Türkiye’deki Kamu ve Özel Katılım Bankalarının Etkinlik Performanslarının Analizi: 2019-2021 Dönemi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 100. Yıl Özel Sayısı, 127 - 137, 29.10.2023

Emel Aba Şenbayram

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1329632

Öz

Bu çalışma ile bankacılık sektöründeki payı ve etkinliği her geçen gün artan katılım bankalarının etkinlik performanslarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda üçü özel sermayeli, üçü de kamu sermayeli olan altı katılım bankasının etkinlik skorları 2019-2022 dönemi için hesaplanmıştır. Araştırma için seçilen üç girdi (toplam fonlar, personel gideri, faiz giderleri) ve iki çıktının (kullanılan fonlar, faiz geliri) etkinlik ölçümü Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanılarak yapılmıştır. Ölçeğe göre sabit getiri (CRR) varsayımı altında çıktı odaklı VZA yaklaşımının dikkate alındığı araştırmanın bulguları, araştırmaya tabi tutulan bütün bankaların 2019-2022 dönemi ortalama etkinlik değerlerinin %90’nın üzerinde olduğunu göstermektedir. Analiz sonuçları altı katılım bankasının 2019-2022 dönemindeki etkinlik skorlarının yıllar itibariyle; 2019 yılında dört, 2020 yılında altı, 2021 yılında üç, 2022 yılında ise beş katılım bankasının etkin olduğu şeklindedir. Genel bir ifade ile söz konusu katılım bankalarının tamamının dört dönemde içerisine en az iki dönem etkin olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankacılığı, Veri Zarflama Analizi, Etkinlik Performans Ölçümü, Türkiye

Analysis of the Efficiency Performance of Public and Private Participation Banks in Turkey: 2019-2021 Period

Öz

With the study, it is aimed to evaluate the efficiency performances of participation banks, whose share and efficiency in the banking sector are increasing day by day. For this purpose, the efficiency scores of six acquisition economies, three with private capital and three with public capital, are calculated for 2019-2022 period. Efficiency measurements of three inputs (total funds, personal expense, interest expenses) and two outputs (funds used, interest income) selected for the research are made using Data Envelopment Analysis (DEA). The body, in which the output-oriented DEA approach is handled under the estimation of constant returns to scale (CRR), shows that the average productivity values of the banks as a whole for the period of 2019-2022 are above 90%. The results of the analysis show that the efficiency scores of six participation banks in the period of 2019-2022 are as follows; four participation banks are active in 2019, six in 2020, three in 2021, and five in 2022. In general terms, it shows that all of the mentioned participation banks are active for at least two periods within four periods.

Anahtar Kelimeler

Participation Banking, Data Envelopment Analysis, Efficiency Performance Measurement, Türkiye

Kaynakça

• Atan, M. ve Çatalbaş, G. K. (2005). Bankacılıkta etkinlik ve sermaye yapısının bankaların etkinliğine etkisi, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 20(237), 49-62.
• Bozkurt, E., Sevinç, H. ve Eroğlu Sevinç, D. (2019). Katılım bankacılığının etkinliği üzerine bir değerlendirme: Türkiye örneği, International Congress of Islamic Economy, Finance and Ethics (ISEFE), (s. 28-39). İstanbul, Türkiye.
• Çarıkçı, O. ve Akbulut, F. (2020). Türk bankacılık sektörünün veri zarflama analizi ile etkinliğinin ölçülmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 215-226.
• Çelik, Ş., Öncü, E. ve Yenice, S. (2018). Türkiye’deki bankaların etkinlik analizi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(1), 156-171.
• Çetinbakış, M. ve Bektaş, S. (2023). Veri zarflama analizi ile seçilmiş kalkınma ve yatırım bankalarının etkinlik performanslarının değerlendirilmesi: 2010-2021 dönemi Türkiye örneği, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 9(1), 51-65. https://doi.org/10.30855/gjeb.2023.9.1.004
• Darren S. (2023). Best İslamic financial institutions 2023, Global Finans, Best Islamic Financial Institutions 2023 https://www.gfmag.com/ adresinden 8 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• Eke, V. ve Sevinç, H. (2021). Türkiye’deki katılım bankalarının etkinlik analizi: Özel ve kamu bankalarına dayalı bir karşılaştırma, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(8), 434-451.
• Gishkori, M. A., ve Ullah, N. (2013). Technical efficiency of Islamic and commercial banks: evidence from Pakistan using DEA model (2007-2011). Journal of Business and Management, 7(4), 68-76.
• Güven, P. (2022). Banka etkinliği ve inovasyon ilişkisine yönelik bir panel veri analizi, Journal of International Management, 10(1), 1–11.
• Ijara, T. M. ve Sharma, D. (2020). efficiency of ethiopian commercial banks: using data envelopment analysis. American Journal Of Finance And Accounting, 6(2), 171-189.
• Islamic Banking Wing. (2023). Quarterly report on Islamic banking in Bangladesh. Islamic Banking Wing Research Department Bangladesh Bank, Ed. Md. Julhas Uddin, https://www.bb.org.bd/pub/quaterly/islamic_banking/ibq3%20march-2023.pdf adresinden 8 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• Moualhı, M. (2015). Efficiency ın ıslamic banking: evidence from mena region, International Journal Of Islamic Economics And Finance Studies, 1(2), 5-21.
• Özbey, N. ve Akan, Y. (2021). Türkiye’deki mevduat bankaları üzerine VZA araştırma yöntemi ile etkinlik analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(4), 1641-1658.
• Özsoy, İ. (2010). Türkiye’de katılım bankacılığı. Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayınları.
• Öztürk, D., Canbaz, M. F. ve Gür, M. (2017). Katılım bankaları ile mevduat bankalarının 2009-2016 yılları etkinliklerinin VZA ile karşılaştırılması, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları (INES-2017), 3(1), 328-337.
• Pasiouras, F., Sifodaskalakis, E., ve Zopounidis, C., (2007). Estimating and analysing the cost efficiency of greek cooperative banks: an application of two-stage data envelopment analysis, University of Bath School of Management, Working Paper Series. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.990756.
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2020). Katılım bankacılığı nedir nasıl çalışır?. https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/TKBB-Katilim-Bankaciligi-Nedir-Brosur.pdf adresinden 14 Temmuz 2008 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2020). Katılım bankacılığı strateji güncelleme raporu:2021-2025, https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/EY_TKBB_Katilim_Bankaciligi_Strateji_Guncelleme_Raporu_2021-2025_Turkce.pdf?v=1 adresinden 14 Temmuz 2008 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2021). Katılım bankaları 2021, https://tkbb.org.tr/uploads/pages/1652709610_a1611fc13f26cc179da6.pdf adresinden 14 Temmuz 2008 tarihinde alınmıştır.
• Wong, W. P., ve Deng, Q. (2016). Efficiency analysis of banks in ASEAN countries, Benchmarking: An International Journal, 23(7), 1798–1817.