Yaşlanmaya Bağlı Bireylerde Görülen Fizyolojik, Ruhsal, Sosyal Değişiklikler ve Korunmaya Yönelik Önlemler

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 96 - 103, 30.12.2021

Uçar Küçük , Havva Karadeniz

https://doi.org/10.46414/yasad.877517

Cited By: 6

Öz

Yaşlanma fizyolojik, ruhsal ve sosyal değişimlerin olduğu bir süreçtir. Yaşam süresinin artması, doğurganlık oranlarının azalması ve sağlık hizmetlerine erişimin artmasıyla yaşlı nüfus tüm dünyada ve Türkiye’de giderek artmaktadır. Artan nüfusun, yaşlanmaya özgü sağlık ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanması gerekecektir. Bu nedenle yaşlılık dönemine ait fizyolojik, ruhsal ve sosyal özelliklerin bilinmesi, yaşlılara yönelik uygun hizmetlerin planlanması ve sunulması açısından önem kazanmaktadır. Yaşlıların dönem özelliklerinin bilinmesi, ihtiyaçlarının karşılanması için yetersiz kalabilir. Çünkü yaşlı nüfusun fazla olması, sayının giderek artması, sahip olunan birden fazla kronik hastalık ve bazı yaşlıların evden çıkıp hizmet alma durumlarının olmayışı gibi sebepler sağlık sistemine aşırı yük olacaktır. Bu çalışmanın amacı, yaşlanmaya bağlı bireylerde görülen sağlık sorunlarına yer vererek korumaya yönelik öneriler sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlanma, sağlık, hastalık, korunma

Kaynakça

• Adams, M.L. Katz, D.L. And Shenson, D. (2016). A Healthy Lifestyle Composite Measure: Significance And Potential Uses. Preventive Medicine. 84. p:41-47
• Arpacı, F. (2015). Yaşlı Bireylerin Yaşam Kalitesi Açısından Günlük Yaşam Aktivitelerini Yapabilme Durumunun İncelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 8(1). s:46-53
• Arslan, M., Keskin Arslan, E., Koç, E.M.,Sözmen, M.K., Kaplan, Y.C. (2020). Altmış Beş Yaş ve Üzeri Kişilerde Kırılganlık ile İlaç Kullanımı ve Polifarmasi Arasındaki İlişki. Haseki Tıp Bülteni, 58(1)
• Artan, T. (2020). Yaşlılık Nedir? Yaşlılığa Genel Bakış, Yaşlılık Ve Sosyal Hizmet, İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, Sosyal Hizmetler Ön Lisans Programı, Ders Notları, Erişim Tarihi:10.04.2020 http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/sosyalhizmetler_ao/yaslilikvesoshiz.pdf
• Bahat, G. Akpınar, T.Ç., Tufan, F., Akın, S., Tufan, A., Erten, N., Karan, M.A.(2012). Yaşlılarda Akılcı İlaç Kullanımı. J Gerontol Geriatrik Arş, 1(1). s:2-8
• Baykal, D. (2020). Yaşlılarda Fizyolojik Sağlık Sorunlarının Yönetimi, Bölüktaş, Rp (Ed).Temel Gerontoloji, İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, Yaşlı Sağlığı Önlisans Programı, Ders Notları Erişim Tarihi:10.04.2020 http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/yasli_bakimi_onlisans_ao/temel_gerontoloji.pdf#page=196
• Black, D.S., O'Reilly, G.A., Olmstead, R., Breen, E.C., Irwin, M.R. (2015). Mindfullness Mediatation And İmprovement İn Sleep Quality And Daytime İmpairment Among Older Adults With Sleep Disturbances: A Randomized Clinical Trial. JAMA Intern Med, 175(4). 494-501
• Bouaziz, W., Vogel, T., Schmitt, E., Kaltenbach, G., et al (2017). Bénéfices de l’activité physique en endurance chez les seniors âgés de 70 ans ou plus: une revue systématique. La Presse Médicale. 46(9).794-807
• Bölükbaşı, S. (2020). Yaşlı Obezlerde Egzersiz Yaklaşımı ve Etkileri. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi, 4(1), s:54-59
• Brooks, S.K., Webster, R.K., Smith, L.E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., Rubin, G.J. (2020). The Psychological İmpact Of Quarantine And How To Reduce İt: Rapid Review Of The Evidence. The Lancet. 395. s: 912–20 https://doi.org/10.1016/ S0140-6736(20)30460-8
• Çağlayan, Ç. ve Yılmaz, F. (2016). Yaşlılarda Sağlıklı Yaşam Tarzının Yaşam Kalitesi Üzerine Etkileri. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 20(4). s:129-140
• Demir, Y.P. (2017). Kendi Evinde Yaşayan Ve Huzurevinde Yaşayan Yaşlı Bireylerin Günlük Yaşam Aktivitelerinin, Depresyon Düzeylerinin Ve Sosyal İzolasyon Durumlarının Karşılaştırılması. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 16(1). s:19-28
• de Oliveira LSSCB. et al. (2019). The Effects Of Physical Activity On Anxiety, Depression, And Quality Of Life İn Elderly People Living İn The Community. Trends Psychiatry Psychother. 41(1). p:36-42. http://dx.doi.org/10.1590/2237-6089-2017-0129
• Erdem, HA., Uysal, S., I.Taşbakan, M., Pullukçu, H., Sipahi, O.R., Yamazhan, T. Ve ark. (2016). Yaşlılarda ve 65 yaş altı erişkinlerde üriner sistem enfeksiyonları farklı mı seyrediyor? Ege Üniversitesi deneyimi. Mediterr J Infect Microb Antimicrob, 5(1). s:10
• Eskici, G. (2020). Covid-19 Karantinası: Beslenme, Ağırlık Kontrolü ve Bağışıklığa Yönelik Öneriler Gündem: Karantinada Ramazan Ayı Beslenme Önerileri. Erişim Tarihi: 9.04.2020 http://sporbilimleri.org.tr/uploads/1587400793d844b93930530233.pdf
• Fritschi, J.O., Brown, W.J., Uffelen, J.G.Z. (2014). On Your Feet: Protocol For A Randomized Controlled Trial To Compare The Effects Of Pole Walking And Regular Walking On Physical And Psychosocial Health İn Older Adults. BMC Public Health, 14(1). 375
• Garbarino, S., Lanteri, P., Durando, P., Magnavita, N., Sannita, W.G. (2016). Co-Morbidity, Mortality, Quality Of Life And The Healthcare/Welfare/Social Costs Of Disordered Sleep: A Rapid Review. Int J Environ Res Public Health, 13(8), pii: E831
• Girdhar, R. Srivastava, V. and Sethi, S. (2020). Managing mental health issues among elderly during COVID-19 pandemic. Journal of Geriatric Care and Research, 7(1).
• Göktaş, A., Kudret, H., Kar, İ., Uyanık, M., Varlı, M. (2020). Geriartrik Bireylerin Aktivite-Rol Katılımlarının Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(1). s:13-31
• Güner, S.G., Nural, N. ve Erden, A., (2017). Evde Yaşayan Genç Yaşlıların İlaç Yönetimi, Ev İçi Düzenlemeleri, Egzersiz Alışkanlıkları Ve Yaşam Kalitesi İle Düşme Risk Düzeylerinin Belirlenmesi: Pilot Çalışma. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2). s:13.
• İlhan B. ve B. Öztürk G. (2015). Yaşlı ve Akılcı İlaç Kullanımı, Turkiye Klinikleri J Geriatr-Special Topics 1(1). s:1-7
• Jiménez-Pavón, D. Carbonell-Baeza, A. and Lavie, CJ. (2020). Physical exercise as therapy to fight against themental and physical consequences of COVID-19 quara..., Progress in Cardiovascular Diseases, https://doi.org/10.1016/j.pcad.2020.03.009
• Karadakovan, A. (2020), Yaşlılık ve Geriatri Hemşireliği, 5. Baskı, Ankara, Akademisyen Kitabevi s.103-125
• Kaptan, G. ve Dedeli, Ö. (2012). Temel İç Hastalıkları Hemşireliği Kitabı, 1. Baskı, İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevi, s.121-135
• Karakuş, E. (2017). Evde Yaşayan Yaşlılarda Sosyal Katılım: Kırsal Ve Kent Farklılıklar, Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizyoterapi Ve Rehabilitasyon Bölümü, İstanbul
• Kersu, Ö. ve Alparslan, GB. (2020). Geriatrik Bireylerin Fiziksel Aktiviteleri ve Uyku Kaliteleri Arasındaki İlişki. STED/Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 29(1). s:24-30
• Li, Z., Zhou, X., Cao, J., Li, Z., Wan, X., Li, J., et al. (2018). Nurses’ Knowledge And Attitudes Regarding Major İmmobility Complications Among Bedridden Patients: A Prospective Multicentre Study. Journal Of Clinical Nursing, 27(9-10). p:1969-1980
• Lök, N. ve Lök, S. (2016). Yaşlıların Fiziksel Aktivite Düzeyleri İle Bilişsel Durumları Arasındaki İlişki. Yeni Symposium 54(2). s:21-24
• Muscogiuri, G. Barrea, L., Savastano, S., Colao, A. ( 2020). Nutritional Recommendations For Covıd-19 Quarantine. European Journal Of Clinical Nutrition, 1-2. https://doi.org/10.1038/s41430-020-0635-2
• Ovayolu, N., Ovayolu, Ö. (2016). Temel İç Hastalıkları Hemşireliği: ve Farklı Boyutlarıyla Kronik Hastalıklar. 2. Baskı Çukurova, Nobel Tıp Kitabevi s.355-365
• Palmer, V.J., Gray, C.M., Fitzsimons, C.F., Mutrie, N., Wyke, S., Deary, I.J., et al. (2019). What Do Older People Do When Sitting And Why? Implications For Decreasing Sedentary Behavior. The Gerontologist, 59(4). p:686-697
• Petretto, D.R., Pili, R. (2020). Ageing and COVID-19: What is the Role for Elderly People?. Geriatrics 5(25). doi:10.3390/geriatrics5020025
• Softa, H., Bayraktar, T., Uğuz, C. (2016). Yaşlı bireylerin algılanan sosyal destek sistemleri, sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 9(1). s: 1-12
• Talarska, D., Kropińska, S., Strugała, M., Szewczyczak, M., Tobis, S., Wieczorowska-Tobis, K. (2017). The most common factors hindering the independent functioning of the elderly at home by age and sex. Eur Rev Med Pharmacol Sci, 21(4). p:775-785
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). İstatistiklerle Yaşlılar, 2015. Nüfus Projeksiyonları, 2018-2080, TÜİK Haber Bülteni 2018; 30567 Erişim Tarihi: 08.06.2020 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30567
• United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division. World Population Ageing 2019. ST/ESA/ SER.A/348. United Nations, New York, 2020. Erişim Tarihi: 08.06.2020
• Ünver, V. (2019), Hipertansiyon ve Bakım Yönetimi, 1. Baskı, İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevi, s.123-141
• Yerli, G. (2017). Yaşlılık Dönemi Özellikleri Ve Yaşlılara Yönelik Sosyal Hizmetler. Journal of International Social Research, 10(52). s:1278-1287
• Yıldırım, D. (2020). Yaşlılarda Psiko-Sosyal Sağlık Sorunları, Bölüktaş, Rp (Ed).Temel Gerontoloji, İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, Yaşlı Sağlığı Önlisans Programı, Ders Notları Erişim Tarihi:10.04.2020 http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/yasli_bakimi_onlisans_ao/temel_gerontoloji.pdf#page=196
• Yıldız, H. (2020). Yaşlılıkta Görülen Fizyolojik Ve Psikolojik Değişiklikler, Bölüktaş, Rp (Ed).Temel Gerontoloji, İstanbul Üniversitesi Açık Ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, Yaşlı Sağlığı Önlisans Programı, Ders Notları Erişim Tarihi:10.04.2020 http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/yasli_bakimi_onlisans_ao/temel_gerontoloji.pdf#page=196
• Yılmaz, Ö.A. (2015). Yaşlılarda Sağlıklı Beslenme–Probiyotikler. Ege Tıp Dergisi, 54(Ek Sayı). s:16-21