AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU BAĞLAMINDA YETKİ VE DEMOKRASİ AÇIĞI SORUNLARINA SİYASAL BİR BAKIŞ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 1, 1 - 17, 31.03.2018

Mehlika Özlem Ultan

https://doi.org/10.11611/yead.359930

Öz

Uluslar üstü ve hükümetler
arası nitelikleri bünyesinde taşıyan bir örgüt olan Avrupa Birliği’nin
yetkileri konusu, Avrupa bütünleşme sürecinde başlangıçtan beri tartışılmakla
birlikte, Maastricht Antlaşması ile gittikçe önem kazanmıştır. Nice
Antlaşması’na ekli “Avrupa Birliği’nin Geleceği Deklarasyonu” ile Birliğin
yetkileri tanımlanmaya çalışılmış, son düzenleme ise 2009 yılından beri
yürürlükte olan Lizbon Antlaşması ile yapılmıştır.

Avrupa Birliği’nde demokrasi
açığının giderilmesi sürecinde Birliğin yetkileriyle ilgili sorunların sürekli
gündeme geldiği görülmektedir. Birliğin dinamik yapısı, hem hukuksal hem de
yapısal olarak birçok değişim geçirmesine yol açmıştır. Birliğin sahip olduğu
yetkilerde yaşanan değişimler ve bu yetkilerin üye devletler nezdinde paylaşım
şekilleri, Birliğin hukuki yapısını etkileyen en önemli faktörler olarak
karşımıza çıkmaktadır. Lizbon Antlaşması ile Birliğin yetkileri liste halinde
sıralanmıştır. Böylece esnekliğin zorlaşabileceği, ancak kuralların önceden
belirlenmesinin şeffaflığı artıracağı öngörülmüştür. Bu doğrultuda, çalışmanın
amacı, Birliğin yetkilerini AB kurucu metinleri kapsamında değerlendirmek ve
Birliğin yetkilerinin gelişim sürecinin demokrasi açığını kapatması adına
kullanılan söylemlerin doğruluğunu analiz etmek olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği’nin Yetkileri, Demokrasi Açığı, Ulusal Parlamentolar

A POLITICAL GLIMPSE TO THE PROBLEMS OF COMPETENCE AND DEMOCRATIC DEFICIT WITHIN THE CONTEXT OF THE EUROPEAN UNION LAW

Öz

The competences problem of the European Union, which
is an organization that carries supranational and intergovernmental
qualifications, has become increasingly important with the Treaty of
Maastricht, with debate from the beginning on the European integration process.
With the ‘Nice Declaration on the Future of the European Union’ attached to the
Nice Treaty, the competences of the Union were tried to be defined and the last
arrangement was made with the Lisbon Treaty, which has been in force since
2009.

In the process of eliminating democratic
deficit in the European Union, problems with the Union's competences have been
constantly on the agenda of the Union. The dynamic structure of the Union has
led to many changes both legal and structural. The changes that exist in the
competences of the Union and the forms of division of these competences with
the member states are the most important factors affecting the legal structure
of the Union. With the Lisbon Treaty, the competences of the Union are listed.
Thus, it is envisaged that flexibility may be difficult, but pre-determination
of the rules will increase transparency. In this respect, the aim of the study
was to assess the Union's competences within the context of EU founding
treaties and to analyze the relevence of the discourse used to eliminate
democratic deficit of the Union's.

Anahtar Kelimeler

Competences of The European Union, Democratic Deficit, National Parliaments

Kaynakça

• (2009) “European Union Law”, London: Routledge. 31 Mart 1971 tarihli Divan kararı, Case 22-70 Commission c. Conseil-AETR, Rec. 263. Alyanak, S. (2015) “Avrupa Birliği Hukukunda Yetki Sorunu”, Ankara: Yetkin Yayınları. Bausili, A.V. (2002) “Rethinking the Methods of Dividing and Exercising Powers in the EU: Reforming Subsidiarity and National Parliaments”, Jean Monnet Working Paper 9/02: 1-17. Baykal, S. (2008) “Avrupa Birliği’nde Yetki Sorunu ve Lizbon Antlaşması”, Belgin Akçay, Sevilay Kahraman ve Sanem Baykal, (eds.) Avrupa Birliği’nin Güncel Sorunları ve Gelişmeler, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Baykal, S. ve Göçmen, İ. (2016) “Avrupa Birliği Kurumsal Hukuku”, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Bayraktaroğlu Özçelik, G. (2008) “Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısı ve Lizbon Antlaşması”, Belgin Akçay, Sevilay Kahraman ve Sanem Baykal, (eds.) Avrupa Birliği’nin Güncel Sorunları ve Gelişmeler, Ankara: Seçkin Yayıncılık: 203-235. Bayram, M. H. (2015) “Avrupa Birliği Hukuku Dersleri”, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Bonde, J.P. (2011) “The European Union’s Democratic Deficit: How to fix it”, Brown Journal of World Affairs, 17(2): 147-162. Bozkurt, E., Özcan, M. ve Köktaş, A. (2011) “Avrupa Birliği Hukuku”, Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Büyüktanır, D. (2010) “Dış İlişkiler Kapsamında Avrupa Birliği’nin Tüzel Kişiliği ve Lizbon Antlaşması”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 7(27): 87-110. Case C-36/74 Walrave and Koch [1974] ECR 1405. Chryssochoou, D.N. (2003) “EU Democracy and the Democratic Deficit”, Michelle Cini, (ed.) European Union Politics, New York: Oxford University Press: 365-396. Gürsel, M.K. ve Önüt, L.B. (2009) “Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısına Egemen Olan İlkeler”, Amme İdaresi Dergisi, 42(4): 59-77. Köktaş, A. (2005) “Topluluk/Birlik ile Üye Devletler Arasında Yetki Paylaşımı: Avrupa Birleşik Devletleri mi? Birleşik Devletlerin Avrupası mı?”, AÜHFD, 54(2): 219-247. Lizbon Antlaşması’na ekli 2 Numaralı ‘Orantılılık ve Katmanlı Yetki İlkelerinin Uygulanması ile İlgili Protokol’. Metin, Y. ve Altan, Y. (2011) “Lizbon Antlaşması Sonrasında Subsidiarite İlkesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3): 131-147. Moravcsik, A. (2008) “The Myth of Europe’s‘Democratic Deficit”, Intereconomics: Journal of European Public Policy, 331-340. Özler, Z. ve Midek, C. (2008) “AB’de Anayasa Süreci ve Lizbon Antlaşması”, İstanbul: İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları No.218. Özlük, E. ve Doğan, F. (2010) “Türkiye Avrupa Birliği İlişkilerini Egemenlik Devri Tartışmaları Üzerinden Okumak”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 9(1): 125-146. Reçber, K. (2010) “Avrupa Birliği Kurumlar Hukuku ve Temel Metinleri”, İstanbul: Alfa Aktüel. Rezler, P. (2011) “The Copenhagen Criteria: Are they Helping or Hurting the European Union”, Touro International Law Review, 14(2): 390-411. Sieberson, S.C. (2007) “The Treaty of Lisbon and its Impact on the European Union’s Democratic Deficit”, Colombia Journal of European Law, 14: 1-22. Tekinalp G. ve Tekinalp, Ü. (2000) “Avrupa Birliği Hukuku”, İstanbul: Beta Yayınları. Tezcan, E. (a2013) “Başlangıçtan Günümüze Avrupa Birliği Kurumları”, İstanbul: Hayat Yayınları. Tezcan, E. (b2013) “Avrupa Birliği’nde Karar Alma Konsepti ve Karar Alma Süreçlerinin Sınıflandırılması”, Ercüment Tezcan ve İlhan Aras, (eds.) Avrupa Birliği’nde Karar Alma Mekanizması Yardımcı Organlar ve Ajanslar, İstanbul: Oniki Levha Yayınları. The European Union, (2017) “Accession Criteria”, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/policy/glossary/terms/accession-criteria_en, (15.11.2017).