Genel Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesinde Tedavi Gören Hastaların Algıladıkları Çevresel Stresörlerin Uyku Düzenine Olan Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 3, 152 - 159, 24.12.2021

Fadime Koyuncu , Sibel Yılmaz Şahin , Emine İyigün

Öz

Genel Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesinde Tedavi Gören Hastaların Algıladıkları Çevresel Stresörlerin Uyku Düzenine Olan Etkisinin İncelenmesi

ÖZ Amaç: Bu çalışmanın amacı, yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörlerin uyku düzeni üzerine etkisinin incelenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu araştırmanın örneklemini bir üniversite hastanesinin Genel Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesinde yatan 252 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında, “Hasta Tanıtım Formu”, “Yoğun Bakım Ünitesi Çevresel Stresörler Ölçeği (YBÜÇSÖ)”, “Richard’s Campbell Uyku Ölçeği (RCUÖ)” kullanılmıştır.
Bulgular: Hastaların, YBÜÇSÖ puan ortalaması 70,06±13,62, RCUÖ puan ortalaması 48,75±24,74 olarak bulunmuştur. YBÜÇSÖ puan ortalaması ile daha önce hastaneye yatma durumu ve kronik hastalık durumu arasında, RCUÖ puan ortalaması ile medeni durum, daha önce hastaneye yatma durumu ve kronik hastalık durumu arasında istatistiksel açıdan anlamlı fark saptanmıştır (p<0,05). Çalışmada, katılımcıların YBÜÇSÖ ile RCUA toplam puan ortalamaları arasında negatif yönlü çok kuvvetli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.
Sonuç: Çalışma sonucunda, hastaların algıladıkları çevresel stresör düzeyi arttıkça uyku düzeninin olumsuz yönde etkilendiği görülmüştür. Yoğun bakım ünitesinde çevresel stresörlerin belirlenerek en aza indirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yoğun bakım ünitesi, stresör, uyku, hasta, hemşirelik

Kaynakça

• 1. Hamilton, D. K. Design for critical care. Des. Heal. 129–145 (2020) doi:10.1016/b978-0-12-816427-3.00007-5.
• 2. Terzi, B. & Kaya, N. A planned admission protocol application in intensive care units. Wiley Online Libr. 22, 362–371 (2015).
• 3. Zengin, N., Ören, B. & Üstündag, H. The relationship between stressors and intensive care unit experiences. Nurs. Crit. Care 25, 109–116 (2019).
• 4. Tunçay, G. & Uçar, H. Hastaların Yoğun Bakım Ünitesinin Fiziksel Ortam Özelliklerine İlişkin Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Derg. 17, 33–46 (2010).
• 5. Zaybak, A. & Surgical, K. Ç. Yoğun Bakım Ünitesindeki Stresörlerin Hasta ve Hemşireler Tarafından Algılanması. Turkish J. Med. Surg. Intensive Care Med. 6, 4–9 (2015).
• 6. Hweidi, I. Jordanian patients’ perception of stressors in critical care units: a questionnaire survey. Int. J. Nurs. Stud. 44, 227–235 (2007).
• 7. Ringdal, M., Plos, K., Örtenwall, P. & Bergbom, I. Memories and health-related quality of life after intensive care: a follow-up study. Crit. Care Med. 38, 38–44 (2010).
• 8. Rattray, J., Crocker, C., Jones, M. & Connaghan, J. Patients’ perceptions of and emotional outcome after intensive care: results from a multicentre study. Nurs. Crit. Care 15, 86–93 (2010).
• 9. Miranda-Ackerman, R. C. et al. Associations between stressors and difficulty sleeping in critically ill patients admitted to the intensive care unit: A cohort study. BMC Health Serv. Res. 20, 1–10 (2020).
• 10. Elliott, R., McKinley, S., Cistulli, P. & Fien, M. Characterisation of sleep in intensive care using 24-hour polysomnography: An observational study. Crit. Care 17, (2013).
• 11. Drouot, X. et al. Sleep continuity: A new metric to quantify disrupted hypnograms in non-sedated intensive care unit patients. Crit. Care 18, 1–10 (2014).
• 12. Devlin, J. et al. Clinical practice guidelines for the prevention and management of pain, agitation/sedation, delirium, immobility, and sleep disruption in adult patients in the ICU. Crit. Care Med. 46, 825–873 (2018).
• 13. Little, A. et al. A patient survey of sleep quality in the intensive care unit. Minerva Anestesiol. 78, 406–414 (2012).
• 14. Murphy, M. et al. Propofol anesthesia and sleep: a high-density EEG study. Sleep 34, 283–291 (2011).
• 15. Delaney, L. J., Van Haren, F. & Lopez, V. Sleeping on a problem: the impact of sleep disturbance on intensive care patients - a clinical review. Ann. Intensive Care 5, 1–10 (2015).
• 16. Gültekin, Y., Özçelik, Z., Akinci, S. B. & Yorganci, H. K. Evaluation of stressors in intensive care units. Turkish J. Surg. 34, 5–8 (2018).
• 17. Aktaş, Y., Karabulut, N., Yılmaz, D. & Özkan, A. Perception of Environmental Stressors by Critical Care Patients Treated in Cardiovascular Surgery Intensive Care Unit. Kafkas J. Med. Sci. 5, 81–86 (2015).
• 18. Candan Dönmez, Y., Demir Korkmaz, F. & Geçit, S. Yoğun Bakım Ünitesindeki Çevresel Stresörlerin Hastalar Tarafından Algılanması. Turkiye Klin. Hemsire. Bilim. 12, 190–197 (2020).
• 19. Demir, G. & Öztunç, G. Gürültünün Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Gece Uykusu ve Yaşamsal Bulguları Üzerine Etkisi. Türk Yogun Bakim Derg. 15, 107–116 (2017).
• 20. Ballard, K. S. Identification of environmental stressors for patients in a surgical intensive care unit. Issues Ment. Health Nurs. 3, 89–108 (1981).
• 21. Cochran, J. & Ganong, L. H. A comparison of nurses’ and patients’ perceptions of intensive care unit stressors. J. Adv. Nurs. 14, 1038–1043 (1989).
• 22. Aslan, F. Yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörler: Geçerlik güvenirlik çalışması (thesis). (Marmara Üniversitesi, 2010).
• 23. Özlü, Z. & Özer, N. Richard-Campbell Uyku Ölçeği Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. J. Turkish Sleep Med. 2, 29–32 (2015).
• 24. Erol, N. & Enç, N. Yoğun bakım alan hastaların uyku sorunları ve hemşirelik girişimleri. Türkiye Klin. J. Nurs. Sci. 1, 24–31 (2009).
• 25. Şahin, M. Cerrahi Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Algıladıkları Çevresel Stresörlerin Belirlenmesi (thesis). (Hasan Kalyoncu Üniversitesi, 2018).
• 26. Özbal, E. Kritik hastaların algıladıkları çevresel stresörlerin yoğun bakım ünitesi deneyimlerine etkisi (thesis). (Necmettin Erbakan Üniversitesi, 2020).
• 27. Gencer, A. & Karakoç Kumsar, A. The Effect of Perception of Envıronmental Stressors on Sleep Quality of Patients Treated in Intensive Care Unit. Online Turkish J. Heal. Sci. 5, 434–443 (2020).
• 28. Tezcan Karadeniz, F. & Kanan, N. Reanimasyon Yoğun Bakım Ünitesinde yatan Hastaların Çevresel Stresörlerden Etkilenme Durumları. Yoğun Bakım Hemşireliği Derg. 23, 1–8 (2019).
• 29. Sareli, A. & Schwab, R. The sleep-friendly ICU. Crit. Care Clin. 24, 613–626 (2008).
• 30. Tranmer, J. E., Minard, J., Fox, L. A. & Rebelo, L. The sleep experience of medical and surgical patients. Clin. Nurs. Res. 12, 159–173 (2003).
• 31. Kelly, M. A. & Mckinley, S. Patients’ recovery after critical illness at early follow-up. Wiley Online Libr. 19, 691–700 (2010).