Yaratıcı Drama Eğitiminin Ergenlerin Utangaçlıkla Baş Etme ve Atılganlıklarını Geliştirmeye Yönelik Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 1, 99 - 116, 01.01.2019

Seden Abacı Karadeniz Kezban Tepeli

Öz

Bu çalışma liseye devam eden ergenlerin utangaçlıkla baş etme ve atılganlık davranışlarının geliştirilmesine yaratıcı drama eğitiminin etkisini araştırmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkeni liseye devam eden ergenlerin “utangaçlık ve atılganlık davranışları”; bağımsız değişkeni ise “yaratıcı drama” eğitimidir. Araştırmada deneme modellerinden ön test-son test kontrol gruplu desen ile çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Bingöl’ün Solhan ilçesinde liseye devam eden ergenlerden yansız atama ile seçilen 16’sı deney 16’sı kontrol grubu olmak üzere toplam 32 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında araştırmanın deney grubunu oluşturan ergenlere utangaçlıklarıyla baş etmeleri ve atılganlık davranışlarını geliştirmelerine yönelik yaratıcı drama yöntemi odaklı bir eğitim verilirken kontrol grubundaki ergenlere herhangi bir eğitim verilmemiştir. Bu doğrultuda deney grubunu oluşturan ergenlere haftada iki kez, 20 oturum olmak üzere toplam10 hafta süresince yaratıcı drama eğitimi verilmiştir. Uygulanan yaratıcı drama programı, araştırmacılar tarafından ergenlerin utangaçlıklarıyla baş etmeleri ve atılganlık davranışlarını geliştirmeleri amacı ile hazırlanıp uygulanmıştır. Çalışmada Utangaçlık Ölçeği (UÖ) ile Rathus Atılganlık Envanteri (RAE) kullanılmıştır. Verilerin analizinde, Mann Whitney-U Testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre yaratıcı drama eğitimi ergenlerin utangaçlıkla baş etme ve atılganlık davranışlarını geliştirmede etkilidir.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcı drama, Göçmen algısı, Aktif öğretim yöntemleri, Kültürlerarası duyarlılık

Kaynakça

• Adıgüzel, Ö. (2010). Eğitimde yaratıcı drama. Ankara: Naturel Yayınevi.
• Adıgüzel, Ö. (2017). Eğitimde yaratıcı drama. Ankara: PegemA Yayınları.
• Akfırat, Ö.F. (2004). Yaratıcı dramanın işitme engellilerin sosyal becerilerinin gelişimine etkisi. Yayımlanmış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Albayrak, B. & Kutlu, Y. (2009). Ergenlerde öfke ifade tarzı ve ilişkili faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2, 57-69.
• Alberti, R. & Emmons, M. (2002). Kendinize yatırım yapın: atılganlık (çev: S. Katlan). Ankara: HYB Yayıncılık.
• Biçer, E. (2009). Parçalanmış ve tam aileye sahip ergenlerin atılganlık ve sosyal yetkinlik beklenti düzeylerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Boztaş, M.H. & Sungur, M.Z. (2001). Kaçıngan kişilik bozukluğu. Psikiyatri Dünyası, 5 (3),71-79.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Deneysel desenler (5. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (24. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çivitçi, N. (2010). Social comparison and shyness in adolescents. Eurasian Journal of Educational Research, 38, 90-107.
• De La Cruz, R.E. (1995). The effects of creative drama on the social and oral language skills of children with learning disabilities. Yayımlanmamış doktora tezi, Illinois State University, Bloomington.
• Durmuş, E. (2006). Yaratıcı drama ile bütünleştirilmiş grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin utangaçlık düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Enç, M. (1980). Ruhbilim terimleri sözlüğü (2. basım). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayları.
• Erbay, F. & Yıldırım Doğru, S.S. (2010). The effectiveness of creative drama education on the teaching of social communication skills in main streamed students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 4475- 4479.
• Freeman, G.D., Sullivan, K. & Fulton, C.R. (2003). Effects of creative drama on self-concept, social skills, and problem behavior. Journal of Educational Research. 96 (3), 131-138.
• Güler, R. (2011). Hemşirelik öğrencilerinin benlik saygısı ve atılganlık düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
• Gündoğdu, R. (2012). Yaratıcı drama temelli atılganlık programının psikolojik danışman adaylarının atılganlık becerisine etkisi. Kuram ve Eğitim Bilimleri, 12 (2), 1-18.
• Güneş, F., Arslan, C. & Eliüşük, A. (2014). Atılganlık eğitiminin üniversite öğrencilerinin kişiler arası problem çözme, algılanan sosyal destek ve atılganlık düzeyleri üzerine etkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (1), 456-474.
• Güngör, A. (2001). Utangaçlık ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (15), 17-22.
• Jackson, T. & Bynum, N.A. (1997). Teaching tool for culturally diverse children with behavioral disorders. Journal of Instruction Psychology, 23, 6-18.
• Johannsen, K.C.P. (2004). Social issue drama and its impact on the social consciousness of preadolescent school children. Yayımlanmamış doktora tezi, University of St. Thomas, St. Paul-Minnesota.
• Kelly, L. (1982). A rose by any another name is still a rose: A comparative analysis of reticence, communication apprehension, unwillingness to communicate and Shyness. Human Communication Research, 8, 99-113.
• Kocayörük, E. (2000). Çeşitli değişkenlere göre okul danışmanlarının mesleki doyum düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kozanoğlu, T. (2006). Utangaçlıkla baş edebilme sosyal beceri eğitim programının ergenlerin utangaçlık düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kukulu, K., Bulduloglu, K., Kulakac, Ö. & Koksal, C.D. (2006). The effects of locus of control, communication skills and social support on assertiveness in female nursing students. Social Behavior and Personality: An international journal, 34, 27-40.
• Kulaksızoğlu, A. (1998). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kutlu, Y. (2009). Bir grup öğrenci hemşirede atılganlık eğitiminin etkinliği. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2 (3), 3-11.
• Küçükkaragöz, H., Canbulat, T. & Akay, Y. (2013). Öğretmen adaylarında atılganlık düzeyi ve iletişim becerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (22), 123-133.
• McCaslin, N. (2006). Creative drama in the classroom and beyond. USA: Pearson Education.
• Okvuran, A. (2000). Yaratıcı dramaya yönelik tutumlar. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Oğuz, A. & Altun, E. (2013). Yaratıcı drama uygulamalarının öğretmen adaylarının yaratıcı dramaya yönelik tutumlarına ve utangaçlık düzeylerine etkisi. International Journal of Social Science, 6 (6), 37-52.
• Palut, B. (2003). Sosyal gelişim ve arkadaşlık ilişkileri. İçinde M. Sevinç (Ed.), Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar (s. 311-318). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• San, İ. (1991). Eğitim ve öğretimde yaşayarak öğrenme ve estetik bir süreç olarak yaratıcı drama. Ankara: Naturel Yayınları.
• Şimşek, N. & Tel, H. (2017). The effect of structured education on the level of anger management, assertiveness and self-esteem of adolescents getting help from. Social Services Agency, 6 (1): 22-29.
• Uysal, F.N. (1996). Anaokuluna giden 5-6 yaş grubu çocuklarda yaratıcı drama çalışmalarının sosyal gelişim alanına olan etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Üstündağ, T. (1994). Günümüz eğitiminde dramanın yeri. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 37, 7-10.
• Üstündağ, T. (1998). Yaratıcı drama eğitim programının öğeleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 107, 30-37.
• Voltan, N. (1980). Rathus atılganlık envanteri geçerlik ve güvenirlik çalışması. Psikoloji Dergisi, 10 (1), 23-25.
• Yassa, N.A. (1997). A study of the effect of drama education on social interaction in high school students. Yayımlanmamış doktora tezi, Lake Head University, Ontario.
• Yavuzer, H. (2002). Çocuk psikolojisi (22. basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.