Ergenlerin Problemli İnternet Kullanımında Anne-Baba İzlemesinin Rolü

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 103 - 114, 01.12.2017

İlkay Demir , Canan Sümeyra Yıldız Esengül Özzorlu Tuba Köse Yeliz Yelkenci

https://doi.org/10.31461/ybpd.339074

Cited By: 2

Öz

Bu
çalışmada ergenlerin problemli internet kullanımında internet kullanım süresi,
anne-babanın eğitim düzeyi ile anne-baba cep telefonu ve bilgisayar izlemesinin
görece rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. İstanbul ilinde yaşları 14 ile 18
arasında değişen 250 lise öğrencisiyle yapılan çalışmada Problemli İnternet
Kullanımı Ölçeği, Anne-Baba İzleme Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formuyla veriler
toplanmıştır. Gerçekleştirilen Hiyerarşik regresyon analizi sonucunda internet
kullanım süresi, babanın eğitim düzeyi ve anne-baba bilgisayar izlemesinin
birlikte ergenlerin problemli internet kullanımını %16 düzeyinde anlamlı olarak
yordadığı bulunmuştur. Anne eğitim düzeyi ve cep telefonu izlemesinin model
içindeki katkısı anlamlı bulunmazken, ergenin internet kullanım süresi ve
babanın eğitim düzeyinin, anne-baba bilgisayar izlemesine göre model içindeki
katkısının görece daha yüksek olduğu saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Problemli internet kullanımı, internet bağımlılığı, Anne-baba izlemesi, Ergenler

The Role of Parental Monitoring on Problematic Internet Use Among Adolescents

Öz

Present study aimed to examine the relative role of time spent on the internet, parents’ educational
background and parental mobile phone and computer monitoring behaviors on problematic internet
use among adolescents. Participants of the study were 250 high school students from İstanbul aged
between 14 and 18. Problematic Internet Usage scale, Parental Monitoring Scale and Demografic
Information Form were used to collect data. Results of the hierarchical regression analysis revealed
that time spent on the internet, fathers’ education and parental computer monitoring together
accounted for the 16% of the variance in problematic internat use among adolescents. While mothers’
educational background and parental mobile phone monitoring had no significant contribution in the
model, time spent on the internet and fathers’ education were found to be stronger predictors of
problematic internet use than parental computer monitoring. 

Anahtar Kelimeler

Problematic Internet Use, Internet Addiction, Parental Monitoring, Adolescents

Kaynakça

• Aksoy, A. B., Kahraman, Ö. G., & Kılıç, Ş. (2008). Ergenlerin algıladıkları ebeveyn izleme ve destek davranışları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 1-14.
• Altıntaş, S., & Öztabak, M. (2016). Ortaokul öğrencilerinin problemli internet kullanımları ile anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 7 (13), 109-128.
• Amato, P. R., & Rivera, F. (1999). Paternal involvement and children’s behavior problems. Journal of Marriage and the Family, 61 (2), 375 – 384.
• Amato, P. R., & Booth, A. (1997). A generation at risk: Growing up in an era of family upheaval. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Ayas, T. & Horzum, M.B. (2013). İlköğretim öğrencilerinin internet bağımlılığı ve aile internet tutumu. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (39), 46-57.
• Bayraktar, F., & Gün, Z. (2007). Incidence and correlates of internet usage among adolescents in North Cyprus. Cyberpsychology & Behavior, 10 (2), 191-197.
• Boyce, T. W., Essex, M. J., Alkon, A., Goldsmith, H H., Kraimer, H. C., & Kupfer, D. J., (2006). Early father involvement moderates biobehavioral susceptibility to mental health problems in middle childhood. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 45 (12), 1510-1521.
• Büyükşahin Çevik, G., & Çelikkaleli, Ö. (2010). Ergenlerin arkadaş bağımlılığı ve internet bağımlılığının cinsiyet, ebeveyn tutumu ve anne baba eğitim düzeylerine göre incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (3), 225-240.
• Bronte-Tinkew, J., Moore, K. A., & Carrano, J. (2006). The father-child relationship, parenting styles, and adolescent risk behaviors in intact families. Journal of Family Issues, 27 (6), 850 – 881.
• Brooks-Gunn, J. Britto, P. R., & Brady, C. (1999). Struggling to make ends meet: Poverty and child development. In M. E. Lamb (Ed.), Parenting and child development in “nontraditional” families (pp.279-304). Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Brown, C. S., & Rife, J. C. (1991). Social , personality, and gender differences in at-risk and not-atrisk sixth grade students. Journal of Early Adolescence, 11, 482-495.
• Ceyhan, E. (2010). Problemli internet kullanımı düzeyi üzerinde kimlik statüsünün ve cinsiyetin yordayıcıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (3), 1323-1355.
• Ceyhan, A. A. (2011). Ergenlerin problemli internet kullanım düzeylerinin yordayıcıları.Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 18 (2), 85–94.
• Ceyhan, A. A., & Ceyhan, E. (2014). Problemli internet kullanım ölçeğinin ergenlerdegeçerlik ve güvenirlik çalışması. Bağımlılık Dergisi, 15 (2), 56-64.
• Ceyhan, E., Ceyhan, A. & Gürcan, A. (2007). The validity and reliability of the problematic internet usage scale. Educational Sciences: Theory & Practice, 7(1), 25-40.
• Cottrell, L., Lilly, C. A., Metzger, A., Cottrell, S. A., Epperly, A. D., Rishel, C., & Stanton, B. F. (2017). Constructing tailored parental monitoring strategy profiles to predict adolescent disclosure and risk involvement. Preventive Medicine Reports, 7, 147-151.
• Cottrell, S. A., Branstetter, S., Cottrell, L., Harris, C. V., Rishel, C., & Stanton, B. F. (2007). Development and validation of a parental monitoring instrument: Measuring how parents monitor adolescents' activities and risk behaviors. The Family Journal, 15, 328-335.
• Crouter, A. C., Davis, K. D., Updegraff, K., Delgado, M., & Fortner, M. (2006). Mexican American fathers’ occupational conditions: Links to family members’ psychological adjustment. Journal of Marriage and Family, 68, 843-858.
• Çağır, G., & Gürgan, U. (2010). Lise ve üniversite öğrencilerinin problemli internet kullanım düzeyleri ile algılanan iyilik halleri ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (24), 70-85.
• Çetin, H. (2010). Anababaların ortaöğretime devam eden çocuklarını (ergenleri) izlemeleri ve izleme yolları, Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çetin, H., & Çok, F. (2011). Ana babaların ergen çocuklarını izlemeleri: Bir gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 18 (3), 223-234.
• Crouter, A. C., & Head, M. R. (2008). Parental monitoring and knowledge of children. Parenting, 3, 461-483.
• Demir, İ., Özköklü, D., & Turğut, B. (2015). Ergenlerin problemli internet kullanımının yordanmasında denetim odağı ve yaşam doyumunun rolü. Mersin ÜniversitesiEğitim Fakültesi Dergisi, 11 (3): 720-731.
• Dorius, C. J., Bahr, S. J., Hoffmann, J. P., & Harmon, E. L.(2004). Parenting practices as moderators of the relationship between peers and adolescent marijuana use. Journal of Marriage and Family, 66, 163-178.
• Duncan, G. J., & Brooks-Gunn, J. (1997). Consequences of growing up poor. New York: Russell Sage Foundation Press.
• Durager, A., & Sonck, N. (2014). Testing the reliability of scales on parental internet mediation. http://eprints.lse.ac.uk/60220/1/EU_Kids_Online_ScalesReport2014.pdf . Erişim tarihi: 30.05.2017.
• Eastin, M. S., Greenberg, B. S., & Hofschire, L. (2006). Parenting the internet. Journal of Communication, 56 (3), 486-504.
• Eurobarameter (2008). Towards a safer use of the İnternet forchildren in the EU – a parents per¬spective. www.ec.europa.eu. Erişim tarihi: 22.06.2017.
• Flouri, E., & Buchanan, A. (2002). Life satisfaction in teenage boys: The moderating role of father involvement and bullying. Aggressive Behavior, 28,126-133.
• Flouri, E. (2005). Fathering and child outcomes. West Sussex, England: John Wiley & Sons Ltd.
• Gökçearslan, Ş., & Günbatar, M. S. (2012). Ortaöğrenim öğrencilerinde internet bağımlılığı. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama , 2 (2), 10-24.
• Güzeller, C. O. & Coşguner, T. (2012). Development of a problematic mobile phone use scale for Turkish adolescents. Cybeypsychology, Behavior and Social Networking, 15(4), 2015-211.
• Howard, K. S., Lefever, J. E., Borkowski, J. G., Whitman, T. L. (2006). Fathers’ influence in the lives of children with adolescent mothers. Journal of Family Psychology, 20 (3), 468-476.
• İkiz, E., Asıcı, E., Kaya, Z., & Sakarya, Ö. (2015). Problemli internet kullanımının aileseldeğişkenler açısından incelenmesi. Güncel Psikiyatri ve Psikonörofarmakoloji Dergisi, 5 (2), 7-15.
• Kaner, S. (2002). Ana baba denetimleriyle ergenlerin suç kabul edilen davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. 1. Ulusal Çocuk ve Suç: Nedenler ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu Bildiri Kitabı (s.229-255) içinde. UNICEF Yayınları.
• Karataş, H., & Öztürk, C. (2011). Anne-baba izleme ölçeğinin psikometrik özellikleri. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12 (2), 151-157.
• Kaya, Z., İkiz E., & Asıcı, A. (2016). Investigation of the relationship between problematic internet use and psychological symptoms of science high school students. International Journal of Human Sciences, 13 (1), 451-465.
• Kelleci, M., Güler N., Sezer H., & Gölbaşı Z. (2009). Lise öğrencilerinde internet kullanma süresinin cinsiyet ve psikiyatrik belirtiler ile ilişkisi. Preventive Medicine Bulletin, 8 (3), 223-230.
• Keijsers, L. & Laird, R. D. (2014). Mother adolescent monitoring dynamics and the legitimacy of parental authority. Journal of Adolescence, 37(5), 515-524.
• Kulaksızoğlu, A. (2008). Ergenlik psikolojisi. (10. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Li, W., Garland, E., & Howard, O. (2014). Family factors in internet addiction among Chinese youth: A review of English and Chinese language studies. Computers in Human Behavior, 31, 393-411.
• Li, X., Stanton, B., & Feigelman, S. (2000). Impact of perceived parental monitoring on adolescent risk behavior over 4 years. Journal of Adolescent Health, 27(1), 49-56.
• Lin, C., Lin, S., & Wu, C. (2009). The effects of parental monitoring and leisure boredom on adolescents' internet addiction. Adolescence, 44 (176), 993-1004.
• Meral, D., & Bahar, H. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinde problemli internet kullanımının yalnızlık ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1117-1134.
• Mitchell, K., Wolak, J., & Finkelhor, D. (2005). Police posing as juveniles online to catch sex offenders: Is it working? Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment, 17 (3),241-267. doi: 10.1007/s11194-005-5055-2.
• Muslu, G. K., & Bolışık, B., (2009). Çocuk ve gençlerde internet kullanımı. Preventive Medicine Bulletin, 8 (5), 445-450.
• Özdemir, Y., Kuzucu, Y., & Ak, Ş. (2016). Ergenlikte saplantılı internet kullanımın ebeveyn ve ergenlerin bildirimine dayalı olarak incelenmesi. İlköğretim Online, 15 (2), 340-343.
• Özer, Ş. (2013). Problemli internet kullanımının benlik saygısı ve öznel iyi oluş ile açıklanabilirliği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Parcel, T. L., & Menaghan, E. G. (1994). Parents’ jobs and children’s lives. New York: de Gruyter.
• Rai, A., Stanton, B., Wu, Y., Li, X., Galbraith, J., Cottrell, L.,...& Burns, J. (2003). Relative influences of perceived parental monitoring and perceived peer involvement on adolescent risk behaviors: An analysis of six cross-sectional data sets. Journal of Adolescent Health, 33(2), 108-118.
• Sayıl, M., & Kındap, Y. (2010). Ergenin anne-babadan algıladığı psikolojik kontrol:Psikolojik kontrol ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Yazıları, 13 (25), 62-71.
• Sezer, Ö. (2010). Ergenlerin kendilik algılarının anne baba tutumları ve bazı faktörlerle ilişkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 1-19.
• Siyez, D. M. (2014). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının yordayıcıları olarak heyecan arama ve cinsiyet. The Turkish Journal on Addictions, 1 (1), 63-97.
• Stattin, H. & Kerr, M. (2000). Parental monitoring: A reinterpretation. Child Development, 71(4), 1072-1085.
• Steinberg, L. (1997). Ergenlik. (Çev. Ed. F. Çok) İmge.
• Tezel Şahin, F. & Özyürek, A. (2008). 5-6 yaş grubu çocuğa sahip ebeveynlerin demografik özelliklerinin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 395-414.
• Tuncer, N. (2000). Çocuk ve internet kullanımı. Türk Kütüphaneciliği, 14 (2), 205-212.
• Tuzgöl, M. (2016). Ana-baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (14), 39-48.
• Yen, C., Ko, C., Yen, J., Chang, Y., & Cheng, C. (2009). Multi-dimensional discriminative factors for internet addiction among adolescents regarding gender and age. Psychiatry and clinical nuerosciences, 63(3), 357-364.
• Yılmaz, E., Şahin, Y., Haseski, H., & Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir İli Örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi , 4 (1), 133-144.
• Young, K. S. (2004). Internet addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American Behavioral Scientist, 48 (4), 402-415.
• Zimmerman, M. A., Salem, D. A., & Notaro, P. C. (2000). Make room for daddy II: The positive effects of fathers’ role in adolescent development. In R. D.
• Taylor & M. C. Wang, et al. (Eds.), Resilience across contexts: Family, work, culture, and community (pp. 233-253). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Zorbaz, O. (2013). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının cinsiyet, sosyal kaygı ve akran ilişkiler açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Zorbaz, O., & Tuzgöl Dost, M. (2014). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının cinsiyet, sosyal kaygı ve akran ilişkiler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 298-310.