BENEFITING FROM A COLLECTIVE LABOR AGREEMENT IN THE LIGHT OF RECENT DEVELOPMENTS

Yıl 2021, Sayı: 2, 427 - 468, 31.07.2021

Yalçın Bostancı , Sevde Bulun Tokkaş

Öz

As a rule, members of trade unions who are party to collective labor agreements have the right to benefit from collective labor agreements. However, Law No. 6356 also allows workers who work in the workplace and who are not members of the trade unions to benefit from collective labor agreements in some cases. This benefit is possible with the written approval of the trade union or by paying solidarity dues. Law No. 6356, Article 26/4 and Article 39 includes about the regulations on this subject. In some cases, the scope of the collective labor agreement applies in a workplace may be extended in terms of location, and it may be applied to workers in other workplaces in the same line of business. The Law No. 6356 Article 40 includes the regulations regarding this utilization, which will be possible with the "Extension" application.
The Constitutional Court has recently annulled the provision "requests before the signature date will be effective as of the date of signature" unconstitutional, which was the 4th Article of the Article 39/4 of the Law No. 6356. In this study, after giving general information about collective labor agreements, the issue of benefiting from collective labor agreements was examined in the light of recent developments.

Anahtar Kelimeler

Collective Labor Agreement, Benefiting From Collective Labor Agreement, Workers, Trade Unions, Solidarity Dues, Extension

GÜNCEL GELİŞMELER IŞIĞINDA TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDEN YARARLANMA

Öz

Kural olarak, toplu iş sözleşmesinden yararlanma hakkına toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasının üyeleri sahiptir. Ancak 6356 sayılı Kanun bazı hallerde, işyerinde çalışan ve taraf işçi sendikasının üyesi olmayan işçilere de toplu iş sözleşmesinden yararlanma imkânı tanımıştır. Bu yararlanma, taraf işçi sendikasının yazılı onay vermesi veya dayanışma aidatı ödeme yolu ile mümkündür. Konuyla ilgili düzenlemeler 6356 sayılı Kanun m. 26/4 ve m. 39’da yer almaktadır. Bazı hallerde ise, bir işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin yer bakımından kapsamı genişletilerek aynı işkolunda bulunan diğer işyerlerindeki işçilere de uygulanması söz konusu olabilir. “Teşmil” uygulaması ile mümkün olacak bu yararlanmaya ilişkin düzenlemeler ise, 6356 sayılı Kanun m. 40’da yer alır.
Anayasa Mahkemesi çok kısa bir süre önce dayanışma aidatı ödeme yoluyla toplu iş sözleşmesinden yararlanmayla ilgili olarak 6356 sayılı Kanun’un 39/4. maddesinin 4. cümlesindeki “imza tarihinden önceki talepler imza tarihi itibarıyla hüküm doğurur” hükmünü Anayasa’ya aykırı bularak iptal etmiştir. Çalışmamızda, toplu iş sözleşmesine ilişkin genel nitelikte bilgilere yer verilmiş, ardından güncel gelişmeler ışığında toplu iş sözleşmesinden yararlanma konusu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toplu İş sözleşmesi, Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma, İşçiler, İşçi Sendikası, Dayanışma Aidatı, Teşmil

Kaynakça

• Aktay, A.Nizamettin (2015) Toplu İş Hukuku, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Aktay, A.Nizamettin/Arıcı, Kadir/Senyen-Kaplan, E.Tuncay (2013) İş Hukuku, 6. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Akyiğit, Ercan (2015) Toplu İş Hukuku, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Başbuğ, Aydın (2012) Toplu İş İlişkileri ve Hukuk, 1. Baskı, Ankara, Şeker-İş.
• Başterzi, Süleyman (2016) Toplu İş Sözleşmesi Ehliyeti, 1. Baskı, İstanbul, Beta Basım.
• Baycık, Gaye (2019) Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), “Avrupa Birliği Üye Devletlerinde Teşmil Uygulaması ve Türkiye İçin Öneriler”, <https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/publication/wcms_683778.pdf> s.e.t.09.03.2021.
• Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz (2018) Toplu İş Sözleşmesinin Uygulanma Alanı, İstanbul, Vedat Kitapçılık. Bulun Tokkaş, Sevde (2019) Toplu İş Hukukunda Yetki Tespiti, 1. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Canbolat, Talat (2013) Toplu İş Sözleşmesinin Düzeyi ve Türleri, 1.Baskı, İstanbul, Beta Basım.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat (2019) İş Hukuku Dersleri, 32. Baskı, İstanbul, Beta Basım.
• Ekmekçi, Ömer (2019) Toplu İş Hukuku Dersleri, 2. Baskı, İstanbul, Oniki Levha Yayıncılık.
• Esener, Turhan (1964) İş Hukuku Yönünden Toplu İş Sözleşmeleri, İstanbul, Sevinç Matbaası.
• Esener, Turhan (1978) İş Hukuku, 3. Baskı, Ankara, Sevinç Matbaası.
• Esener, Turhan/Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz (2017) Sendika Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Kandemir, Murat (2002) “Toplu İş Sözleşmelerinin Teşmili”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:1, S:1, s. 625-652.
• Kandemir, Murat (2013) “Toplu İş Sözleşmesinin Uygulanma Alanı”, Çalışma ve Toplum, C:4, S:39, s. 167-214.
• Keser, Hakan (1994) “Toplu İş Sözleşmelerinde Geriye Etkili Yürürlük ve Yürürlüğün Başlangıcı”, Çimento İşveren Dergisi, C:8, S:5, s. 5-10.
• Kutal, Metin (2012) “Toplu İş Hukukunda Yeni Bir Düzenleme (31.1.2012 Tarihli Kanun Tasarısı)”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S:25, Y:7, s. 159-177.
• Mimaroğlu, Sait Kemal (1964) Türk Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi, Ankara, Sevinç Matbaası.
• Narmanlıoğlu, Ünal (2016), İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri, 3. Baskı, İstanbul, Beta Basım.
• Reisoğlu, Seza (1986) 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu Şerhi, Ankara, Ayyıldız Matbaası.
• Subaşı, İbrahim (2009) “Sendikalı Olmayan veya Taraf Sendika Üyesi Olmayan İşçilerin Toplu İş Sözleşmesi’nden Yararlanması”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S:14, Y:4, s. 172-207.
• Subaşı, İbrahim (2013) “6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununda Toplu İş Sözleşmesinin Teşmili”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S:4, Y:2013, s. 209-246.
• Sur, Melda (2017) İş Hukuku Toplu İlişkiler, 7. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Sümer, Haluk Hadi (2019) İş Hukuku Uygulamaları, 7. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Sümer, Haluk Hadi (2020) İş Hukuku, 25. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Süzek, Sarper (2020) İş Hukuku, 19. Baskı, İstanbul, Beta Basım.
• Şahlanan, Fevzi (1992) Toplu İş Sözleşmesi, İstanbul, Acar Matbaacılık.
• Tuğ, Adnan (1998) Toplu İş Sözleşmesi, Ankara, Minpa Matbaacılık.
• Tuncay, Aziz Can/Savaş Kutsal, Burcu (2017) Toplu İş Hukuku, 6. Baskı, İstanbul, Beta Basım.
• Tunçomağ, Kenan/Centel, Tankut (2018) İş Hukukunun Esasları, 9. Baskı, İstanbul, Beta Basım.