YAŞLILARA YÖNELİK MEDİKAL APARAT TASARIMINDA KULLANILAN BAZI ANTROPOMETRİK ÖLÇÜLERİN REFERANS DEĞERLERİ: İÇ ANADOLU, AKDENİZ VE KARADENİZ BÖLGESİ

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 82 - 98, 17.12.2016

Gülüşan Özgün Başıbüyük , Ziynet Çınar , Faruk Ay , Gamze Sönmez

Öz

İçsel ve dışsal nedenlere bağlı olarak; yaşlı bireyler günlük yaşamlarında bir çok problem ile karşılaşmaktadırlar. Bunlardan yaşlı bireyleri en çok etkileyen etki; düşme ve ona bağlı yaralanmalardır. Düşme ve ona bağlı yaralanmaların tedavisinde sıklıkla medikal aparatlara başvurulmaktadır. Ancak; bu medikal aparatların kullanımı sırasında farklı sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. Bu yaşanan sıkıntıların en aza indirgenmesi ve uyum gücünü arttırılmasında yaşlı bireyin değişen antropometrik özelliklerinin belirlenmesi önem kazanmaktadır. Antropometrik özelliklerin ortaya konmasıyla, bu yaş grubuna yönelik üretilecek olan aparatlarla ile tedavi süreçlerinin sağlıklı devam etmesi sağlanacak ve yaşlının uyum gücünü arttırılmış olacaktır. Bu önem ile; 115M548 Nolu TÜBİTAK destekli “Anadolu Yaşlılarının Antropometrik Boyutları” adlı projenin ilk döneminde İç Anadolu, Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri’nde toplam 989 bireyden antropometrik veri, demografik ve düşme durumları hakkında bilgiler toplanmıştır. Bu çalışma kapsamında projeden medikal aparat tasarımlarında kullanılması muhtemel olan 19 ölçü seçilmiş ve yüzdelik değerleri hesaplanmıştır. Araştırma bulgularına bakıldığında; demografik bilgilerden eğitim durumu, gelir düzeyi ve meslek durumunda cinsiyet farklılıklarının belirgin olduğu ve bunun istatiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Bu sonuca göre; erkeklerin eğitim düzeyinin, gelir düzeyinin ve meslek sahibi olma oranının kadınlardan daha yüksek olduğu görülmektedir (p <0.05). Bireylerin düşme durumlarına gelindiğinde ise; bireylerin yaşları ilerledikçe düşme korkularının arttığı ve düşme oranlarının da artış gösterdiği görülmektedir. Bunun yanında bireylerin düştükleri yer (konut ve ya çevre) ile yaş grupları arasındaki ilişkinin anlamlı olduğu saptanmıştır (p <0.05).

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Ağaç, S., Gürşahbaz, N. & Özelmas Kahya, S. (2009). Yaşlıların medikal aparatları kullanırken yaşadıkları problemler ve beklentiler. V. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 07-08 Mayıs 2009, Sivas. (s.376-386)
• Akın, G. (2006). Her Yönüyle Yaşlılık. 1. Basım. Palme Yayıncılık, Ankara.
• Aktan Korkmaz, B. (2013). Sivas İl Merkezi Orta ve İleri Yaş Bireylerinin Antropometrik Ölçümlerinin Değerlendirilmesi ve Medikal Aparat Tasarım Uygulaması. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Sivas.
• Al-Ansari, M.S. & Mokdad, M. (2015). Elderly anthropometrics for ergonomic purposes. Journal of Educational & Psychological Sciences, Vol.16(1):605-632.
• Arpacı, F. (2005). Farklı Boyutlarıyla Yaşlılık. Türkiye İşçi Emeklileri Derneği Eğitim ve Kültür Yayınları, Ankara.
• Bıyıklı, K. (2006). Huzurevinde Yaşayan Bir Grup Yaşlıda Düşme İle İlişkili Faktörler: Demografik Özellikler, Sağlık Sorunları ve Kullanılan İlaçlar, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Camara, J.J.D., Engler R.C. & Fonseca, P.O. (2010). Analysis and ergonomics of houses for elderly people. Periodıcum Biologrum, Vol.112(1): 47-50.
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2014). Falls Among Older Adults: An Overview. http://www.cdc.gov/homeandrecreationalsafety/falls/adultfalls. html. Son Erişim Tarihi: 25 Aralık 2014.
• Chen, K. & Hoi-shou Chan, A., (2013). Use or non-use of gerontechnology-a qualitative study. International Journal of Environment Research and Public Health, 10:4645-4666.
• Erdem, M. & Emel, F.H. (2004). Yaşlılarda mobilite düzeyi ve düşme korkusu. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 7(1):1-10.
• Ersoy Öztürkler, S. (2009). Yaşlı bireylere yönelik referans değerleri: Erzincan örneği. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2(2):126-135.
• Eyigör, S. (2012). Düşmelere Yaklaşım. Ege Tıp Dergis,51 Ek Sayı: 43-51.
• Gültekin T. (2004). Ankara’da Yaşayan Erişkin Bireylerin Vücut Bileşim Değerleri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, Ankara.
• Hu, H., Li, Z., Yan, J., Wang, X., Xiao, H., Duan, J. & Zheng, L. (2007). Anthropometric measurement of Chinese elderly living in the Beijing Area. International Journal of Industrial Ergonomics, 37:303-311.
• Jarosz, E. (1999). Anthropometry of elderly women in Poland: dimensions for design. International Journal of Industrial Ergonomic, 25:203-213.
• Kalınkara, V., Tezel E. H. & Zorlu, T. (2016). Gero(n)teknoloji: Yaşlı ve Teknoloji, Yaşlılık: Disipllinlerarası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler- 2. 1. Basım. Nobel Yayınevi. Ankara.
• Karataş, G.K. & Maral, I. (2001). Ankara- Gölbaşı ilçesinde geriatrik popülasyonlarda 6 aylık dönemde düşme sıklığı ve düşme için risk faktörleri. Turkish Journal of Geriatrics, 4(4):152-158.
• Kelly, P.L. & Kroemer, K.H.E. (1990). Anthropometry of the elderly: Status and recommendations. Human Factors, 32(5):571-595.
• Kothiyal, K. & Tetty, S. (2001). Anthropometry for design for the elderly. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 7(1):15-34.
• Molenbroek, J.F.M. (1987). Anthropometry of elderly people in the Netherlands; Research and applications. Applied Ergonomics, 18(3):187-199.
• Oğuz, T. (2007). Yaşlıda Görülen Biyolojik ve Sosyal Değişimler. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özgün Başıbüyük, G., Acar, S. & Aktan Korkmaz, B. (2016). Some anthropometric reference values of elderly ındividuals for medical apparatus application in city of Sivas, Turkey. American International Journal of Humanities and Social Science, 2(3):26-37.
• Pinto, M.R., Medici, S., Sant, C.V., Bianchi, A., Zlotnicki, A. & Napoli, C. (2000). Ergonomics, gerontechnology, and design for the home-environment. Applied Ergonomics, 31:317-322.
• Pinto, M.R., Medici, S., Zlotnicki, A., Bianchi, A., Sant, C.V. & Napoli, C. (1997). Reduced visual acuity in elderly people: The role of ergonomics and gerontechnology. Age and Ageing, 26:339-344.
• Rashid, S.N.S.A., Hussain, M.R. & Yusuff, R.M. (2008). Designing homes for the elderly based on the anthropometry of older Malaysians. Asian J Gerontol Geriatr, 3:75-83.
• WHO (2007). WHO Global Report on Fall Prevention in Older Age. France.