Sağlık Hizmetleri Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ile Psikolojik İyi Oluşları Arasındaki İlişki

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 7, 91 - 100, 30.06.2020

Pelin Palas , Sevde Aksu

https://doi.org/10.31461/ybpd.732189

Cited By: 6

Öz

Araştırma sağlık hizmetleri öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma, tanımlayıcı ve progresif niteliktedir. Araştırma, 2019-2020 eğitim-öğretim yılının, güz yarıyılında bir üniversitenin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu’nda yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini İlk ve Acil Yardım ile Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik programında okuyan, toplam 165 öğrenci oluşturmuştur. Veriler, Kişisel Tanıtıcı Bilgi Formu, Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutum Ölçeği ve Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmanın verileri Bağımsız Gruplarda t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi ve Pearson Korelasyon Testleri ile değerlendirilmiştir. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin; büyük bir kısmının, İlk ve Acil Yardım programında öğrenim gördükleri, ikinci sınıf oldukları, çalışmadıkları ve çekirdek ailede yaşadıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin, Toplumsal Cinsiyet Tutum Ölçeği puan ortalaması 54.31, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği puan ortalaması ise 39.57’dir. Bu çalışmada kadınların ve İlk ve Acil Yardım programında okuyan öğrencilerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının anlamlı derecede yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırmada öğrencilerin toplumsal cinsiyet rolleri tutumu ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkiyi değerlendirmek üzere yapılan korelasyon analizi sonucunda pozitif yönde zayıf bir ilişki saptanmıştır (r=0.158; p=0.043<0.05). Sonuç olarak, sağlık hizmetlerinde öğrenim gören öğrenciler için toplumsal cinsiyete ilişkin eşitlikçi tutum, eşitlikçi bakış açısı, farkındalık ve duyarlılık geliştirebilecekleri programların gerçekleştirilmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Psikolojik İyi Oluş, Sağlık Hizmetleri

The Relationship between Health Care Students' Attitudes Towards Gender Roles and Psychological Well-Being

Öz

The research was carried out to determine the relationship between healthcare students' attitudes towards gender roles and their psychological well-being. The research is descriptive and progressive. The research was carried out in the Health Services Vocational School of a university in the fall semester of the 2019-2020 academic year. The sample of the study consisted of a total of 165 students studying in the First and Emergency Aid and Medical Documentation and Secretarial program. The data were collected with the Personal Introductory Information Form, the Attitude Scale for Gender Roles and the Psychological Well-Being Scale. The data of the study were evaluated in Independent Groups by t-test, One Way Variance Analysis and Pearson Correlation Tests. Health Services Vocational School students; it was determined that most of them were educated in the First and Emergency Programs, they were second class, they did not work and they lived in the nuclear family. The mean score of the Gender Attitude Scale of the students is 54.31 and the average score of the Psychological Well-Being Scale is 39.57. In this study, it was found that the attitudes of women and in the First and Emergency program students towards gender roles were significantly high. In the study, a positive weak correlation was found as a result of the correlation analysis conducted to evaluate the relationship between the students' gender roles attitude and psychological well-being (r=0.158; p=0.043<0.05). As a result, it is recommended to implement programs where students studying in health services can develop an egalitarian attitude, egalitarian perspective, awareness and sensitivity.

Anahtar Kelimeler

gender, gender roles, Psychological Well-Being, Health Services

Kaynakça

• Akın, A., & Demirel, S., (2003). Concept of gender and its effects on health. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Halk Sağlığı Özel Eki, 2003; 25(4): 73-82.
• Aydın M., Bekar, EÖ., Gören, YG., & Sungur MA., (2016). Hemşirelik öğrencilerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:16(1),223-242.
• Bakioğlu, F., & Türküm, AS., (2019). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 2019; 27(2): 717-725
• Baird, S., Bhutta, ZA.., Hamad, BA., Hicks JH5, Jones N6, Muz J. (2019). Do restrictive gender attitudes and norms influence physical and mental health during very young Adolescence? Evidence from Bangladesh and Ethiopia. SSM Popul Health.9(100480).
• Dökmen, Zehra, Y (2014), Toplumsal Cinsiyet, Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Eken, H., (2005). Toplumsal cinsiyet olgusu temelinde mesleğe ilişkin rol ile aile içi rol etkileşimi: Türk silahlı kuvvetleri’ndeki kadın subaylar. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Ekşi, H., Güneş, F., & Yaman, N., (2018).Öğretmenlerin evlilik uyumlarının psikolojik iyi oluşları ve toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik ve Dergisi,8(50), 203-233.
• Eroğlu, K., Taşkın, L., Vefikuluçay, D., & Zeyneloğlu, S., (2007). Kafkas üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 14(2), 26-38.
• Fine, C., (2011), Toplumsal cinsiyet yanılsaması (İstanbul: Sel Yayıncılık)(Çev. Kıvanç Tanrıyar) aktaran Topuz Kurt, S., Erkanlı, H., (2016). Toplumsal cinsiyet bağlamında kadın ve erkeğe atfedilen anlamların metafor yöntemiyle analizi. Alternatif politika, 8(2): 300-321.
• Gökşin, İ., & Erzincanlı, S., (2020). Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine Yönelik Tutumları ile Bakım Davranışları Arasındaki İlişki, Turkiye Klinikleri J Nurs Sci, 12(1):49-55.
• Hunt, K., Sweeting, H., Keoghan, M., & Platt, S. (2006). Sex, gender role orientation, gender role attitudes and suicidal thoughts in three generations: A general population study. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology: The International Journal for Research in Social and Genetic Epidemiology and Mental Health Services, 41(8), 641–647.
• İkiz, E., Asıcı, E., Kaya, Z., (2018). Yaşam Amaçları ve Psikolojik İyi Oluşun Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumu Yordayıcı Rolü, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi,13(25):7-26.
• Karasu F, Göllüce, A., Güvenç, E., ÇeliK, S. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları Sdü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi,1:1-8.
• Kaplan, K., (2016). Evli bireylerde toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumların, evlilik durumuna ve psikolojik iyi oluş durumuna etkisinin incelenmesi. Yükseklisans tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Önder, ÖR., Yalçın, AS., & Göktaş, B., (2013). The attıtude of the health instıtutıons management department students towards socıal sexual roles. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, (1-2-3), 55-78.
• Sis ÇA., Pasinlioğlu T., Tan G., & Koyuncu H., (2013). Determination of university students’ attitudes about gender equality. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 21(3),181- 186.
• Telef, BB., (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3):374-384.
• Özcan, A., Özdil, K., (2018). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Görüş ve Tutumları: Nevşehir Örneğı, Türk Akademik Araştırmalar Dergisi Uluslararası Multidisipliner Kongre bildiri kitabı 18-26.
• Özmete, E., (2016). Evli kadınlar ve erkekler için psikolojik iyi oluş ölçeğinin Türkçe’ye uyarlaması. Bilig, 78:361-391 Erişim: http://bilig.yesevi.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/1171-published.pdf.
• Ryff, C D., & Singer, BH., (2008). Know thyself and become what you are: A eudaimonic approach to psychological well-being. Journal of happiness studies, 9(1);13-39.
• Terzioğlu, F., & Taşkın, L., (2008). Kadının toplumsal cinsiyet rolünün liderlik davranışlarına ve hemşirelik mesleğine yansımaları. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,12(2), 62-67.