Muhammed Makeen ve Tefsir Yöntemleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 1, 3 - 20, 30.06.2022

Yuxian Ma

https://doi.org/10.32955/neu.ilaf.2022.8.1.01

Öz

Kutsal kitap Kur’an-ı Kerim merak edilen Ahiret konularına rehberlik etmektedir. Hayatımızın her alanına ışık tutarak müminleri doğru yola sevk etmektedir. Ahirette onlara mutluluk ve cennet rahmetini müjdeler. Allah yoluna kendini adayan Kuran ilmi rehberliğinde birçok âlim yetişmiştir. Onlar bu kutsal dava için benlikten uzak, âlim mertebesine kavuşmak için hayatlarını bu yola adadılar. Onların takdire şayan yaşamları ve gayretlerinin neticeleri Müslümanların ve özellikle ilim arayanlara büyük katkı sağlamaktadır. Bu aynı davaya gönül vermiş âlimlerden olan Çinli Müslüman âlim Muhammed Makeen hayatını Kur’ana ve Allah yoluna adamıştır. İlk olarak Kuran’ın tamamını tercüme etmiştir. Tercümeleri doğru, güvenilir ve en uygun kelimeler kullanmıştır. İkincisi, Kuran’ın ilk dokuz cüzünü tefsir etmiştir. Görüşleri Müslüman ve gayri Müslümanlar tarafından oldukça iyi karşılanmış, dönemin büyük âlimlerin övgülerine mazhar olmuştur. Fakat ne yazık ki bu muhteşem eserlerin önemi Çin ve Arap dünyasındaki bilim insanlarınca yeterince anlaşılmadı. Bu nedenle, bu makalenin amacı ünlü Çinli âlim Muhammed Makeen’in hayatını, Kuran’a yaptığı hizmetlerin akademiye katkıları kısaca tanıtmak ve onun kendine özgü Kuran’ı yorumlama yöntemlerini araştırmaktır. Bu nedenle, bu araştırmada öncelikle onun doğumunu, büyüme tecrübesini ve başarılı çalışmaları ele alınarak Kuran’ı tefsir ederken izlediği yöntemler üzerinde durulmuştur. Araştırma sonuncu Muhammed Makeen’in Arapça ve İslam ilimlerine oldukça vakıf olduğu, Çin’deki Müslümanların ve İslam’ın geleceğine büyük önem verdiği, bu nedenle İslam’a ve Kuran’a hizmet etmek için çok çalıştığı ve hayatını bu yola adadığını anlaşılmaktadır. Kuran tercümesini ve tefsiri oldukça açıklayıcı zengin ve renkli içeriğe sahiptir. Kuran tefsir etme yöntemlerinde şu özellikler görülür: Kuran ayetlerine önem vererek tefsir açıklamalarında Kur’an dili kullanılmıştır. İncil ayetlerine yer verilmiştir. İslam hukuku konularını açıklığa kavuşturmak için örnekler ile en iyi şekilde ifade edilerek asıl sebeplere değinilmiş, anlatılmak istenilen temel nedenler üzerinde durulmuştur. Bu araştırmayı hazırlarken, Muhammed Makeen'in hayatını üç yönden tanımlamak için kullanılan biri tanımlayıcı yaklaşım olan sağlam bilimsel sonuçlara ulaşmak için şu bilimsel yaklaşımlar izlendi: büyüdüğü çevre, yaptığı bilimsel yolculuklar, ilim elde etmek için yaptığı çalışmalar ve İslam'a ve Müslümanlara hizmet için yaptığı ilmî çabalar. Muhammed Makeen'in hayatının ayrıntılarına ve tefsir yöntemiyle ilgili sözlerine ilişkin bilgiler, ulaştığı görüş, söz ve eylemlerin kapsamlı bir incelemesinde kullandığı analitik yöntem, sistematik şekilde analiz edilerek Muhammed Makeen'in Kutsal Kitabın yorumlanmasında takip ettiği yorumlayıcı yöntem ortaya konulmaya çalışıldı. Tefsir alanında, özellikle Çin dilinde Kur’an tefsirinde çalışan herkese, tercüme ve tefsir çalışmaları, okuyuculara Kur'an-ı Kerim'i anlama kolaylıkları sağlasa da Çin dilindeki tefsir çalışmalarına dikkat etmelerini tavsiye ederim. Çünkü tercüme ve tefsir, fikirlerde ve yaklaşımda hata ve sapmalardan uzak değildir, bu nedenle okuyucuların doğru yolu izlemesi için doğrudan açıklamaya çalışmalıyız.

Anahtar Kelimeler

Muhammed Makeen, Muhammed Makeen’in Bilimsel Katkıları, Muhammed Makeen’in Açıklama Yöntemleri, Çince Tefsir

محمّد مكين ومنهجه في التفسير

Öz

إنّ القرآن الكريم يتضمّن في طياته هدايات ربانيّة ترشد من يرجع إليه مؤمنا في حياتهم الدنيا بجميع جوانبها إلى طريق مستقيم، وتسعدهم في حياتهم الآخرة بالفوز بجنات النعيم، وقيّض الله تعالى لبيان هذه الهدايات الربانيّة من العلماء المسلمين من كدّس حياتهم كلّها في سبيل تفسير معاني القرآن الكريم، فأتت جهودهم المشكورة بأكل طيب، يستفيد منها عامة المسلمين عموما وطلاب العلم خصوصا، ومن ضمن هؤلاء العلماء المخلصين في نياتهم والصادقين في أعمالهم عالم مسلم صيني، محمد مكين، حيث قام بترجمة معاني القرآن بكامله على أسلوب سليم وعبارات دقيقة، وفسّر الأجزاء التسعة الأولى من القرآن الكريم على منهج سليم، حيث ذاعت سمعته العطرة في الصين وخارجها، ونال عمله المخلَص في خدمة القرآن الكريم قبولا طيبا من القرّاء المسلمين وغير المسلمين، وتقاريظ عديدة من كبار العلماء، ولكن للأسف الشديد، فإنّ هذا العمل التفسيريّ الطيّب لم يحظ بعد بنصيب وافر من الدراسات المتخصّصة من قبل الباحثين في الصين والعالم العربي، فلذلك جاء هذا البحث المتواضع يهدف إلى إلقاء الضوء على سيرة هذا العالم المشهور في الصين محمد مكين وجهوده المباركة في خدمة القرآن الكريم، وبيان منهجه في تفسير معاني القرآن الكريم، وذلك من خلال تقديم حياته من حيث مولده ونشأته، والحديث السريع عن جهوده العلمية، وتركيز البيان على منهجه الذي سار عليه في بيان معاني القرآن الكريم، فتوصّل البحث إلى أنّ محمد مكين عالم متمكّن في اللغة العربيّة والعلوم الشرعيّة، وغيور على مستقبل الإسلام والمسلمين في الصين، فصرف جهودها كلّها على خدمة الإسلام وكتاب الله العزيز، بحيث أثمرت نتاجا علميّا وافرا، ما بين التأليفات والترجمات، ومنها ترجمة معاني القرآن وتفسير الأجزاء التسعة الأولى، كما توصّل إلى أنّه نهج في تفسير القرآن الكريم منهجا سليما، يتمثّل في اهتمامه بأمور تالية: تفسير القرآن الكريم بالنص، وبيان معاني الآيات بنصوص الكتاب المقدّس، وبيان حكمة التشريع، وبيان الهدايات القرآنيّة، وصرف معاني بعض الآيات إلى غير مرادها بحجة كونها من التعبيرات المجازيّة. اتُّبْعَت في إعداد هذا البحث ثلاثة مناهج علمية للوصول إلى تنائج علمية سليمة، وأحدها المنهج الوصفي، حيث استخدم في وصف حياة محمد مكين من النواحي الثلاث: البيئة التي نشأ فيها ورحلاته العلمية التي قطعها في سبيل طلب العلم وجهوده العلمية التي بذلها في سبيل خدمة الإسلام والمسمين في الصين، وثانيها المنهج الاستقرائي حيث استخدم في تتبع آرائه المتناثرة في ثنايا تفسيره وغيره من الكتب للوصول إلى المعلومات المتعلقة بتفصيلات حياة محمد مكين، وإلى الأقوال المتصلة بمنهجه في التفسير، وثالثها المنهج التحليلي حيث استخدم في الوقوف الشامل على ما توصّل إليه من الآراء والأقوال والقيام بتحليلها تحليلا علميا منهجيا للوصول إلى ما سار عليه محمد مكين في تفسير الكتاب العزيز من المناهج التفسيرية.

Anahtar Kelimeler

محمد مكين, التفسير باللغة الصينية, منهج التفسير, جهوده العلمية

Muhammad Makeen and His Method of Interpretations

Öz

The Noble Qur’an is the constitution of the Islamic nation. It contains the pillars of faith, the rules of worship, moral values, principles of transactions, and the news of the forerunners. And God Almighty has ordained for this Qur’an from every generation of Muslims those who clarify these pillars and rulings and those who reveal those values and principles from among the commentators, they have made in order to explain it. Their utmost efforts, until Islamic libraries were filled with their mighty efforts of useful books and brilliant works, so that they occupied the leading position in the abundant Islamic libraries. Muslim scholars in China have spared no effort to clarify the meanings and interpretation of the Qur’an, so their efforts came between translations of the meanings of the Qur’an and interpretations in the Chinese language. This research is on this valuable interpretation in terms of the definition of its author and his approach to interpretation Muhammed Makin grew up on Islamic education, instilling in his heart a zeal for Islam and a responsibility towards Muslims in China, and he learned Arabic language and forensic sciences in Arab Islamic universities, and studied with the most famous scholars of that era, which enabled him to read and understand the Noble Qur’an and other books. The Islamic studies, where his scientific works, whether books or translations, were very accurate and honest, and they were well received in the scientific studies sector and among the general Muslim readers. Muhammad Makin exerted all his efforts throughout his life in the service of Islam and Muslims in China, represented in teaching the Arabic language and Islamic sciences, translating Islamic books, writing articles, and cultural exchange between China and the Arabs. Including, most notably the translation of the meanings of the Holy Quran. One of the most important efforts of Muhammad Makin is the interpretation of the first nine parts, which came first in the footnotes of the translation pages, in which he explained the meanings of some verses and related problems, legal rulings, reasons for revelation, Qur’anic gifts and others, but he did not address the explanation of the meanings of words and the analysis of grammatical and rhetorical issues, then These footnotes have been collected in a separate book called Tafsir al-Jazi` al-Nahya al-Nahya. Muhammad Makin’s approach to interpreting the Noble Qur’an is a sound approach due to his scientific ability, which is to pay attention to the interpretation of the Qur’an by text, clarifying the meanings of verses in the texts of the Bible, explaining the wisdom of legislation, clarifying Qur’anic gifts, and transforming the meanings of some verses to something other than their intended under the pretext that they are figurative express.

Anahtar Kelimeler

Muhammad Majian, Muhammad Majians’ Scientific Contributions, Muhammad Majians’ Annotation Methods, Chinese Interpretation

Kaynakça

• Bai, Shou Yi. Sira Al-Aalaam al-Muslimun. Ningxia: Dar Saab, 2000.
• Bai, Shou Yi. Tarikh Al-Muslimuna. Ningxia: Dar Saab, 1995.
• Huang, Qingjun. Al assaru sakesiyat Muslim in China. Ningxia: Dar Saab, 1999.
• Jin, Zhong Jie. Dirasat Fi Quran. Beijing: Dar She Keyuan, 2012.
• Li, Zhen Zhong. Siratu Muhammad Makin. Ningxia: Dar Saab, 2017.
• Lin, Song. Quran in China. Ningxia: Dar Saab, 2007.
• Ma, Muhammad Makin. Sayif Muhammad. Beijing: Dar kutbi alislamya,1954.
• Ma, Muhammad Makin. Tafsir al-Ajisau tisa. Beijing: Dar Al suaun tijar, 1950.