MİRASIN İRADİ REDDİ (MİRASIN GERÇEK REDDİ)

Yıl 2022, Cilt: Prof. Dr. M. Fatih UŞAN'a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı Sayı: 2022-2, 873 - 926, 12.09.2022

Büşra Cömert Akbay

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1105579

Öz

Türk medeni hukukunda miras, miras bırakanın ölümü ile kanun uyarınca (ipso iure) kendiliğinden ve bir kül olarak mirasçılara geçmektedir [Türk Medeni Kanunu (“TMK”) m. 599]. Miras ise miras bırakanın intikali kabil haklarından ve borçlarından oluşur. Mirasçılar (yasal ve/veya atanmış mirasçılar) mirasın kanundan dolayı ve kendiliğinden olarak kendilerine geçmesi ile iradeleri dışında miras bırakanın haklarına ve borçlarına sahip olurlar. Miras bırakanın ölümüyle birlikte, mirasçının hukuki alanında genel malvarlığı ve özel malvarlığı olmak üzere iki ayrı malvarlığı bulunmaktadır. Miras, özel bir malvarlığı teşkil etmekte olup, özel rejime tabidir. Mirasın kanun uyarınca mirasçılara geçmesi, mirasçıların iradelerine bağlı olmaksızın haklara ve borçlara sahip olmalarına sebep olabilir. Bu tür bir dayatmanın engellenmesi amacıyla, Türk hukukunda, mirasçılara üç aylık ret süresi içerisinde mirası ret hakkı tanınmaktadır. Biz bu çalışmamızda mirasın iradi reddini ele almayı amaçlamaktayız. Bu kapsamda, makalemizde, mirasın iradi reddi kavramına, bunu düzenleyen normun koruma amacına, mirasın reddinin şartlarına, reddin mirasçılar ve alacaklılar (mirasçıların ve miras bırakanın) üzerindeki etkisine ve son olarak da mirasın açılması ile mirasın reddine kadarki dönemde geçici mirasçının yapmış olduğu işlemlerin mirasın reddinden sonraki akıbetine değinmeyi planlamaktayız.

Anahtar Kelimeler

Miras, Mirasın Reddi, Mirasın Reddinin Etkisi, Mirasçıların Korunması, Alacaklıların Korunması

DISCLAIMING AN INHERITANCE

Öz

According to Turkish Civil Law the inheritance passes on the heirs ipso iure and universally [Turkish Civil Code (“TCC”) Art. 599]. The inheritance consists of rights and debts of the deceased. The heirs (statutory and/or appointed heirs) become the right holders and debtors without their will. By the death of the deceased, two separated assets that are general asset of an heir and special asset start existing together in the legal sphere of an heir. The special asset corresponds to the inheritance passed on which is subject to a special regime. Although the inheritance passes on the heirs, they shall not be forced to have rights or undertake obligations against their will. Therefore, under Turkish law, heirs are entitled to disclaim the inheritance under a certain period which is three months. In this article, the meaning of disclaiming an inheritance, the aim of the norm that regulates disclaiming, the conditions for disclaiming and the effects of disclaiming on the successors of the heirs, on the creditors of both heirs’ and the deceased, and lastly the situation of the legal transactions took place in the disclaiming period after an heir disclaims her/his inheritance will be examined.

Anahtar Kelimeler

Inheritance, Disclaiming an Inheritance, The Effects of Disclaiming an Inheritance, The Protection of the Heirs, The Protection of the Creditors

Kaynakça

• Akıntürk, Turgut/Ateş, Derya (2016) Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku İkinci Cilt, 19. Baskı, İstanbul, Beta.
• Akipek, Jale/Akıntürk, Turgut/Ateş, Derya (2019), Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku Birinci Cilt, 15. Baskı, İstanbul, Beta.
• Akkanat, Halil (2004) Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Akkanat Öztürk, E. Beyza (2020) “Mirası Reddetmenin Sonuçları”, Kendigelen, Abuzer/Oktay-Özdemir, Saibe (Editörler), Prof. Dr. Feyzi Necmeddin Feyzioğlu'nun Anısına Armağan, 1.Baskı, İstanbul, 12 Levha.
• Albisser, Heinrich (1968) “Annahme und Ausschlagung einer Erbschaft nach Art. 422 Ziff. 5 ZGB”, Zeitschrift für Vormundschaftswesen, 23. Jahr¬ gang, s. 44-45.
• Antalya, Gökhan/ Sağlam, İpek (2019) Marmara Hukuk Yorumu Miras Hukuku Cilt III, 4. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Ayan, Mehmet (2016) Miras Hukuku, 9. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Aybay, Aydın (2003) Miras Hukuku Dersleri, 4. Baskı, İstanbul, Safa Matbaacılık ve Tanıtım Hizmetleri.
• Ayiter, Nûşin (1961) Türk Medenî Kanunu ve Borçlar Kanununda Elbirliği Ortaklıkları (İştirak Halinde Mülkiyet), Ankara, Yeni Desen Matbaası.
• Ayiter, Nûşin (1977) Eşya Hukuku (Kısa Ders Kitabı), Ankara, Sevinç Matbaası.
• Ayiter, Nûşin (1978) Miras Hukuku, 4. Baskı, Ankara, Sevinç Matbaası.
• Ayiter, Nûşin/ Kılıçoğlu, Ahmet (1993), Miras Hukuku, Genişletilmiş 3. Baskı, Ankara, Savaş Yayınları.
• Başara, İzzet (2011) Mirasın Reddi (Yüksek Lisans), T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beck, Alexander (1976) Grundriss des schweizerischen Erbrechts, Stämpfli, 2. überarb. u. erg. Aufl. Bern.
• Berki, Şakir (1952) “Türk Hukukunda Mirasta Ret ve İade”, Adalet Dergisi, Y: 53, S:4, s. 480-497.
• Berki, Şakir (1963) “Türk Medeni Kanununda Devletin Mirasçılığı” AÜHFD, C: 20, S: 1, s. 115-150.
• Berki, Şakir (1975) Miras Hukuku, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Blumenstein, Ernst (1914) Anfechtungstatbestände der neuen Zivilgesetzgebung in ihrer betreibungrechtlichen und prozessualen Bedeutung, ZBJV, Band 50.
• Curti-Forrer, Eugene (1912) Commentaire du Code Civil Suisse, trauit par M.E. Porret, Neuchâtel.
• Çabri, Sezer (2018) Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 575-639) Cilt-II, 1. Baskı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Dechenaux, Henri/Steinauer, Paul-Henri (1995) Personnes physiques et tutelle, Troisième édition, Bern, Staemphli.
• Dechenaux, Henri/Steinauer, Paul-Henri (1999), Droit des successions, Fribourg.
• Dural, Mustafa/Öz, Turgut (2021) Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku, 17. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Druey, J. Nicolas (2002) Grundriss der Erbrechts, 5. Auflage, Bern, Stämpfli Verlag AG.
• Egger, August (1930) Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch I. Band: Einleitung und Personenrecht, Zürich, Schultess & Co.
• Escher, Arnold (1959) Zürcher Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch Bd. III. Erbrecht, 1. Abteilung: Die Erben (Art. 457–536 ZGB), 3. Aufl., Zürich, Schulthess & CO AG.
• Escher, Arnold (1960) Zürcher Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Bd. III, Das Erbrecht, 2. Abteilung, Der Erbgang (Art. 537–640), 3. Aufl., Zürich, Schultess & CO AG.
• Erdoğan, İhsan /Keskin, Dilşad A. (2019), Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Gençcan, Ö. Uğur (2016) Miras Hukuku, 3. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Genna, Gian Sandro (2021) Art. 230 ZGB, Kren Kostkiewicz, Jolanta / Wolf, Stephan/ Amstutz, Marc/ Fankhauser, Roland (Hrsg.) OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch) Schweizerisches Zivilgesetzbuch ZGB Kommentar, 4. aktualisierte Auflage, Orell Füssli Verlag AG.
• Göksu, Tarkan (2016) CHK- Handkommentar zum Schweizer Privatrecht Erbrecht Art. 457-640 ZGB, 3. Aufl., Schultess.
• Gönensay, A. Samim (1938) Medenî Hukuk Cild III (Miras Hukuku), İstanbul, Arkadaş Basımevi.
• Guhl, Theo (1950) “Neuere Ansichten in Theorie und Praxis zum schweizerischen Erbrecht” ZBJV, Band 86, s. 329-350.
• Guidon, Otto (1916), Das Erbrecht des Gemeinwesens in seiner geschiclichen Entwicklung und nach geltenden schweizerischem Recht.
• Guinand, Jean/ Stettler, Martin (1999) Droit Civil II Successions (art. 457-640 CC), 4 ème édition, Fribourg.
• Gübeli, Christian A. (1999) Gläubigerschutz im Erbrecht, Zürich, Schulthess Polygraphischer.
• Günal, Aydın Ebrar (2016) “Mirasın Reddi ve Hukuki Sonuçları” (Yüksek Lisans), Çankaya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hatemi, H. (2018), Miras Hukuku, 8. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık.
• Hausheer, Heinz/ Reusser, Ruth/ Geiser, Thomas (1996) Art. 230 ZGB, Berner Kommentar Band/Nr. II/1/3/2 Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Familienrecht, Das Eherecht, Das Güterrecht der Ehegatten Die Gütergemeinschaft, Art. 221-246; Die Gütertrennung, Art. 247- 251 ZGB, Hausheer, Heinz (Hrsg.), Stämpfli Verlag AG.
• Hefti, Robert P. (1948) Die Verwirkung des Ausschlagungsrechtes im schweizerischen Erbrecht: (Art. 571 II ZGB), Bern, Stämpfli.
• Helvacı, İlhan (2014) Eski Medeni Kanunumuzla Karşılaştırmalı Olarak Türk Medenî Kanununa Göre Mirasın Reddi (MK m. 605- MK m.618), İstanbul, 1. Baskıdan Tıpkı 2. Baskı, Filiz Kitabevi.
• Hoşlan, Osman (1974) “Mirasın Reddi”, C: 65, S: 7, s. 554-585.
• İmre, Zahit (1978) Son Mevzuata, Türk-İsviçre Mahkeme İçtihatlarına ve İlmî Esaslara Göre, 4. Baskı, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
• İmre, Zahit /Erman, Hasan (2021) Miras Hukuku, 15. Baskı, İstanbul, Der Yayınları.
• İnan, A. Naim /Ertaş, Şeref/Albaş, Hasan (2019) İnan Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku, 10. Baskı, Ankara, Seçkin.
• İşgüzar, Hasan/Demir, Mehmet/Yılmaz, Süleyman (2019) Miras Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Jungo, Alexandra (2016) Art. 230 ZGB, Breitschmid, Peter/ Jungo, Alexandra (Hrsg.), CHK - Handkommentar zum Schweizer Privatrecht Personen- und Familienrecht – Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB – PartG, 3. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG.
• Kaçak, Nazif (2006), Yeni İçtihatlarla Yeni Miras Hukuku, Ankara, Seçkin.
• Kılıç, Mehmet (2013) “Türk Hukukunda Mirasın Resmi Tasfiyesi”, AÜHFD, C: 62, S: 3, s. 761- 818.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. (2021) Miras Hukuku, 11. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip (1978) Miras Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip (1957) “En Yakın Kanunî Mirasçıların Mirası Reddetmesi-Mehaza Göre Tefsir”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, C: 1, S: 1, s. 36-47.
• Köprülü, Bülent (1975-1976) Miras Hukuku Dersleri I, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
• Kurt, Leyla M. (2011), Ceninin Malvarlığı Hakları, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 2, S: 1, s. 177-209.
• Küçükaydın, E. Aslı (2017) “Mirasçı Atama”, İÜHFM, C: LXXV, S: 1, s. 431-452.
• Krayenbühl, Jean (1916) Etude sur le legs précédée d'un aperçu sur l'institution d'héritier, la substitution fideicommissaire et la charge d'après le Code civil suisse, Lausanne.
• Leimgruber, Thomas (1978) Die Befugnisse des einzelnen Miterben beim Erbgang und bei der Nachlaßverwaltung, Basel und Stuttgart, Helbing & Lichtenhahn.
• Lindner, Richard (2019) BGB § 2018, Gsell, Beate / Krüger, Wolfgang / Lorenz, Stephen / Reymann, Christoph (GesamtHrsg.) / Müller-Engels, G. (Hrsg.), Buch 5 Erbrecht beck-online.GROSSKOMMENTAR, München, Verlag C.H. BECK.
• Molinari, Sandra Lydu (1999) La poursuite pour les dettes successorales, Lausanne.
• Müller, Franz/ Lieb-Lindenmeyer, Saskia (2016) ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch Reihe OFK, Kren Kostkiewicz, J./ Wolf, S./Amstutz, M. / Fankhauser, R. (Hrsg.), 3. Aufl. Orell Füssli Verlag AG.
• Oğuzman, M. Kemal (1978) Miras Hukuku Dersleri, Genişletilmiş 2. Baskı, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
• Özdemir, Hayrunnisa (2012) “Mirasçıların Murisin Borçlarından Dolayı Sorumluluğu”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 16, S: 1-2, s. 191-223.
• Özmen, İsmail (2010) Açıklamalı İçtihatlı Uygulamalı Tereke Hukuku Davaları, 3. Baskı, Ankara, Adalet.
• Öztan, Bilge (2021) Miras Hukuku, 12. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Özuğur, Ali İhsan (2016) Türk Medeni Kanunundan Önce ve Sonra Miras Hukuku, 4. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Piotet, Paul (1975) Droit successoral, in Traité de droit privé suisse, Tome: IV, Fribourg.
• Piotet, Paul (1978) Schweizerisches Privatrecht Erbrecht Band IV 1. Halbband, Basel-Stuttgart, Helbing & Lichtenhahn Verlag AG.
• Piotet, Paul (1981) Schweizerisches Privatrecht Erbrecht Band IV 2. Halbband, Basel-Stuttgart, Helbing & Lichtenhahn Verlag AG.
• Piotet, Paul (1985) Erbgang und Herausgabe der Erbschaft, SJK Nr. 784, s. 1-7.
• Guggenheim, Rita (1929) Die Rechtsstellung des provisorischen Erben nach schweizerischem Zivilgesetzbuch, Affoltern, Buchdruckerei Dr. J. Weiss.
• Rossel, Virgile/Mentha, Fritz-Henri (1931) Manuel du Droit Civil Suisse II, 2. Ed., Lausanne-Geneve.
• Saatçıoğlu, Fuat (2013) Mirasın Gerçek Reddi, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, C: 1, S: 1, s. 173-208.
• Sarı Fidan, Özlem (2015) “Mirasçılık Sıfatını Kaybedenlerin Miras Ortaklığı İle İlişkileri”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 19, S: 2, s. 149–164.
• Serozan, Rona/Engin, B. İlkay (2021) Miras Hukuku ve Uygulama Çalışmaları, Güncellenmiş 7. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Schwander, Ivo (2019) Geiser, Thomas/ Wolf, Stephan (Hrsg.), Basler Kommentar Zivilgesetzbuch II, 6. Aufl., https://app.legalis.ch/legalis/document-view.seam?documentId=nnpwe43ll55goytjne&tocid=nnpwe43ll55goytjne, s.e.t. 09.06. 2022.
• Simonius, Pascal (1970) Die güterrechtliche Surrogation, Basel/Stuttgart (BStR Heft 94).
• Stooss, Walter (1917) La répudation des successions d’après le Code civil suisse, Berne.
• Strebel, August (1916) Die rechtliche Stellung der Gläubiger des Erblassers der Erben nach dem schweiz. Zivilgesetzbuch mit Vergleichen zum sehen Bürgerlichen Gesetzbuch, Bern.
• Şener, Esat (1976) “Mirasçılık Sıfatının Yitirilmesi ve Benzeri Haller”, Yargıtay Dergisi, C: 2, S: 4, s. 71-97.
• Şener, Esat (1981) Eski ve Yeni Miras Hukuku İki cilt Birarada, Sevinç Matbaası.
• Şener, Esat (1996) Miras Hak ve Payları, Ankara, Seçkin Yayınevi.
• Şenocak, Zarife (1996) “Yargıtay'ın Verdiği Bir Karar Dolayısıyla”, AÜHFD, C: 45, S: 1, s. 449-451.
• Tandoğan, Haluk (1955) “Miras Sebebile İstihkak Davası”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (AÜHFD), C: 12, S: 1, s. 268-284.
• Tuor, Peter/ Picenoni, Vito (1964) Berner Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht Schweizerisches Zivilgesetzbuch Das Erbrecht 2. Abteilung Der Erbgang Artikel 537-640 ZGB, 2. Auflage, Bern, Stämpfli & CIE.
• Turan Başara, Gamze (2012) “Türk Hukuku Bakımından Mirasın Kazanılmasında Kabul Edilen Prensipler ve Mirası Ret Hakkı”, Erzurumluoğlu Armağanı, Badur, Emel (Editör), Ankara, <http://www.ankarabarosu.org.tr/Siteler/2012yayin/2011sonrasikitap/erzurumluoglu-armagani.pdf > s.e.t. 22.06.2022.
• Turan Başara, Gamze (2016) “Miras Hukuku Bakımından Ceninin Hukuki Durumunun Değerlendirilmesi”, Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C:1, S: 2, s. 389-410.
• Ürem, Müge (2019)” Mirası Ret Hakkının Düşmesine Sebep Olan Haller”, BUHFD, C:14, S. 175-176, s. 779-815.
• von Tuhr, Andreas (1957) Der Allgemeine Teil des Deutschen Bürgerlichen Rechtes, Band I, Berlin, Verlag von Dunkel & Humbolt.