YOĞUN BAKIM HASTALARINDA BASI ÜLSERİ, ÖNLEME VE HEMŞİRELİK BAKIMI

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 2, 139 - 149, 19.09.2020

Sibel Karaca Sivrikaya , Sema Sarıkaya

Öz

Basınç yaralanmaları hem sağlık bakım maliyetini artırmaları hem de bireylerin yaşam kalitelerini olumsuz etkilemeleri açısından tüm dünyada önemli bir sağlık sorunudur. Avrupa Basınç Ülseri Danışma Paneli (European Pressure Ulcer Advisory Panel, EPUAP) ve Ulusal Basınç Ülseri Danışma Paneli(National Pressure Ulcer Advisory Panel, NPUAP) tanımıyla basınç yaralanmaları genellikle kemik çıkıntıları üzerinde ya da tıbbi cihaz veya başka bir cihazla ilişkili olarak ortaya çıkan lokalize deri veya deri altı doku hasarıdır. Yoğun bakımlar özellikle ileri destek ve tedavi gerektiren bireylerin, daha uzun süreli hastane yatışlarının olduğu birimlerdir. Bu özellikleri nedeniyle yoğun bakım ünitelerindeki hastalarda basınç yaralanmaları görülme riski diğer birimlere göre daha yüksektir. Ayrıca basınç yaralanmaları yoğun bakım ünitelerinde hasta güvenliği açısından önemli kalite göstergelerinden biri olarak tanımlanmaktadır. Hemşirelik bakımı tüm hasta gruplarında olduğu gibi yoğun bakım hastalarında da çok önemlidir. Etkin bir risk tanılama ve bakımla bireyde gelişebilecek komplikasyonlar önlenir ve sağlık durumu daha da iyi hale getirilebilir. Bu çalışmayla özellikle yoğun bakım ünitelerinde basınç yaralanmaları risk faktörleri, önleme ve hemşirelik bakımı konusuna dikkat çekmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

basınç yaralanmaları, yoğun bakım, hemşirelik bakımı, hemşire

Kaynakça

• 1. NPUAP (National Pressure Ulcer Advisory Panel). “Prevention and Treatment of Pressure Ulcers: Quick Reference Guide”.
• 2. Ünver S, Yıldırım M, Akyolcu N, Kanan N. Concept Analysis of Pressure Sores. Florance Nightengale Hemşirelik Dergisi 2014;22(3):168-171.
• 3. Karadağ A. [Pressure Ulcers: Assessment, Prevention, And Treatment]. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003;(2):41-48.
• 4. NPUAP (National Pressure Ulcer Advisory Panel). Pressure İnjury Prevention Points. http://www.npuap.org/wp-content/uploads/2016/04/Pressure-Injury-Prevention-Points-2016.pdf. Erişim Tarihi: 03.03.2020
• 5. Joanna Briggs Institute. [Pressure Ulsers - Prevention of Pressure Related Damages]. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2008;5(2):17-21.
• 6. Anders J, Heinemann
 A, Leffmann C, Leutenegger M, Pröfener F, Renteln-Kruse W. [Decubitus Ulcers: Pathophysiology and Primary Prevention]. Deutsches Ärzteblatt International 2010;107(21):371–82.
• 7. Garcez Sardo PM, Simoes CS, Alvarelho JJ, de Oliveira e Costa CT, Simoes CJ, Figueira JM, et al. [Analyses Of Pressure Ulcer Point Prevalence At The First Skin Assessment İn A Portuguese Hospital]. Journal of Tissue Viability 2016;25(2):75-82.
• 8. Habiballah L, Tubaishat A. [The Prevalence Of Pressure Ulcers İn The Pediatric Population]. Journal of Tissue Viability 2016;25(2):127-134.
• 9. Lachenbruch C, Ribble D, Emmons K, VanGilder C. [Pressure Ulcer Risk İn The Incontinent Patient: Analysis Of Incontinence And Hospital-Acquired Pressure Ulcers From The International Pressure Ulcer Prevalence Survey]. Journal of Wound, Ostomy and Continence Nursing 2016;43(3):235-241.
• 10. Beal ME, Smith K. [Inpatient Pressure Ulcer Prevalence İn An Acute Care Hospital Using Evidence-Based Practice]. Worldviews of Evidence-Based Nursing 2016;13(2):112-117.
• 11. Amir Y, Lohrmann C, Halfens RJ, Schols JM. [Pressure Ulcers İn Four Indonesian Hospitals: Prevalence, Patient Characteristics, Ulcer Characteristics, Prevention And Treatment]. İnternational Wound Journal 2017;14(1):184-193.
• 12. Jenkins ML, O’neal E. [Pressure Ulcer Prevalence And İncidence İn Acute Care]. Advances in Skin and Wound Care 2010;23(12):556-559.
• 13. Bennett G, Dealey C, Posnett J. [The Cost Of Pressure Ulcers İn The UK]. Age and Ageing 2004;33:230-235.
• 14. Katran HB. [The Research on the Incidence of Pressure Sores in a Surgical Intensive Care Unit and the Risk Factors Affecting the Development of Pressure Sores]. Journal of Academic Research in Nursing 2015;1(1):8-14.
• 15. Gencer ZE, Özkan Ö. [Pressure Ulcers Surveillance Report]. Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi 2015;13:26-30. 16. Apostolopoulou E, Tselebis A, Terzis K, Kamarinou E, Lambropoulos I, Kalliakmanis A. [Pressure Ulcer İncidence And Risk Factors İn Ventilated İntensive Care Patients]. Health Science Journal 2014;8(3):333-342.
• 17. T.C. Sağlık Bakanlığı Yataklı Sağlık Tesislerinde Yoğun Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, T.C. Resmi Gazete, sayı:29447, 16.08.2015
• 18. Beğer T. [Pressure Sores in Intensive Care: Risk Factors and Prevention]. Yoğun Bakım Dergisi 2004;4(4):244-253.
• 19. Köksal N, Bayram Y, Baytan B. [Mechanical Ventilation Treatment In The Neonatal Intensive Care Unit: Retrospective Evaluation]. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2002;28(1):1-4.
• 20. Şenturan L, Karabacak Ü, Özdilek S, Alpar ŞE, Bayrak S, Yüceer S et al. [The Relationship Among Pressure Ulcers, Oxygenation, And Perfusion İn Mechanically Ventilated Patients İn An Intensive Care Unit]. Journal of Wound, Ostomy and Continence Nursing 2009;36(5):503-508.
• 21. Uysal N, Gündoğdu N, Börekçi Ş, Dikensoy Ö, Bayram N, Uyar M et al. [Prognosis of Patients in a Medical Intensive Care Unit of a Tertiary Care Centre]. Yoğun Bakım Dergisi 2010;1:1-5.
• 22. T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlıkta Kalite standartları-Hastane(Versiyon-5).
• 23. Karadağ A, Karabağ AA. Basınç Ülserlerinde Etiyoloji ve Fizyopatoloji. Baktıroğlu S, Aktaş Ş editörler. Kronik Yarada Güncel Yaklaşımlar, 1. Baskı. İstanbul:2013. p.116-209.
• 24. Demarre ́ L, Lancker AV, Hecke AV, Verhaeghe S, Grypdonck M, Lemey J et al. [The Cost Of Prevention And Treatment Of Pressure Ulcers: A Systematic Review]. International Journal of Nursing Studies 2015;52(11):1754– 1774.
• 25. Wilczweski P, Grimm D, Giakanis A, Gill B, Sarver W, McNett M. [Risk Factors Associated With Pressure Ulcer Development İn Critically Ill Traumatic Spinal Cord Injury Patients]. Journal of Trauma Nursing 2012;19(1):5-10.
• 26. Ersoy EO, Öcal S, Öz A, Yılmaz P, Arsava B, Topeli A. [Evaluation of Risk Factors for Decubitus Ulcers in Intensive Care Unit Patients]. Yoğun Bakım Dergisi 2013;4:9-12.
• 27. Cremasco MF, Wenzel F, Zanei SSV, Whitaker IY. [Pressure Ulcers İn The İntensive Care Unit: The Relationship Between Nursing Workload, İlness Severity And Pressure Ulcer Risk]. Journal of Clinical Nursing 2012;22:2183-2191.
• 28. Tokgöz OS, Demir O.  Pressure Ulcers Incidence and Risk Factors in Intensive Care Unit of Norology. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi 2010;26(3):95-98.
• 29. Kıraner E, Terzi B, Ekinci AU, Tunalı B. Characteritics of Patients With Pressure Wound in the İntensive Care Unit. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2016;20(2):78-83.
• 30. Registered Nurses’ Association of Ontario. [Risk Assesment & Prevention of pressure Ulcers Nursing Best Practice Guideline. Revised 2011].
• 31. Ertürk N, Aktürk Eİ, İnangil D. [Bir üniversite hastanesindeki yoğun bakımda tedavi alan hastalarda basınç yarası risk değerlendirmesi]. 12. Ulusal Yara Kongresi Özet Kitabı. Antalya; 2017, p.86.
• 32. Tosun ZK, Bölüktaş RP. [Pressure Ulcer Prevelance And Effecting Factors Among Elderly Petients in Intensive Care Unit]. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2015;19(2):43-53 .
• 33. NPUAP Pressure İnjury Stages, http://www.npuap.org/resources/educational-and-clinical-resources/npuap-pressure-injury-stages/ 2016. Erişim Tarihi: 01.03.2020
• 34. Terzi B, Kaya N. [Nursing Care of Critically Ill Patients]. Yoğun Bakım Dergisi 2011;1:21-25.
• 35. Basınç Ülserlerinin Önlenmesi Hızlı Başvuru Kılavuzu, http://www.npuap.org/wp-content/uploads/2014/08/Quick-Reference-Guide-DIGITAL-NPUAP-EPUAP-PPPIA-Jan2016.pdf . Erişim Tarihi: 01.03.2018
• 36. Sucudağ G, Kılıç HF. The Scales Frequently Used in the Assessment of Pressure Sores. Journal of Academic Research in Nursing 2017;3(1):49-54 .
• 37. NPUAP (National Pressure Ulcer Advisory Panel). Pressure Injury Staging Illustrations. http://www.npuap.org/resources/educational-and-clinical-resources/pressure-injury-staging-illustrations/. Erişim Tarihi: 03.03.2020
• 38. Wilborn W. [Pressure Ulcer Prevention Strategies]. Nursing Made İncredible Easy! 2015;13(6):10-12.
• 39. İnözü E, Özakpınar HR, Durgun M, Eryılmaz AT, Selçuk CT, Tellioğlu AT. [Approach to the pressure sores in geriatric patients]. Dicle Tıp Dergisi 2012;39(3):408-412.
• 40. Hendrichova I, Castelli M, Mastroianni C, Piredda M, Mirabella F, Surdo L et al. [Pressure Ulcers İn Cancer Palliative Care Patients]. Palliative Medicine 2010;24(7):669-673.
• 41. Bergstrom N, Braden BJ, Laguzza A, Holman V. [The Barden Scale For Predicting Pressure Sore Risk]. Nursing Research 1987;36(4):205-210.
• 42. Özdemir H, Karadağ A. [Prevention Of Pressure Ulcers: A Descriptive Study İn 3 Intensive Care Units İn Turkey]. Journal of Wound, Ostomy & Continence Nursing 2008;35(3):293–300.
• 43. Doğu Ö. [Intensive Care Nurses' Pressure Evaluation of Information and Practices Related to Care and Care Products Use]. Journal of Human Rhythm 2015;1(3):95-100.
• 44. Miller DM, Neelon L, Kish SK, Whitney L, Burant CJ. Pressure Injury Knowledge in Critical Care Nurses. Journal of Wound, Ostomy & Continence Nursing 2017;44(5):455-457.
• 45. Öğülmüş Demircan F, Toz M, Yücedağ İ. Analysis of Pressure Ulcer Formation Risk of In Different Regions of Human Body. Konuralp Journal of Mathematics 2018; 6(2):233-239.
• 46. Orhan B. Basınç Yaralarını Önleme Kılavuzu: Kanıta Dayalı Uygulamalar. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 2017;26(4): 427-440.
• 47. Gül Ş. Cerrahi Girişim Uygulanan Hastalarda Basınç Ülseri Gelişiminin Önlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2014:54-61.
• 48. Andrade CCD, Almeida CFSC, Pereira WE, Alemoe MM, Brandao CMR, Borges EL. Costs of Topical Treatment of Pressure Ulcer Patients. Revista Da Escola De Enfermagem Da Usp 2016;50(2):292-298.
• 49. Kopuz E, Karaca A. Evaluation of Nurses’ Knowledge About Risk Monitoring and Risk Prevention For Pressure Ulcers. Clinical and Experimental Health Sciences 2019;9:157-165.
• 50. Aydın Sayılan A. Evidence-Based Practices For The Prevention of Pressure Ulcers. Journal of Health Services and Education 2019;3(1):7-10.
• 51. Ercan Ekim C, Sabuncu N. Hemşirelerin Basınç Ülserlerini Önlemeye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019;9:890-901.
• 52. Galvao NS, Serique MAB, Santos VLCG, Nogueira PC. Knowledge of the Nursing Team on Pressure Ulcer Prevention. Revista Brasileira de Enfermagem 2017;70(2):294-300.
• 53. Tanrıkulu F, Dikmen Y. Yoğun Bakım Hastalarında Basınç Yaraları: Risk Faktörleri ve Önlemler. Journal of Human Rrythm 2017;3(4):177-182.
• 54. Çınar F, Kula Şahin S, Eti Aslan F. Yoğun Bakım Ünitesinde Basınç Yarasının Önlemeye Yönelik Türkiye’de Yapılmış Çalışmaların İncelenmesi; Sistematik Derleme. Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2018;7(1):42-50.