THE RESIDENCE OF FOREIGN PARENTS OF TURKISH CITIZENSHIP HOLDER CHILDREN IN THE TERMS OF THE RIGHT TO RESPECT TO FAMILY LIFE

Yıl 2021, Sayı: 2, 373 - 426, 31.07.2021

Musa Aygül , Ranegül Camız

Öz

Nowadays, there has been an increase in the number of single-parent families, especially with the rise of divorce and the custody of the child was given by one of the spouses. In addition, single-parent families also emerge if the child is born out of wedlock or if one of the spouses has passed away. Considering the case-law of the European Court of Human Rights (ECtHR) and the Constitutional Court, relationships consisting of a child and a single parent are also accepted as family. Besides, family reunification is considered within the scope of the right to respect for private and family life.
The European Convention on Human Rights (ECHR) does not impose an obligation on state parties to admit foreigners to their countries. It is acknowledged that state parties have a wide margin of appreciation based on the right to sovereignty in matters related to immigration. However, within the scope of the right to respect for family life, the state’s discretionary power is subject to certain restrictions in granting residence permit due to family reunification.
In order to intervene in the family life, the intervention must be prescribed by law, must be proportionate, must not be contrary to the requirements of democratic society and must be legitimate. Besides, the ECtHR seeks another condition whether it is possible to establish family life in another country or not. While evaluating all these conditions, the best interests of the child should also be taken into account.
The best interests of the child may require the admission of the foreign parent to the country within the scope of family reunification. The study is mainly concerned with the residence of the foreign parent of the child who is a Turkish citizen in Turkey. Currently, there is no direct provision regulating residence permit based on family reunification in the Foreigners and International Protection Law No. 6458. In this study, it is examined that which type of residence permit the foreign parent of the child who is a Turkish citizen can reside in terms of the positive law (de lege lata) and the law that should be (de lege ferenda).

Anahtar Kelimeler

Right to Family Reunification, Family Residence Permit, The Best Interests of the Child, Single-parent Families.

TÜRK VATANDAŞI ÇOCUKLARIN YABANCI EBEVEYNLERİNİN AİLE HAYATINA SAYGI HAKKI KAPSAMINDA TÜRKİYE’DE İKAMETİ

Öz

Günümüzde özellikle boşanmaların artması ve çocuğun velayetinin eşlerden birisine verilmesi ile tek ebeveynli ailelerin sayısında bir artış meydana gelmiştir. Bunun yanı sıra çocuğun evlilik dışı dünyaya gelmiş olması da eşlerden birinin vefat etmiş olması durumunda da tek ebeveynli ailenin varlığı söz konusu olmaktadır. AİHM ve AYM’nin içtihatları dikkate alındığında, çocuk ve tek ebeveynden oluşan birliktelikler de aile sayılmaktadır. Ayrıca aile birleşimi, aile hayatına saygı hakkı kapsamında değerlendirilmektedir.
AİHS, taraf devletlere yabancıyı ülkelerine kabul noktasında bir yükümlülük getirmemektedir. Göç ile ilgili konularda devletlerin egemenlik hakkına istinaden geniş takdir yetkisi olduğu kabul edilmektedir. Ancak aile hayatına saygı hakkı kapsamında aile birleşimi sebebiyle ikamet izni verilmesinde devletin takdir yetkisi bazı sınırlamalara tâbidir.
Devletin aile hayatına müdahalede bulunması için; müdahalenin kanuna dayanması, orantılı olması, demokratik toplum gereklerine aykırı olmaması ve meşru olması gerekmektedir. Ayrıca AİHM, aile hayatının başka bir ülkede kurulmasının mümkün olmamasını da bir şart olarak aramaktadır. Tüm bu şartlar değerlendirilirken çocuğun yüksek yararının da dikkate alınması gerekmektedir.
Çocuğun yüksek yararı, aile birleşimi kapsamında yabancı ebeveynin ülkeye kabulünü zorunlu kılabilmektedir. Çalışma esas olarak, Türk vatandaşı çocuğun yabancı ebeveyninin Türkiye’de ikamet etmesi konusundadır. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun mevcut halinde aile birleşimine dayalı ikamet iznini düzenleyen doğrudan bir hüküm bulunmamaktadır. Çalışmada Türk vatandaşı çocuğun yabancı ebeveyninin hangi tür ikamet izni ile Türkiye’de ikamet edebileceği, olan ve olması gereken hukuk bağlamında incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aile Birleşimi Hakkı, Aile İkamet İzni, Çocuğun Yüksek Yararı, Tek Ebeveynli Aileler.

Kaynakça

• Arslan Öncü, Gülay (2019) Özel Yaşama ve Aile Hayatına Saygı Hakkı, İstanbul, Beta.
• Aygül, Musa (2019) Yabancıların Çalışma Hakkı (Hürriyeti) ve Yabancılara Çalışma İzni Verilmesinde İdarenin Takdir Hakkı, Ankara, Yetkin.
• Bayraktaroğlu Özçelik, Gülüm (2013) “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hükümleri Uyarınca Yabancıların Türkiye’den Sınır Dışı Edilmesi”, TBB Dergisi, S: 108, s. 211-258.
• Burek, Wojciech (2016) “Family Reunification Regulations and Women: The Perspective of International Law”, Polish Yearbook of International Law, C: 36, s. 83-108.
• Cholewinski, Ryszard (2002) “Family Reunification and Conditions Placed on Family Members: Dismantling a Fundamental Human Right”, European Journal of Migration and Law, C: 4, s. 271-290.
• Cin, Mustafa (2014) “Uluslararası Sözleşmeler Çerçevesinde Yabancıların (Göçmen İşçilerin) Aile Birleşimi Hakkı”, Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan, s. 263-283.
• Cremer, Hendrik (2017) “Das Recht auf Familie für unbegleitete Minderjährige: Eltern dürfen nachziehen – Geschwister nicht?”, Die Zeitschrift für Ausländerrecht und Ausländerpolitik, Heft 8, s. 312-318.
• Czech, Philip (2017) “Das Recht auf Familienzusammenführung nach Art. 8 EMRK in der Rechtsprechung des EGMR”, EuGRZ, s. 229-240.
• Dardağan Kibar, Esra (2012) “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Tasarısında ve Başlıca Avrupa Birliği Düzenlemelerinde Yabancıların Sınır Dışı Edilmelerine İlişkin Kurallar: Bir Karşılaştırma Denemesi”, Avrupa Araştırmaları Dergisi, C: 11, S:2, s. 53-74.
• Druschke, Carina (2019) Der Familienbegriff im deutschen Ausländerrecht, Eine systematische Betrachtung des Rechts des Familiennachzugs,Baden-Baden.
• Ekşi, Nuray (2018) “Mahkeme Kararları Işığında İnsani İkamet İzni”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C: 38, S: 2, s. 243-283.
• Elçin, Doğa (2017) “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda Aile İkamet İzni: Aile Hayatı Hakkı Mı? Aile Birleşimi Hakkı Mı?”, TAAD, C: 7, S: 30, s. 117-198.
• Erten, Rifat (2015) “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: XIX, S: 1, s. 3-51.
• Esen, Emre (2019) Türk Hukukunda Yabancıların İkamet İzinleri, İstanbul, Beta.
• Göçmen, İlke (2014) “Avrupa Birliği Hukuku Çerçevesinde Avrupa Birliği’ndeki Türk Vatandaşları ve Aile Birleşimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:16, S:1, s. 73-121.
• Göçmen, İlke (2015) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Avrupa Birliği ve Türkiye Göç Hukuku, Ankara, Seçkin. Güngör, Gülin (2021) Türk Milletlerarası Özel Hukuku, Ankara, Yetkin.
• Hein, Friederike (2018) Das Recht auf Familiennachzug im Ausländerrecht – Betrachtung von Einzelproblemen unter Gerechtigkeitsaspekten, menschen- und europarechtlichen Gesichtspunkten, Potsdam.
• Jastram, Kate/Newland, Kathleen (2003) “Family Unity and Refugee Protection”, Refugee Protection in International Law: UNHCR’s Global Consultations on International Protection, ed. by Feller, Erika/Türk, Volker/Nicholson, Frances, Cambridge University Press, s. 556-603.
• John, Arturo (2003), “Family Reunification for Migrants and Refugees: A Forgotten Human Right?”, s. 1-66.
• Klaassen, Mark/Rodrigues, Peter (2017) “The Best Interests of the Child in EU Family Reunification Law: A Plea for More Guidance on the Role of Article 24(2) Charter” European Journal of Migration and Law, C: 19, s. 191-218.
• Kriebernegg, Micha (2017) Familienzusammenführung nach Art 8 EMRK als rechtlicher Anspruch? Eine Betrachtung der Rechtsprechung des EGMR und EuGH und deren Entwicklung, Graz.
• Özgenç, Zeynep (2018) “Sığınmacıların Aile Birleşimi Hakkı”, B.U.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C: 37, S: 2, s. 297-342.
• Özgenç, Zeynep (2019) Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararları Işığında Üçüncü Devlet Vatandaşlarının Aile Birleşimi Hakkına İlişkin Değerlendirmeler”, International Journal of Social Inquiry, C: 12, S: 1, s. 191-218.
• Öztürk, Neva Övünç (2015) Mültecinin Hukukî Statüsünün Belirlenmesi, Ankara, Seçkin.
• Roagna, Ivana (2012) Protecting the Right to Respect for Private and Family Life under the European Convention on Human Rights, Council of Europe Human Rights Handbooks, Council of Europe Strasbourg.
• Rohan, Mark (2014) “Refugee Family Reunification Rights: A Basis in the European Court of Human Rights’ Family Reunification Jurisprudence”, Chicago Journal of International Law, C: 15, S: 1, s. 347-375.
• Schmitt, Desirée C. (2020) Familienzusammenführung und Rechtsschutz in Deutschland und den USA, Eine rechtsvergleichende Betrachtung unter Berücksichtigung des Völker- und Europarechts, Heidelberg.
• Sizer, Merve (2020) Yabancıların Ülkeden Uzaklaştırılmasına İlişkin Kararlarda Çocuğun Yüksek Menfaati İlkesinin Rolü, (Yüksek Lisans), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Smyth, Ciara (2015) “The Best Interests of the Child in the Expulsion and First-entry Jurisprudence of the European Court of Human Rights: How Principled is the Court's Use of the Principle?” European Journal of Migration and Law, C: 17, s 70-103.
• Staver, Anne (2008) “Family Reunification: A Right for Forced Migrants?”, Refugee Studies Centre, Working Paper Series No: 51, University of Oxford, s. 1-40.
• Staver, Anne (2013) “Free Movement and the Fragmentation of Family Reunification Rights”, European Journal of Migration and Law, C: 15, s. 69-89.
• Thym, Daniel (2008) “Respect for Private and Family Life under Article 8 ECHR in Immigration Cases: A Human Rigjht to Regularize Illegal Stay?”, ICLQ,C: 57, s. 87-112.
• UN Human Rights Office of the High Commissioner for Human Rights, Paper on Family Reunification, OHCHR Migration Papers, Family Reunification, November 2005, (OHCHR Migration Papers, Family Reunification).https://www2.ohchr.org/english/issues/migration/taskforce/docs/familyreunification.pdf, s.e.t. 26.06.2021.
• Wiesbrock, Anja (2011) “The Right to Family Reunification of Third Country Nationals under EU Law - Is Directive 2003/86/EC in Compliance with the ECHR?”, 5, Human Rights and Int’l Legal Discourse, s. 138-165.
• Yücel, Gerçek Şahin (2013) “Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın Avrupa Birliği Vatandaşlığı ile İlgili Son Yaklaşımları”, Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, C: 21, S: 2, s. 37-54.
• YUKK Genel Gerekçesi, https://www.goc.gov.tr/genel-gerekce18, s.e.t. 26.06.2021.
• Alman İkamet Kanunu, https://www.gesetze-im-internet.de/aufenthg_2004/, s.e.t. 26.06.2021.