Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarını Etkileyen Faktörler

Yıl 2016, , 70 - 106, 01.10.2016

Ebru Onurlubaş

https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.286899

Cited By: 11

Öz

İnsanların ihtiyaçlarının sınırsız, doğadaki kaynakların sınırlı olması ve sınırlı

olan bu kaynakların bilinçsizce kullanılmasının yanısıra; gelişmiş ve gelişmekte

olan ülkelerde, sanayileşmeden dolayı çevre tahribatı artmaktadır. Sanayileşmiş

veya sanayileşme sürecinde olan ülkelerde, işletmeler zaman içerisinde

çevre bilincinin farkına varmış ve pazarlama stratejilerine yön vermeye başlamışlardır.

Çevre bilincinin önem kazanmasıyla, Yeşil pazarlama kavramı ilk kez,

Amerikan Pazarlama Birliğinin 1975 yılında düzenlediği ‘çevreyle ilgili pazarlama’

konulu bir seminerde ortaya konmuştur. Yeşil pazarlama tüketicilerin istek

ve ihtiyaçlarını karşılayan doğa ile dost ürünlerin pazarlamaya sunulmasıdır.

Son yıllarda artan tüketici bilincinden ötürü çevre dostu ürünlere talep daha fazla

olmaktadır. Bu nedenle, literatürde çevre dostu ürünlerin tüketiciyle buluşturulması

ve bu ürünlerin tercihi üzerindeki etkili faktörlerin araştırılması yönündeki

birçok çalışma gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, İstanbul İlinde

ailelerin demografik özelliklerinin yeşil ürünü satın alması üzerine etkisi incelenmiştir.

Çalışmada kullanılan veriler 531 aile ile yüz yüze görüşerek yapılan

anketlerden oluşmuştur. Araştırmada tüketicilerin %64,0’ünün yeşil ürünü satın

aldığı, %36,0’sının ise almadığı belirlenmiştir. Yeşil ürün satın alma davranışlarının

demografik özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediği Ki kare analizi

ile tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre cinsiyet, yaş eğitim, meslek, medeni

durum, gelir arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca; bu çalışmadaSPSS

20 kullanılarak faktör analizi yapılmıştır. Daha sonra, Yeşil Ürün ile ilgili Tüketici

Düşünceleri Ölçeği Alt Boyutlarına güvenilirlik analizi, KolmogorovSmirnov

normal dağılım testi yapılmıştır. Ölçekte dağılımın normal olmadığına

karar verilerek nonparametric testlerden, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis

testleri yapılmıştır. Uygulanan test sonuçlarında, Güvenirlik-Çevrecilik Bilinci

FACTORS THAT AFFECT GREEN PRODUCT PURCHASING BEHAVIORS OF CONSUMERS

72 • YALOVA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ

YIL: 6 SAYI: 11

faktörünün cinsiyete göre farklılık gösterdiği, Güvenirlik- Çevrecilik Bilinci ve

Medya Faktörünün yaşa göre farklılık gösterdiği, Güvenirlik- Çevrecilik Bilinci

ve Üreticiden Beklenenlerin eğitime göre farklılık gösterdiği, Medya Faktörünün

mesleğe göre, gelir faktörünün Güvenirlik- Çevrecilik Bilincine göre farklılık

gösterdiği tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

yeşil ürün, düşünce, davranış, satın alma

Kaynakça

• Arıkan, R., (2007),Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama. 6.baskı, ISBN:975-8784-35-8, Ankara.
• Ay, C., ve Ecevit, Z., (2005), “Çevre Bilinçli Tüketiciler”. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 10, 238-263.
• Atay, L.,& Dilek, S. E., (2013), Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları: Ibıs Otel Örneği. Suleyman Demirel UniversityJournal of Faculty of Economics&AdministrativeSciences, 18(1).
• Baumann H.,Boons F., Bragd A., (2002), “MappingtheGreen Product Development Field: Engineering, Policyand Business Perspective”, Journal of CleanerProduction, Vol.10, 409-425.
• Coddington, W.,(1993),“Enviromental Marketing: Positive Strategies for Reaching The Green Consumer” New York, McGraw-HillInc.
• Dereli, T.,Baykasoğlu, A., (2002), “Atıklar ve Çevre Sorunları: Mühendislik Cephesinden Çevre Sorunlarına Bir Bakış”, Gaziantep Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü, http//www.mmmo.org.tr/endüstrimühendisliği
• Diamantopoulos Adamantios, Bodo B. Schlegelmilch, Rudolf R. Sinkovics, Greg M. Bohlen (2003), “Can Socio-Demographics Still Play a Role in Profiling Green Consumers? A Review of the Evidenceand an Empirical Investigation”, Journal Business Research, Vol.56, N.6: 465-480.
• Düren, Z., (2000), 2000’li Yıllarda Yönetim, Đstanbul: Alfa/Aktüel Kitabevi, s. 209. Elkington, J., (1994), “TowardtheSustainable Corporation: Win-Win-Win Business Strategies for Sustainable Development”, California Management Review, Vol.36:90-100.
• Emgin, Ö., Türk, Z., (2004), Yeşil Pazarlama (Green Marketing). Mevzuat Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 78
• Erbaşlar, G., (2007), “Yeşil Pazarlama”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, www.paradoks.org, ISSN 1305-7979, Yıl:3, Sayı:1.
• Gilg, Andrew, StewartBarr, Nicholas Ford (2005), “Green Consumption or Sustainable Lifestyles? Identifying the Sustainable Consumer”, Futures, Vol.37, August:481-504.
• Kinnear, Thomas, James R. Taylor, Sadrudin A. Ahmed (1974),“Ecologically Concerned Consumers: WhoAreThey?”, Journal of Marketing, Vol.38, N.2:20-24. Knight, Alan (2004), “SustainableConsumptiontheRetailingParadox”, ConsumerPolıciyRevıew, Vol.14, N.4:113-115.
• Kuduz, N., (2011), Yeşil pazarlama faaliyetlerinin tüketicilerin satın alma davranışlarına etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma (Doctoraldissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Lizuka, M. (2000),Role of environment alawareness in achieving sustainable development. Prepared for the project “Enhancement of citizen’sawareness in formulation of pollution control policies in major Latin AmericanCities,Environment and Human Settlements Division of ECLAC, with thesupport from the Government of Japan.
• Menon, Anil, Ajay Menon, Jhinuk Chowdhury, JackieJanovich (1999),“Envolving Paradigm for Environmental Sensitivity in Marketing Programs: A Synthesis of TheoryandPractice”, Journal of Marketing TheoryandPractice, Vol. 7 No.2:1-12.
• Newell, Stephen J.,Corliss L. Green (1997), “Radical Differences In Consumer Environmental Concern”, The Journal of Consumer Affairs, Vol.31, N.1:53-68.
• Mckınnon, Alan and Julia Edwards (2009), TheGreening Of RetailLogistics, EditedBy John Fernie&LeighSparks, Logistics&Retail Management, 3.Edition, KoganPageLtd. , London and Philadelphia.
• Moısander, Johanna (2007), “Motivational Complexity Of GreenConsumerizm”. International Journal of Consumer Studies,ISSN1470-6341.
• Odabaşı, Y., (1992), “Yeşil Pazarlama: Kavram ve Gelişmeler” Pazarlama Dünyası, 6(36):4-9.
• Ottman, J.A., (1992), “Sometimes, ConsumersWill Pay MoretoGoGreen” Marketing News, 26(6):16.
• Ottman, Jacquelyn, Edwin R. Stafford, Cathy L. Hartman (2006), “AvoidingGreen Marketing Myopia”, Environment, Vol.48, N.5:24-36.
• Peattıe, K., (2001), “TowardsSustainability: The Third Age of Green Marketing”. The Marketing Review, 2, 129-146.
• Polonsky, Michael Jay, (1994), “An IntroductiontoGreen Marketing”, Electronic GreenJournal,1(2).
• Prakash, A. (2002), “Green Marketing, PublicPolicyandManagerialStrategies” Business Strategyandthe Environment, 11:19-25.
• Shrum, L.J., John A., McCarty, Tina M. Lowrey (1995), “BuyerCharacteristics Of The Green Consumer And Their Implication For Advertising Strategy”, Journal ofAdvertising, Vol.24, N.2: 71-81.
• Stephen, W.M. andRylander, D.H., (1993), “Strategic Green Marketing”,TheJournal of Consumer Marketing, Vol: 10, 3., pg: 4-10.
• Stern, P.,Dietzi, T. ve Kalof, L. (1993). Value orientations, gender, and environmental concern. Environment and Behaviour, 25(5), 322-348.
• Soonthonsmai, Mr. Vuttichat (2001), “Predicting Intention and Behavior to Purchase Environmentally Sound or Green Products Among Thai Consumers: An Application of The Theory of Reasoned Action”, Doktora Tezi, TheWayne Huizenga Graduate School of Business and Entrepreneurship Nova Southeastern University.
• Tüik(2015),“TÜİK VeriTabanları”, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. do?metod=kategorist, 10.03.2014
• Uydacı, M., (1999), İş Ahlakı Açısından Çevresellik ve Yeşil Pazarlama Anlayışı, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul
• Uydacı, Mert (2002), Yeşil Pazarlama, İş ahlakı Ve Çevresellik Açısından Yaklaşımlar, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2002.
• Varinli, İ. (2000),“Pazarlama Ahlakı ve Kayseri’de Küçük ve Orta Ölçekli İşletme Yöneticilerinin Pazarlama Ahlakına İlişkin Değerlendirmeleri”Kayseri Ticaret Odası Yayınları, No:15.