Bir Arada Yaşama Tecrübesi Bakımından Osmanlı Dönemi Kıbrıs

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 19 - 30, 30.05.2016

Mustafa Göregen

Öz

Osmanlı yönetiminde Kıbrıs adasında Müslümanlar ve çoğunluğunu

Hıristiyanların oluşturduğu gayrimüslimler arasında sosyal

ve iktisadi anlamda değişik boyutlarda ilişkiler yaşanmıştır. Üç

asırdan fazla Ada’da yönetimi elinde bulunduran Osmanlı Devleti,

toplumu oluşturan, dili, dini ve ırkı farklı olan unsurları asimile

edip tek millete dönüştürmeden farklı kimliklerin hoşgörü ortamında

bir arada yaşamalarını sağlaması bakımından önem arz

etmektedir. Osmanlı idaresi altında bulunan her yerde olduğu gibi

Kıbrıs adasında da gayrimüslim unsurlara baskı kurup zulmetmek

biryana, yapmış olduğu düzenlemelerle kendi cemaat temsilcileri

tarafından yapılan adaletsiz muamelelerin önüne geçmiş, toplumun

tüm unsurlarıyla karşılıklı olarak sosyal, hukuki ve ekonomik

ilişkilerini adalet ve hoşgörü çerçevesinde sürdürmüştür.

Bu makalede Osmanlı devletinin Kıbrıs’ta farklı inanç kültür ve

etnik yapıya mensup farklı unsurları kısaca sosyokültürel, hukuki,

dini ve ekonomik ilişkiler bağlamında ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bir arada yaşama, Osmanlı dönemi kib

Kaynakça

• Alasya, Halil Fikret, Tarihte Kıbrıs, Ankara 1988. ‘’Osmanlı Hükümeti tarafından Ortodoks Kilisesine Verilen İmtiyazlar’’ Milletlerarası Birinci Kıbrıs Tetkikleri Kongresi (14-19 Nisan 1969) Türk Heyeti Tebliğleri Ankara 1971.
• Atalay, Talip, Geçmişten Günümüze Kıbrıs (İdari Yapılanma ve Din Eğitimi), Konya 2003.
• Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı: Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu Arazi Dağılımı ve Türk Vakıflar) Ankara 2000.
• Bedevi, Vergi, ‘’ Kıbrıs Şer’iyye Mahkeme Sicilleri Üzerine Araştırmalar’’ Milletlerarası Birinci Kıbrıs Tetkikleri Kongresi (14-19 Nisan 1969) Türk Heyeti Tebliğleri, Ankara 1971.
• Behçet, Hasan, Kıbrıs Türk Maarif Tarihi, Lefkoşe 1969. Çadırcı, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, Ankara 1991.
• Çevikel, Nuri, Kıbrıs Eyaleti Yönetim Kilise Ayan ve Halk (1750-1800), Gazi Magosa 2000.
• Çiçek, Kemal, ‘’Osmanlı Adliye Teşkilatında Mahkeme Tercümanları’’ Toplumsal Tarih, V/30, İstanbul 1996.
• Erdoğru, M. Akif, Osmanlı Kıbrıs’ında İhtida Meselesi (1580-1640) Prof. Dr. İsmail Aka Armağanı, İzmir 1999.
• Erdönmez, Celal, Şer’iyye Sicillerine göre Kıbrıs’ta Toplum Yapısı (1839-1856) Basılmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2004.
• ‘’Kıbrıs Ders Kitaplarında Osmanlı Devrinde Kıbrıs’a Yapılan Sürgünlerle ilgili Bazı Tespitler’’ SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2007, Sayı 15, ss. 65-90.
• Fedai, Harid, Kıbrıs’ta Masum Millet Olayı, KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1986.
• Gazioğlu, Ahmet, ‘’Kıbrıs’ta Yönetimin Hoşgörülü Davranışı ve Hıristiyan Toplumlara Tanınan Haklar’’ Uluslararası Kıbrıs’ın Dünü Bugünü Sempozyumu, KKTC Doğu Akdeniz Üniversitesi ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörlükleri Yayınları, Ankara 1993.
• Halaçoğlu, Yusuf, ‘’Osmanlı Döneminde Kıbrıs’ta İskan Politikaları’’ Kıbrıs’ın Dünü Bugünü Uluslararası Sempozyum, Gazi Magusa 1991, 59. Halidi, Mustafa– Ömer Ferruh, Misyonerler Eğitim ve Siyaset, Araştırma Yayınları, İstanbul 1991.
• Kaynak, Faiz, Kıbrıs Türkleri Bu Duruma Nasıl Düştüler, İstanbul 1968.
• Jennings, Ronald C. Christians and Muslims in Ottoman Cyprus and the Mediterranean World. 1571-1640, Newyork 1993.
• Özkul, Ali Efdal ‘’Kıbrıs Başpiskoposlarının Yovakim’e Verilen Tayin Beratı’’ Adım Dergisi, IV/I, Lefkoşa 1999.
• Öztürk, Necdet ‘’ Osmanlının Gayrimüslimlere Bakışı’’ Türk Dünyası Araştırmaları, 2001, Sayı,131.
• Özkul, Ali Efdal ‘’Osmanlı İdaresinde Kıbrıs Adasındaki İslamiyete geçmede (ihtida) Kadınların Durumu, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of İnternational Social Research, Volume 3, Issue: 13, Year. 2010. Şanlı, Şanlı, Kıbrıs 1878 – 1924, Ankara 1967.
• Luke, Sir Harry, Cyprus Under the Turks (1571-1578) Oxford 1921.
• Şeker, Mehmet, Osmanlılar Döneminde (XIX. Yüzyıl) Kıbrıs’ta Gayrimüslimlerle İlişkilere Genel Bir Bakış, Diyanet İlmi Dergi, Cilt. 39, Sayı: 4, Ekim Kasım Aralık 2003.
• Unknown Aspect of the Cyprus Realty (İnternational Affairs Agency, İstanbul) 1992.