Covid-19 Pandemisinin Hastane Kalite Maliyetlerine Etkisi: Bir Devlet Hastanesi Örneği

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 42, 606 - 623, 29.05.2024

Buket Oğuz Alramazanoğlu , Sıdıka Kaya

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1320796

Öz

Bu araştırmanın amacı, COVID-19 pandemisinin ilk yılında (11 Mart 2020-11 Mart 2021) bir devlet hastanesindeki kalite maliyetlerini belirlemek ve bu maliyetleri pandemi öncesindeki kalite maliyetleri ile karşılaştırmaktır. Araştırma, döner sermaye bütçesinden gerçekleştirilen harcamalara dayalı olarak yapılmıştır. Kalite maliyetleri PAF (Prevention-Appraisal-Failure) Modeline göre belirlenmiştir. Bu model kapsamında maliyetler; önleme maliyeti, ölçme-değerlendirme maliyeti, iç başarısızlık maliyeti ve dış başarısızlık maliyeti olmak üzere dört kategoride incelenmiştir. Veriler, hastane kayıtlarının incelenmesi ve hastane çalışanları ile yapılan görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Araştırmada Microsoft Office Excel yazılımı kullanılmış, verilerin değerlendirilmesinde Pareto analizi ve oran analizinden yararlanılmıştır. COVID-19 pandemisinin ilk yılında toplam kalite maliyetinin toplam maliyet içindeki payının %10 olduğu ve pandemi öncesi döneme göre %50 azaldığı bulunmuştur. Pandemi döneminde toplam döner sermaye harcamaları arttığı halde, toplam kalite maliyeti hem Türk Lirası bazında hem de yüzde olarak azalmıştır. Önleme maliyetleri pandemi döneminde %95,59’dan %92,07’ye düşmüştür. Pandemi döneminde önleme ve dış başarısızlık maliyetleri azalırken ölçme-değerlendirme ve iç başarısızlık maliyetleri artmıştır. Pandemi döneminde tıbbi atık yönetimi, sterilizasyon maliyetleri ve tetkiklerin tekrarlanması maliyeti artmıştır. Pandemi döneminde hastane kalite maliyetlerinin nasıl değiştiğini ortaya koyan bu çalışma, daha sonra yaşanabilecek benzer dönemlerde kaliteyi artırırken maliyetlerin azaltılması için alınabilecek önlemler ve planlamalar hakkında yöneticilere ışık tutabilir.

Anahtar Kelimeler

Kalite Maliyeti, COVID-19, Önleme Maliyeti, Ölçme-Değerlendirme Maliyeti, Başarısızlık Maliyeti

Etik Beyan

Bu çalışma için Hacettepe Üniversitesi Etik Komisyonundan 1635956 sayılı ve 22.06.2021 tarihli etik kurul onayı alınmıştır.

The Impact of the Covid-19 Pandemic on Hospital Quality Costs: A Public Hospital Example

Öz

The aim of the study is to determine the quality costs in a public hospital in the first year of the COVID-19 pandemic (11 March 2020-11 March 2021) and compare these costs with the quality costs before the pandemic. The research is based on the expenditures made from the revolving fund budget. Quality costs are determined according to the PAF (Prevention-Appraisal-Failure) Model. The costs are examined in four categories: the cost of prevention, appraisal costs, internal failure costs, and external failure costs. Data are obtained from hospital records and interviews with hospital staff. Microsoft Office Excel software is used in the research, Pareto analysis and ratio analysis are used in the evaluation of the data. In the first year of the COVID-19 pandemic, it is found that the share of the total quality cost in the total cost was 10% and decreased by 50% compared to the pre-pandemic period. Although the total revolving fund expenditures increased during the pandemic period, the total quality cost decreased both in Turkish Liras and as a percentage. Prevention costs decreased from 95.59% to 92.07% during the pandemic period. While prevention and external failure costs decreased during the pandemic period, appraisal costs and internal failure costs increased. Medical waste management costs, sterilization costs and the cost of repeating the laboratory tests increased during the pandemic period. The study can shed light on the measures and plans that can be taken to reduce costs while increasing quality in similar periods that may be experienced later on.

Anahtar Kelimeler

Quality Cost, COVID-19, Prevention Cost, Assessment Cost, Failure Cost

Etik Beyan

For this study the approval of ethical committee no 1635956 dated 22.06.2021 was taken from the Ethical Committee, Hacettepe University.

Kaynakça

• Alpa, K., Ertaş, F. C. ve Güney, G. (2021). Sağlık işletmelerinde kalite maliyet analizi: atatürk üniversitesi araştırma hastanesinde bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 851926(89), 27–44.
• American Society for Quality. (2023). Cost of Quality (COQ). https://asq.org/quality-resources/cost-of-quality adresinden 12 Mayıs 2023 tarihinde alınmıştır.
• Asada, R. Y., Kumar, Y. ve Al-Hubaishi, Dr. W. (2021). A review: Models costing quality and its impact on the planning and control processes in manufacturing industries. International Journal of Research -Granthaalayah, 9(4), 557–570.
• Bozdemir, E. ve Ulu, Ö. (2017). Kalite maliyetlerinin bir otomotiv yan sanayi işletmesinde PAF modeline göre analizi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 23–43.
• Çi̇l, E. ve Ağ, A. (2019). Toplam kalite yönetimi çerçevesinde kalite maliyetlerinin PAF modeline göre tespit edilmesi ve muhasebeleştirilmesine yönelik bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(3), 871–889.
• Donnelly, L. F., Lee, G. M. ve Sharek, P. J. (2018). Costs of quality and safety in radiology. Radiographics, 38(5), 1682–1687.
• Erkaya Daştan, B. ve Bozdemir, E. (2021). Hastane işletmelerinde kalite maliyetlerinin PAF modeline göre analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(3), 1038–1049.
• İncesu, E. ve Öğüt, N. (2013). Hastane işletmeciliğinde kalite maliyet hesaplaması: Konya Seydişehir Devlet Hastanesinde bir uygulama. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 6(2), 113–142.
• Kaya, S. (2013). Sağlık hizmetlerinde kalite kavramı. Kaya, S. (Ed.), Sağlık Kurumlarında Kalite Yönetimi içinde (s. 4–6). TC. Anadolu Üniversitesi Yayını No:2864.
• Kaya, S. ve Korku, C. (2016). Sağlık hizmetlerinde kalite standartları. Varlı Uzun, G. (Ed.), Ağız ve diş sağlığı teknikerleri için dört elli diş hekimliği içinde (s. 526–537). Güneş Tıp Kitabevleri.
• Kaygusuz, F. ve Tanış, V. N. (2017). Kalite maliyetlerinin PAF modeli çerçevesinde incelenmesi ve bir medikal parça üretim işletmesinde uygulama. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(63), 723–740.
• Kurşunel, F. ve Ebdülrzazade, S. (2018). Sağlık işletmelerinde kalite maliyetleri ve örnek uygulama. International Conference on Eurasian Economies, 188–195.
• McLaughlin, C. P. ve Kalunzy, A. D. (1999). Defining quality ımprovement: past, present, and future, continuous quality improvement in health care theory, implementation and applications. Aspen Publishers.
• Oğuz Alramazanoğlu, B. (2019). PAF Modeli ile bir Devlet Hastanesinde kalite maliyetlerinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Oğuz Alramazanoğlu, B., Kaya, S. ve Gözlü, K. (2021). Bir devlet hastanesinde kalite maliyetlerinin PAF Modeli ile incelenmesi. Verimlilik Dergisi, 7495(3), 91–104.
• Pyzdek, T. ve Keller, P. A. (2013). The handbook for quality management : a complete guide to operational excellence. McGraw-Hill.
• Quality America Inc. (2018). Benefits of quality cost reduction. https://qualityamerica.com/LSS-Knowledge-Center/qualitymanagement/benefits_of_quality_cost_reduction.php adresinden 15 Mayıs 2023 tarihinde alınmıştır.
• Quality-One. (2023). Cost of quality (COQ). https://Quality-One.Com/Coq/#:~:Text=The%20goal%20of%20implementing%20Cost,Areas%20and%20opportunities%20for%20improvement. https://quality-one.com/coq/#:~:text=The goal of implementing Cost,areas and opportunities for improvement adresinden 10 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• Sadkowski, W. (2019). Models of quality costs calculation. Scientific Quarterly, 2(46), 117–129.
• Schiffauerova, A. ve Thomson, V. (2006). A review of research on cost of quality models and best practices. International Journal of Quality and Reliability Management, 23(6), 647–669.
• Şimşek, M. (2022). Sağlık kurumlarında kalite maliyetleri: Özel hastane örneği. International Journal of Current Social Science, 1(1), 39–44.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). COVID-19 (SARS-CoV-2 enfeksiyonu) genel bilgiler, epidemiyoloji ve tanı. https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39551/0/covid-19rehberigenelbilgilerepidemiyolojivetanipdf.pdf adresinden 15 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• Vargün, H. ve Gül, S. (2023). Kalite maliyetlerinin analizi ve raporlanması: Karabük Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 2(23), 550–564.
• Vaxevanidis, N. M., Petropoulos, G., Avakumovic, J. ve Mourlas, A. (2009). Cost of quality models and their implementation in manufacturing firms. International Journal for Quality Research, 3(1), 27–36.
• WHO. (2020). Coronavirus disease 2019 (COVID-19) situation report – 1. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports adresinden 2 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• Wu, Q., Xuan, J., Zhou, F., Mei, Y. ve Su, J. (2022). New Quality Cost Framework (QCF) Based on the Hybrid Fuzzy MCDM approach. Computational Intelligence and Neuroscience, 2022, 1–13.
• Zahar, M., El Barkany, A. ve El Biyaali, A. (2016). Cost of quality in healthcare: A Case study in a clinical laboratory. International Journal of Productivity and Quality Management, 17(4), 536–548.