Öğretmenlik Temalı Bir Yaratıcı Drama Dersinin Öğretmen Adaylarının Mesleki Gelişimlerine Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 2, 109 - 134, 31.07.2023

Dürdane Tor , Pınar Özdemir Şimşek , Yasemin Acar

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlik temalı yaratıcı drama eğitiminin Almanca öğretmeni adaylarının gelişimlerini ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını nasıl etkilediğini belirlemektir. Çalışmanın örneklemini bir devlet üniversitesinde Almanca öğretmenliği lisans programı üçüncü sınıfına devam eden 12 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Karma yöntem ve örnek olay araştırması olarak planlanan bu çalışmada, yaratıcı drama yöntemiyle verilen eğitimin öğretmen adaylarının gelişim süreçlerine etkilerini belirlemek amacıyla yansıtıcı günlükler ve yarı yapılandırılmış görüşmelerden elden edilen nitel veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Eğitim sürecinin Almanca öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarına etkisini belirlemek için Üstüner (2006) tarafından geliştirilen “Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılarak öğretmenlik temalı drama eğitimi öncesinde ve sonrasında ölçümler yapılmıştır ve bu eğitim süresince uygulanan farklı etkinliklerin etkisi incelenmiştir. “Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği”nden elde edilen veriler normal dağılım gösterdiği için analiz işlemlerinde bağımlı örneklemler t-testi kullanılmıştır. Elde edilen nicel bulgular, öğretmenlik temalı drama eğitimi alan Almanca öğretmeni adaylarının eğitim sonunda öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığını göstermiştir, fakat bu durum öğretmenlik mesleğine yönelik farkındalığı artırmayı amaçlayan bu eğitimin doğal bir sonucu olarak kabul edilebilir. Nitel bulgular ise öğretmenlik temalı drama eğitiminin öğretmen adaylarının kişisel, sosyal ve mesleki gelişimlerine farklı yönlerden katkısı olduğunu ortaya koymuştur, bu nedenle yaratıcı drama yönteminin öğretmen eğitiminde kullanılmasının öğretmen adaylarının niteliğini artıracağı ve profesyonelleşme süreçlerine katkısı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcı drama, öğretmen eğitimi, mesleki gelişim.

Kaynakça

• Adıgüzel, Ö. (2019). Eğitimde yaratıcı drama. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Akdemir, H. (2020). Yaratıcı drama yönteminin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve mesleki benlik saygı düzeylerine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 15(1), 113-130.
• Akdemir, H. & Karakuş, M. (2016). Yaratıcı drama yönteminin akademik başarı üzerine etkisi: Bir meta-analiz çalışması. International Journal of Active Learning, 1(2), 55-67.
• Akhan, N. E. & Demir, K. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının fakülteye uyum süreçlerinin yaratıcı drama ile desteklenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (53), 266-292. doi: 10.21764/maeuefd.574139
• Akın Sabuncu, S. & Ok, A. (2021). Essential qualities for elementary teachers of the 21st century: Voices of key stakeholders. Elementary Education Online, 20(1), 532-552. doi: 10.17051/ilkonline.2021.01.045.
• Altuntaş, O. & Altınova, H. H. (2015). Yaratıcı drama yönteminin üniversite öğrencilerinin sosyal sorun çözme becerilerine etkisi. Electronic Turkish Studies, 10(4), 49-62.
• Antepli, S. & Korkmaz, G. (2009). Yaratıcı drama dersinin üniversite öğrencilerinin benlik algısı üzerine etki- si. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(8), 5-18.
• Arslan, E., Erbay, F. & Saygın, Y. (2010). Yaratıcı drama ile bütünleştirilmiş iletişim becerileri eğitiminin çocuk gelişimi ve eğitimi bölümü öğrencilerinin iletişim becerilerine etkisinin incelenmesi. Selçuk Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 1-8.
• Başçı, Z. & Gündoğdu, K. (2011). The attitudes and opinions of prospective teachers related to drama course: The case of Atatürk University. İlköğretim Online (elektronik), 10(2), 454-467.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Binici, B. K. (2013). İlköğretim okullarında uygulanan mesleki çalışmalarda yaratıcı drama uygulamasının öğretmenlerin iletişim becerilerine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 8(1), 104-113.
• Bircan, E. & Kılıç, L. K. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının yaratıcı drama yöntemini kullanmaya yönelik öz yeterlik algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 799-820.
• Bütün, M. A., Tüzüner, A. & Duman, N. (2015). Coğrafya öğretmen adaylarının yaratıcı drama yöntemine ilişkin görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 10(1), 1-14. doi: 10.21612/yader.2015.001
• Cawthon, S. W. & Dawson, K. (2009). Drama for schools: Impact of a drama-based professional development program on teacher self-efficacy and authentic instruction. Youth Theatre Journal, 23(2), 144-161.
• Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. SAGE publications.
• Çayır, N. A. & Gökbulut, Ö. (2015). Yaratıcı drama yöntemi ile öğretmen yeterliklerinden kişisel gelişim üzerine nitel bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 252-270.
• Çetingöz, D. (2012). Okul öncesi eğitimi öğretmen adaylarının yaratıcı drama yöntemini kullanmaya yönelik özyeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 131-142.
• Çiftçi, E. G. & Altınova, H. H. (2017). Sosyal hizmet eğitiminde yaratıcı drama yöntemiyle iletişim becerisi geliştirme: Ders uygulaması örneği. İlköğretim Online, 16(4), 1384-1394.
• Dere, Z. (2019). Dramanın öğretmen adaylarının iletişim becerilerine etkisinin incelenmesi. Başkent Univer- sity Journal of Education, 6(1), 59-67.
• Dereli, E. (2018). Yaratıcı drama eğitimi ve yaratıcı drama temelli kişilerarası ilişkiler eğitim programının öğretmen adaylarının iletişim ve sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 95-119.
• Dikmen, M. & Tuncer, M. (2018). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutumun çeşitli değişkenlere göre değerlen- dirilmesi. Harran Education Journal, 3(1), 24-38. http://dx.doi.org/10.22596/2018.0301.24.38
• Erdemir, N. (2007). Mesleğine yeni başlayan fen bilgisi öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve şikâyetleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 135-149.
• Eti, İ. & Emen, M. (2022). Erken çocukluk eğitiminde drama dersinin öğretmen adaylarının mesleki gelişim- lerine etkisi: Dramaya ilişkin tutum ve öğretmen öz-yeterlik inançları. Yaratıcı Drama Dergisi, 17(2), 125- 138. doi: 10.21612/yader.2022.011
• Evers, W., Brouwers, A. & Tomic, W. (2002). Burnout and self-efficacy: a study on teachers’ beliefs when implementing an innovative educational system in the Netherlands. British Journal of Educational Psychology, 72, 227-243.
• Fırat, M., Kabakçı Yurdakul, I. & Ersoy, A. (2014). Bir eğitim teknolojisi araştırmasına dayalı olarak karma yöntem araştırması deneyimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi- Journal of Qualitative Research in Education, 2(1), 65-86. doi: 10.14689/issn.2148-2624.1.2s3m
• Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal, 30(4), 233-252.
• Güryay, B. (2015). Is creative drama a way to excellence in ELT classrooms? Yaratıcı Drama Dergisi, 10(2), 211-222. doi:10.21612/yader.2015.018
• Hasırcı, Ö. K., Bulut, S. & Saban, A. İ. (2008). Öğretmen adaylarının yaratıcı drama dersinin bireysel ve aka- demik kazanımlarına ilişkin görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 3(6), 63-88.
• Kara, Y. & Çam, F. (2007). Yaratıcı drama yönteminin bazı sosyal becerilerin kazandırılmasına etkisi. Hacet- tepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 145-155.
• Karacil Kılıçaslan, M. & Yayla, A. (2018a). Yaratıcı drama yönteminin öğretmen adaylarının iletişim becerile- rine etkisi. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 2(2), 1-13.
• Karacil Kılıçaslan, M. & Yayla, A. (2018b). Yaratıcı drama yönteminin öğretmen adaylarının mesleki öz yeter- liklerine etkisi. e-Kafkas Journal of Educational Research, 5(1), 51-60. Karaosmanoğlu, G., Adıgüzel, Ö. & Şimşek, P. Ö. (2022). Lise öğrencilerinin siber zorbalıkla baş etme strate- jilerini yaratıcı drama ile anlamak. Eğitim ve Bilim. 47(209), 207-237.
• Karataş, Z. & Yavuzer, Y. (2009). Yaratıcı drama temelli mesleki grup rehberliğinin lise öğrencilerinin mesleki olgunluk puanlarına etkisi. Journal of Educational Sciences & Practices, 8(15), 442-456. Kereks, J. & King, P. K. (2010). The king’s carpet: Drama play in teacher education. International Journal of Instruction, 3(1), 39-60. Kılıç, Ş. & Tuncel, M. (2009). Yaratıcı dramanın İngilizce konuşmaya ve tutuma etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 55-81.
• Kırmızı, F. S. (2009). Türkçe dersinde yaratıcı drama yöntemine dayalı yaratıcı yazma çalışmalarının yazmaya yönelik tutuma etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7), 51-68. Kırmızı, F. S. (2015). Yaratıcı drama ve yaratıcı yazma uygulamalarının yaratıcı yazma başarısına etkisi. Eği- tim ve Bilim, 40(181), 93-115.
• Knowles, M., Elwood, H., Swanson, R.A. & Swanson, P.A. (1998). The adult learner: The definitive classic in adult education and human resource development. Houston, TX: Gulf Publishing Co.
• Korkmaz, İ. & Akbaşlı, S. (2004). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlükler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38(38), 266-277.
• Kozikoğlu, İ. & Gönülal, H. (2020). Öğretmenlerin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 573-589.
• Lafcı- Tor, D. & Sert, E. H. (2022). A review of articles on the attitudes of students participating in the pe- dagogical formation certificate program towards teaching profession. Educational Academic Research, 44(1), 20-30.
• Lee, B., Cawthon, S. & Dawson, K. (2013). Elementary and secondary teacher self-efficacy for teaching and pedagogical conceptual change in a drama-based professional development program. Teaching and Teacher Education, 30, 84-98.
• Lodico, M.G., Spaulding, D.T. & Voegtle, K.H. (2010). Methods in educational research, from theory to pra- ctice. San Francisco: John Wiley & Sons, Inc. Jossey-Bass A Wiley Imprint.
• Maden, S. (2010). Türkçe öğretmenlerinin drama yöntemini kullanmaya yönelik öz yeterlikleri. Mustafa Ke- mal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 259-274.
• Namdar, A. O., and Camadan, F. (2016). Yaratıcı drama uygulamalarının öğretmen adaylarının sosyal beceri- lerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 557-575.
• Namdar, A. O. & Kaya, Ö. S. (2018). Öğretmenlerin yaratıcı drama yöntemini kullanmaya yönelik özyeterlik algıları ve tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(4), 901-914.
• Özkan, H. H. (2012). Öğretmenlik formasyon programındaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının incelenmesi: SDÜ örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergi- si, 13(2), 29-48.
• Sarı, M. H. & Altun, Y. (2015). Göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 213-226.
• Saylan, A., Altıntaş, E. & Kaya, H. (2016). Öğretmen adaylarının fen bilimleri dersinde drama yönteminin kullanılmasına yönelik görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (6), 353-366.
• Şengül, Ö. A. & Ünal, F. T. (2018). Yaratıcı drama yönteminin öğretmen adaylarının iletişim becerilerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 1149-1161.
• Oral, B., Dokumacı-Sütçü, N. & Yazar, T. (2019). Türkiye’de öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ile ilgili yapılan makalelerin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Özel Sayı, 41-46.
• Ömeroğlu, E. (2002). Okul öncesi öğretmenin niteliğinin geliştirilmesinde yaratıcı drama eğitiminin rolü. İçin- de H.Ö. Adıgüzel (Ed.), Yaratıcı drama 1985-1998 yazılar (ss. 123-127). Ankara: Naturel Yayınları.
• Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Erişim adresi: https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_ GENEL_YETERLYKLERY.pdf
• Önalan, F. A. (2006). Sosyal yeterlilik, sosyal beceri ve yaratıcı drama. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 39-58. Özpınar, M. (2008). Köyde görev yapan sınıf öğretmenlerinin sorunları (Aydın ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Özdemir Şimşek, P. & Karataş, F. Z. (2020). Fen eğitiminde yaratıcı drama yönteminin başarıya etkisi: Meta-analiz çalışması. Yaratıcı Drama Dergisi, 15(1), 63-84. Tanrıverdi, B. & Apak, Ö. (2013). Öğretmen yeterlikleri açısından eğitim fakültesi programlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(2), 297-318.
• Ünver, N. & Semiz, S. (2016). Okul öncesi öğretmenliği lisans programında yer alan drama dersi kapsamın- da yapılan uygulamaların öğretmen adaylarının sosyal zekâ alanlarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2585-2594.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45(45), 109-127.
• Yeler, M. (2018). İnsan ilişkileri ve iletişim dersinde yaratıcı drama uygulamalarının etkisine ilişkin öğrenci görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 13(2), 213-236.
• Yeler, M. (2022). Drama dersi alan sınıf öğretmenliği adaylarının öğretime yönelik duyuşsal farkındalıkları ve eğitim inançlarının incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 17(1), 17-40. doi: 10.21612/yader.2022.002
• Yıldırım, A. &Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods. Sage Publications.