (1975). Organizational innovation: Individual, Organizational, and Environmental Administrative Science Quarterly, 20, 165-176.
• Bass, B. M. (1985), Leadership and performance beyond expectations. Free Press.
• Biçer, M. (2017). Etik iklim, örgütsel öğrenme ve yenilikçi davranış ilişkisi üzerine bir araştırma [Doktora Tezi]. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi.
• Bitlisli, F., Dinç, M., Çetinceli, E. ve Kaygısız, Ü. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ile akademik güdülenme ilişkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta Meslek Yüksekokulu öğrencilerine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 18(2), 459-480.
• Çalışkan, A. ve Akkoç, İ. (2012). Girişimci ve yenilikçi davranışın iş performansına etkisinde çevresel belirsizliğin rolü. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 1-28.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve lisrel uygulamaları, Pegem Akademi Yayıncılık.
• Glor, E. (2001). Some thoughts on definitions of innovation. The Innovation Journal. https://www.innovation.cc/discussion-papers/1999_4_3_2_thoughts-innovation-old.htm adresinden 25 Eylül 2021 tarihinde erişilmiştir.
• Goldsmith, R. E. ve Foxall, G. R. (2003). The measurement of innovativeness. L. V. Shavinina (Ed.), The international handbook on innovation. Elsevier.
• Hans, V. B. (2018). Business environment – conceptual framework and polices. International Educational Scientific Research Journal, 4(3), 67-74.
• Hirschman, E. C. (1980). Innovativeness, novelty seeking, and consumer creativity. Journal of Consumer Research, 7(3), 283-295.
• Hitt, M. A., Black, J. S. ve Porter, L. W. (2005). Management (International Edition). Pearson Prentice-Hall.
• Hurt, H. T., Joseph, K. ve Cook, C. D. (1977). Scales for the measurement of ınnovativeness. Human Communication Research, 4(1), 58-65.
• Karabulut, T. A. (2015). Effects of innovation strategy on firm performance: A study conducted on manufacturing firms in Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences, (195), 1338-1347.
• Karadağ, T. (2018). Türkiye’deki spor federasyonları çalışanlarının örgütsel öğrenme ve bireysel yenilikçilik profillerinin incelenmesi [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Karadal, H. (2013). Girişimcilik: Girişimcilik bilgisi ve stratejik girişimcilik (2. Baskı). Beta Yayınları.
• Khandwalla, P. N. (1976). The design of organizations. Harcourt Brace Jovanovich.
• Kılıçer, K. ve Odabaşı, F. (2010). Bireysel yenilikçilik ölçeği (BYÖ): Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 150-164.
• Knight, K. E. (1967). A descriptive model of the intra-firm innovation process. Journal of Business, October, 475-497.
• Kohn, A. (1992). No contest: The case against competition. Houghton-Mifflin.
• Leavitt, C. ve Walton, J. (1975). Development of a scale for innovativeness. Advances in Consumer Research, (2), 545-554.
• Luecke, R. (2008). İş dünyasında yenilik ve yaratıcılık (3. Baskı). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• McDougall, P. P., Robinson, R. B. ve DeNisi, A. S. (1992). Modeling new venture performance: An analysis of new venture strategy, industry structure, and venture origin. Journal of Business Venturing, 7, 267289.
• Meijer, I. S. M., Hekkert, M. P., Faber, J. ve Smits, R. E. H. M. (2006). Perceived uncertainties regarding socio-technological transformations: Towards a framework. International Journal of Foresight and Innovation Policy, 2(2), 214.
• Milliken, F. J. (1987). Three types of perceived uncertainty about the environment: State, effect, and response uncertainty. Academy of Management Review, 12(1), 133-143.
• Mintzberg, H. (1973). Strategy-making in three modes. California Management Review, 16(2), 44-53.
• Navaro, L. (2015). Haset ve rekabet. Remzi Kitabevi.
• Nunnally, J. C. ve Bernstein, I. H. (1994) The Assessment of Reliability. Psychometric Theory, 3, 248-292.
• Oliver, P. J. ve McCrae, R. T. (1992). An introduction to the five-factor model and its applications. Journal of Personality, 60(2), 175-215.
• Orhunbilge, N. (2002). Uygulamalı regresyon ve korelâsyon analizi. İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi Yayını.
• Öztürk, Z. Y. ve Summak, M. (2014). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel yenilikçiliklerinin incelenmesi. International Journal of Sport Culture and Science, 2(Special Issue 1), 844-853.
• Porter, M. E. (1990). The competitive advantage of nations. Macmillan.
• Powell, C. (2007). The perception of risk and risk taking behavior: Implications for incident prevention strategies. Wilderness Environ Med., 18(1), 10-15.
• Roberts, G. C. (1989). Motivation in sport and exercise: Conceptual constraints and convergence. G. C. Roberts (Ed.), Motivation in sport and exercise. Human Kinetics Publishers.
• Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovation (5. Baskı). Free Press.
• Schumpeter, J. (1934). The theory of economic development. Harvard University Press.
• Slater, S. F. ve Narver J. C, (1995). Market orientation and the learning organization. Journal of Marketing, 59 (July), 63-74.
• Spence, J. T. ve Helmreich, R. (1983). Achievement motives and behavior. J. T. Spence (Ed.), Achievement and achievement motives: Psychological and sociological dimensions. Freeman Press.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. Baskı). Pearson Education.
• Tan, J. J. ve Litschert, R. J. (1994). Environment-strategy relationship and its performance implications: An empirical study of the Chinese electronics industry, Strategic Management Journal, 15(1), 1-20.
• Tuna, A. F. (2020). Kişilik tiplerinin bireysel yenilikçiliğe etkisinde motivasyon ve personel güçlendirme faktörünün aracı rolü: Hizmet sektörü üzerine bir uygulama [Doktora Tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Uray, R. (2010). Ekonomik büyüme, verimlilik ve rekabet (2. Baskı). Kumsaati Yayınları.
• Uyar, A. ve Kılıçaslan, K. (2015). Influence of innovative businesses on consumer preferences: A study on laptop users. Journal of Management, Marketing and Logistics, 2(2).
• Ülgen, H. ve Mirze, S. K. (2010). İşletmelerde stratejik yönetim (5. Baskı). Beta Basım Yayım.
• Yurdasever, E. ve Fidan, Y. (2020). KOMB (VUCA) dünyası ve yeni liderlik becerileri. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 9(2).