CARİ DENGE-YENİLENEBİLİR ENERJİ: KIRILGAN BEŞLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 3, 106 - 122, 30.09.2019

Sefer Uçak

Öz

Yüksek enflasyon, faiz oranları, cari açık, zayıf büyüme, sıcak paraya
bağımlılık, düşük kredi notları ve zayıf bütçe dengesi vb. gibi çeşitli
sorunlu makroekonomik değişkenlerinden dolayı kırılgan beşli denilen Brezilya,
Hindistan, Endonezya, G.Afrika ve Türkiye’de cari denge ve enerji ilişkisi önem
arz etmektedir. Bu nedenle, kırılgan beşlide net enerji ithalatçısı olan üç
ülkenin (Brezilya, Hindistan ve Türkiye) cari denge (cari denge/GSYH), yenilenebilir enerji (yenilenebilir elektrik
üretimi/toplam üretim) ve net enerji ithalatı (enerji ithalatı/toplam enerji
kullanımı) değişkenlerinin ilişkilerinin analizi yapılacaktır (G.Afrika ve
Endonezya net enerji ihracatçısıdır). Beklenen sonuç; bu ülkelerde
yenilenebilir enerji kullanımı (yatırımları) arttıkça, cari dengede iyileşme
sağlanması ve enerji ithalatının azalmasıdır.

Çalışmada anılan üç ülke için, 1990-2017 yılları arasında cari
denge, yenilenebilir enerji ve enerji ithalatı arasındaki ilişki incelenmiştir.
Üç ülkede seriler ADF sonuçlarına göre; Hindistan’da yenilenebilir enerji ile
Brezilya’da cari denge I(0) iken diğer tüm seriler I(1) düzeyinde durağandır.
Türkiye için yapılan VAR modeli sonuçlarına göre; seriler arasında eşbütünleşme
vardır, enerji ithalatındaki %1’lik artış, cari dengede %-0.27’lik bozulmaya yol
açacaktır. Enerji ithalatından cari dengeye doğru tek yönlü nedensellik tespit
edilmiştir.

Hindistan için yapılan ARDL Sınır Testine göre, kısa dönemde
enerji ithalatındaki %1’lik artış, cari dengede %-0.39’luk bozulmaya yol açacaktır. 
Hata düzeltme
modeline göre  katsayısı
eşbütünleşmeyi desteklemektedir. Brezilya için
yapılan ARDL Sınır Testine göre, kısa dönemde yenilenebilir enerjide %1’lik artış, cari dengede %0.23’lük düzelmeye
yol açacaktır.   katsayısının
negatif ve istatistiksel anlamlılılığı eşbütünleşmeyi desteklemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Yenilenebilir Enerji, Cari Denge, Eşbütünleşme

RENEWABLE ENERGY-CURRENT BALANCE: FRAGILE FIVE SAMPLE

Öz

Because of the various problematic macroeconomic variables such as high inflation, high interest rates, high current account deficit, weak growth, hot Money dependency, low credit ratings and weak budget balance and so on current account balance and energy relations is of great importance in Brazil, India, Indonesia, South Africa and the Turkey are called fragile five. Therefore, the three countries that are net energy importers in fragile five (Brazil, India and Turkey) current account balance (current account balance / GDP), renewable energy (renewable electricity production / total production) and net energy imports (energy imports / total energy use) variables relations will be analyzed (S. Africaand Indonesiaare net energy exporters). The expected result is that as renewable energy use (investments) increase in these countries, the current account balance will improve and energy imports will decrease.

For the three countries mentioned, the relationship between the current balance, renewablee nergy and energy imports between 1990 and 2017 was examined. According to the results of ADF series in three countries; renewable energy in India, and the current balance in Brazil is I(0), while all other series are stable at I(1). According to the VAR model results for Turkey; There is cointegration between the series, a 1% increase in energy imports will cause a deterioration of -0.27% in the current balance. Unidirectional causality from energy imports to the current balance was found.

According to the ARDL Border Test for India and Brazil, a 1% increase in energy imports in India in the short term will lead to a -0.39% deterioration in the current account balance. A 1% increase in renewable energy in Brazil will result in a 0.23% improvement in the current account balance. In both countries, the negative and statistical significance of the  coefficient in the short term supports cointegration

Anahtar Kelimeler

Renewable Energy, Current Account Balance, Energy Imports, Cointegration, ARDL Bound Test

Kaynakça

• Armeanu, D., Vintilă, G., ve Gherghina, Ş. (2017). “Does Renewable Energy Drive Sustainable Economic Growth? Multivariate Panel Data Evidence for EU-28 Countries”. Energies, 10(3), 381.
• BP, Statistical Review of World Energy 2019, 68th edition. https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2019-full-report.pdf (25.05.2019)
• BP, Statistical Review of World Energy-all data, 1965-2018., https://www.bp.com/en/global/corporate/energy-economics/statistical-review-of-world-energy.html (05.05.2019)
• Chien, T., ve Hu, J. L. (2008) “Renewable energy: An efficient mechanism to improve GDP”. Energy Policy, 36(8), 3045-3052.
• Demir, M. (2013) “Enerji İthalatı Cari Açık İlişkisi, VAR Analizi ile Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5 (9), 2-27.
• Dikmen, N., (2017) “Ekonometriye Giriş temel kavramlar ve Uygulamalar”, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Dünya Bankası, Data, https://data.worldbank.org/,( 20.05.2019)
• Efeoğlu, R., ve Pehlivan, C. (2017).“Türkiye’de Enerji Tüketimi Ve Cari Açığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi”. Politik Ekonomik Kuram, 2(1), 103-123.
• Gökçe, C., ve Demirtaş, G., (2018) "Cari Denge Açısından Yenilenebilir Enerjinin Rolü: Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye İçin Panel Veri Analizi." Yönetim ve Ekonomi, 25.3: 641-654.
• GRANGER, C.W.J.; (1969) “Investigating Causal Relations By Econometric Models and CrossSpectral Methods”, Econometrica, (37)
• Halicioglu, F., ve Ketenci, N., (2018) "Output, Renewable and Non-Renewable Energy Production, and International Trade: Evidence From EU-15 Countries" Energy 159: 995-1002.
• Jebli, M.B.; Youssef, S. B. (2015) “Output, Renewable and Non-Renewable Energy Consumption and International Trade: Evidence From a Panel of 69 Countries”, Renewable Energy, 83:799-808.
• Sarıkovanlık, V. vd. (2019) “Finans Biliminde Ekonometri Uygulamaları” Ankara: Seçkin Yayınları.
• Sarıtaş, H., Genç. A., ve Avcı, T., (2018) “Türkiye’de Enerji İthalatı, Cari Açık ve Büyüme İlişkisi: VAR ve Granger Nedensellik Analizi”. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 14, Yıl 14, Sayı 2,181-199.
• Vaona, A. (2016) “The Effect of Renewable Energy Generation on Import Demand”. Renewable Energy, 86, 354-359.
• Yanar, R., ve Kerimoğlu, G. (2011) “Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi”. Ekonomi Bilimleri dergisi, 3(2), 191-201.