بناء الشخصيات في قصة إبراهيم عليه السلام في القرآن الكريم

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 60 - 80, 25.06.2023

Mohamad Alahmad

Öz

Kur'an-ı Kerim, Cenâb-ı Hakk'a ibadet için çeşitli vasıtalar kullanır. Kur'an'ın bu maksatla kullandığı bu vasıtaların en önemlilerinden biri de kıssadır. Kur'an kıssalarının asıl amacı, geçmiş ümmetlerin haberlerini aktarmak ve okuyan kişinin, Allah'a itaat edenlerin mutluluğunu ve ona isyan edenlerin bedbahtlığını bilmesini sağlamaktır. Bundan hareketle diyebiliriz ki: Kur'an kıssalarının maksadı, sadece kıssaları anlatmak değil, bu kıssaların nasihat ve ibret manasını taşıdıklarını, insanları muvaffakiyet yollarına sevk ettiklerini ve sapıklık yollarından sakınmalarını sağlamaktadır.
İbrahim (a.s) kıssası, Kur'an-ı Kerim'in bu amaca ulaşmak için sunduğu en önemli kıssalardan biridir. Bu kıssa, Hz. İbrahim'in (a.s) hayatındaki önemli aşamaları ve insanları Cenâb-ı Hakk için ibadete davet ederken hayatında karşılaştığı en önemli imtihanları ve bu esnada insanlara nasıl davrandığını göstermektedir.
Bu araştırma, Kur'an-ı Kerim'deki bu kıssanın kısa bir özetini vermeyi ve burada geçen karakterlerin bütününü ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ardından Kur'an-ı Kerim'in bu karakterleri oluştururken dayandığı en önemli anlatım teknikleri ve bu inşada kullandığı en önemli dilsel yöntemler üzerinde durur.

Anahtar Kelimeler

Kıssa, Karakterlerin Yapısı, Hz.İbrahim (a.s), Kur

Teşekkür

İyi çalışmalar dilerim

Kur'an-ı Kerim'de Hz.İbrahim Kıssasındaki Karakterlerin Yapısı

Öz

يستخدم القرآن على عدة وسائل للدعوة إلى عبادة الله عز وجل، والقصة إحدى أهم هذه الوسائل التي يستخدمها القرآن لهذه الغاية. والقصد الرئيس من القصص القرآني هو تقديم أخبار الأمم السالفة؛ ليعلم المتلقي سعادة من أطاع الله، وشقاوة من عصاه. من هذا يمكننا القول: إنّ القصد من القصص القرآني ليس سرد القصص فحسب، بل ما تحمله هذه القصص والأخبار من مواعظ وعبر، ترشد الناس إلى اتباع سبل الفلاح، وتجنّبهم طرق الضلال.
وقصة النبي إبراهيم عليه السلام إحدى أهم القصص التي قدّمها القرآن الكريم لتحقيق هذه الغاية. وقد تناولت هذه القصة مراحل مهمّة في حياة إبراهيم عليه السلام، تضمّنت أهم المحن التي لقيها في حياته عليه السلام أثناء دعوته الناس إلى عبادة الله تعالى، وكيفية تعامله معهم خلال مواجهته هذه المحن.
يسعى هذا البحث إلى تقديم ملخص موجز عن هذه القصّة في القرآن الكريم، وتقديم مجمل الشخصيّات التي وردت فيها، ثم يتوقف عند أهم التقنيات السردية التي اتكأ عليها القرآن الكريم في بناء هذه الشخصيات، وأهم الأساليب اللغوية التي استخدمها في هذا البناء.

Anahtar Kelimeler

قصة، بناء الشخصيات، إبراهيم عليه السلام، القرآن الكريم.

Kaynakça

• Kur'an-ı Kerim.
• Alahmad, Mohamad. (2021). Hayri Zehebi’nin Romanlarinda Anlatim Unsurlari Ve Teknikleri, İstanbul: Kitabı.
• Alahmad, Mohamad. (2019). el-Bunye el-Fenniyye Fi Kissati Yusuf Aleyhi’s-Selâm. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(15), 154-173.
• Alahmad, Mohamad. (2016). Necip Mahfuz’un “Başkan’ın Öldürüldüğü Gün” Adlı Romanındaki Karakterlerin Sanatsal Yapısı, Toplumsal Ve Psikolojik Boyutları, İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 45.
• İsmail, İzzu'd-Din. (1976). e'l-Adep ve Fununihi Dirâse ve Nekd (6.Baskı), Kahire: Daru'l-Fikri'l-Arabî.
• Bahravî, Hasan. (1990). Bünyetu'ş-Şekli'r-Rivâî. Beyrut: El-Merkezu's-Sekâfiyyu’l-Arabî, 1990.
• Turkey, Mohamad. (2020). Ahmed Ziyâd Muhabbik’in “Beyaz Dişi Güvercinler ve Nargile” Adlı Romanındaki Karakterlerin Yapısı ve Sosyal ve Psikolojik Boyutları Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(1), 304-326.
• Hittinî, Yusuf. Mukevvinâtu's-Serd fî e'r-Rivâyâti'l-Filistîniyye, Dimaşk: Menşurâtu İttihadi'l-Küttabi'l-‘Arab,
• Hatib, Abdu'l-Karim. (1975). el-Kasasu'l-Kur'ani fî Menzûmihi ve Mefhûmihi (2.Baskı), Beyrut: Dâru'l-Marife.
• Horşid, Fâruk. (1982). e'r-Rivâya'l-Arabiyya Asru't-Tecmi (3.Baskı), Kahire: Daru'ş- Şurûk.
• Rachıd, Mahıeddın. (2023). Endülüslü Sûfi Şair Ebu’l-Hasan Eş-Şüşterî Ve Divânı Eleştirel İnceleme, Ankara: Sonçağ.
• Ruşdî, Reşâd. (1964). Fennu'l-Kıssa (2.Baskı), Kahire: Mektebetu'l-Anglu'l-Amrikiyye.
• Şublî, İbrahim. ez-Zât ve'l-Âhar Fî'r-Rivâyeti's-Suriyye, Amman: Dâr Fadâât lin-Neşr.
• Şuraybit Ahmed, Şuraybit. (1998). Tetavvuru'l-Binyeti'l-Fenniyeti fî'l-Kıssati'l-Cazâiriyyeti'l-Muâsıra 1947-1985, Dımeşk: Menşurâtu İttihadi'l-küttabi'l-‘arab.
• Abdusselam, Fatih. (1999). el-Hıvâru'l-kısasiyyu (1.Baskı), Beyrut: el-Muessesetu'l-‘Arabiyyeli'd-Dirâsâti ve'n-Neşr.
• Sâlih, Nidâl. (2001). en-Nuzû‘u'l-Ustûrîfi'r-Rivâyeti'l-‘Arabiyyeti'l-Mu‘âsıra (1.Baskı), Dimaşk: Menşurâtu İttihadi'l-Küttabi'l-‘Arab.
• Faysal, Semer Ruhi. (1995). Bina‘u'r-Rivayeti'l-‘Arabiyyeti's-Sûriyye, Dimaşk: Menşurâtu İttihadi'l-Küttabi'l-‘Arab. Kattân, Mennâ. (2000). Mebâhis fî Kısasi'l- Kur'an (3.Baskı), Riyad: Mektebetu Dâri'l-Maârif lin-Neşri ve't-Tevzia.
• Kutb, Seyyid. (2002). Fî Zilali'l-Kur'anı (16.Baskı). Kahire: Daru'ş-Şurûk.
• Kutb, Seyyid. (2003). et-Tasviru'l-Fennî Fî'l-Kur'an (32.Baskı). Kahire: Daru'ş- Şurûk.
• LHamdânî, Hamîd. Bunyetu'n-Nassi's-Serdiyyi min Menzûri'n-Nakdi'l-edebî (1.Baskı), el-Merkezü's-sekâfiyyi'l-arabî, Beyrut, 1991.
• Mekkî, e't-Tâhir Ahmed. (1999). e'l-kıssa e'l-kasira Sirâse ve Muhtârât (8.Baskı), Kahire: Daru'l- Maârif.
• Musa, Halil. (2006). Melâmihu'r-Rivâyetu'l-Arabiyyati'l-Suriyye, Dımaşk: Menşurâtu İttihadi'l-küttabi'l-‘Arab.
• Hilâl, Muhammed Ğuneymî. (1987). e'n-Nekdu'l-Edebîi'l-Hadîs, Beyrut: Deru'l-Avda.
• Volkswagen, Ronnie, Osteen Wearen. (1981). Nezariyyetu’l-Edep, (Tercemetu. Muhyiddin Subhî), Beyrut: el-Muessesetu'l-‘Arabiyyeli'd-Dırâsâti ve'n-Neşr.