EKONOMİK BÜYÜME VE ENERJİ TÜKETİMİNİN CO2 EMİSYONU ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: SEÇİLMİŞ MENA ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 4, 351 - 368, 30.12.2019

Mesut Yücesan , Onur Yağış , Mustafa Torun

https://doi.org/10.11611/yead.573327

Cited By: 8

Öz

Bu çalışmada, orta gelir düzeyine
sahip seçilmiş 8 MENA ülkesi; Cezayir, Mısır, İran, Irak, Ürdün, Lübnan, Tunus
ve Türkiye için ekonomik büyüme ve enerji tüketiminin co2 emisyonları
üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmaktadır. 1988-2014 dönemi yıllık verileri
kullanılarak yatay kesit bağımlılığını göz önünde bulunduran panel veri analizi
yöntemiyle analiz edilmiştir. Serilerin durağanlığı; yatay kesit bağımlılığını
ve ortak faktörleri göz önünde bulunduran ikinci kuşak birim kök testlerinden
Hadri-Kurozumi (2012) testiyle incelenmiştir, eşbütünleşme ilişkisinin varlığı
Westerlung-Edgerton (2007) LM bootstrap testiyle, Eşbütünleşme analizinden
sonra uzun dönem katsayılarını tahmin etmek için AMG (Arttırılmış Ortalama Grup
tahmincisi, Augmented Mean Group estimator) yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca  nedensellik ilişkisi Dumitrescu-Hurlin (2012)
testiyle incelenmiştir. Çalışma sonucunda; ekonomik büyüme, enerji tüketimi
ile  co2 emisyonları  arasında 
uzun  dönemli  bir 
ilişki  mevcuttur. Ülkelerin enerji tüketimlerindeki 1 birimlik yüzde artış co2
emisyonlarını 0.56 birim arttırmaktadır. Enerji tüketiminin etkilerinden sonra
ekonomik büyümenin  etkilerine  bakıldığında ekonomik büyümedeki 1 birimlik
artış co2 emisyonunu  -0.90 birim
azaltmaktadır. Böylece enerji tüketiminin co2 emisyonunu artırdığına, ekonomik
büyümenin ise co2 emisyonlarını azalttıkları sonucuna ulaşılmıştır. İlaveten enerji tüketiminden
ekonomik büyümeye doğru ve ekonomik büyümeden enerji tüketimine doğru çift
yönlü nedensellik mevcuttur. Co2 emisyonundan ekonomik büyümeye doğru ve
ekonomik büyümeden co2 emisyonuna doğru çift yönlü bir nedensellik bulunmuştur.
İlaveten enerji tüketiminden co2 emisyonuna doğru tek yönlü bir nedensellik
ilişkisinin mevcut olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik büyüme, Enerji tüketimi, co2 emisyonu, MENA ülkeleri

THE EFFECTS OF ECONOMIC GROWTH AND ENERGY CONSUMPTION ON CO2 EMISSION: PANEL DATA ANALYSIS FOR SELECTED MENA COUNTRIES

Öz

In this study, selected eight MENA countries with middle income; Algeria, Egypt, Iran, Iraq, Jordan, Lebanon, the impact on   emissions and energy consumption for economic growth of Tunisia and Turkey are determined. It was analyzed by using panel data analysis method which takes horizontal cross-sectional dependence by using the annual data of 1988-2014 period. The stability of the series; The second generation unit root tests, which take into account the cross-sectional dependence and common factors, have been studied by Hadri-Kurozumi (2012) test, the presence of cointegration relationship with Westerlung-Edgerton (2007) LM bootstrap test, AMG (Increased Mean Group) Estimator, Augmented Mean Group estimator method was used. In addition, the causality relationship was investigated by Dumitrescu-Hurlin (2012) test. In the results of working; There is a long-term relationship between economic growth, energy consumption and   emissions. One percent increase in energy consumption of countries increases the   emissions by 0.56 units. Considering the effects of economic growth after the effects of energy consumption, an increase in economic growth by 1 unit reduces   emissions by -0.90 units. Thus, it is concluded that energy consumption increases   emissions and economic growth decreases   emissions. In addition, there is bi-directional causality from energy consumption to economic growth and from economic growth to energy consumption. A bi-directional causality from   emission to economic growth and from economic growth to   emissions has been found. In addition, there is a one-way causality relationship from energy consumption to   emissions.

Anahtar Kelimeler

European Union, European Neighborhood Policy, Foreign Trade, Convergence Analysis, Unit Root

Kaynakça

• Ang, J. B. (2007). “CO2 Emissions, Energy Consumption, and Output in France.” Energy Policy, 35(10), 4772-4778.
• Arı, A & Zeren, F. (2011).“CO2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi”. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2011, 18.2: 3747.
• Başar, Selim; Akyol, Hikmet (2018), “ Enerji tüketimi ile karbon emisyonu ile iktisadi büyüme arasındaki ilişkinin tespit edilmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Cilt 9 Sayı 23 333-347.
• Breusch, Trevor; Pagan, Adrian (1980), “The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification in Econometrics”, Review of Economic Studies, 47 (1), 239-253.
• Bruvoll, A & Medin, H. (2003). “Factors behind the environmental Kuznets curve. A decomposition of the changes in air pollution.” Environmental and Resource Economics, 24(1), 27-48.
• Burnett, J. W., Bergstrom, J. C., & Wetzstein, M. E. (2013). “Carbondioxide emissions and economic growth in the US.” Journal of Policy Modeling, 35(6), 1014-1028.Chien-Chiang Lee ve Chia-HungSun Yİ-BİNCHİU (2010), “The environmental Kuznets curve hypothesis for water pollution: Do regions matter?” Energy Policy, 38, 12–23.
• Cole, M.A., Rayner, A.J. Ve J.M Bates (1997), “The Environmental Kuznets Curve: an Empirical Analysis”, Environment and Development Economics, 2 (04), 401–416.
• Coondoo, D. ve Dinda, S. (2002). Causality Between Income and Emission: A Country Group- Specific Econometric Analysis. Ecological Economics, 40, 351-367.
• Deacon, R. T.,& Norman, C. S. (2006). “Does the environmental Kuznets curve describe how individual countries behave?.” Land Economics, 82(2), 291-315.
• Dinda, S. ve Coondoo, D. (2006). Income and Emission: A Panel Data-based Cointegration Analysis. Ecological Economics, 57, 167-181.
• Dumıtrescu, Elena-Ivona and Christophe HURLIN; (2012), “Testing for Granger non-Causality in Heterogeneous Panels”, Economic Modelling, 29(4), pp.1450–1460.
• Eberhardt, Markus ve Stephen Bond (2009), Cross-section Dependence in Nonstationary Panel Models: A Novel Estimator, MPRA (Munich Personal RePEc Archive), Paper No: 17692. http://mpra.ub.uni-muenchen.de/17692/ (16.04.2019)
• Farhani, S., 2015. “Renewable energy consumption, economic growth and CO2 emissions: Evidence from selected MENA countries” IPAG Working Paper Series, 2015-612.
• Hadri, K., & Kurozumi, E. (2012). A simple panel stationarity tests in the presence of cross-sectional dependence. Economics Letters, 115(1), 31–34.
• Halicioglu, F. (2009). “An econometric study of CO 2 emissions, energy consumption, income and foreign trade in Turkey.” Energy Policy, 37(3), 1156-1164.
• Grossman, G.M.,&Krueger, A.B. (1991). “Environmental Impacts of a North American Free Trade Agreement” National Bureau of Economic Research. 1991 (No. w3914).
• Grossman, G.M.,&Krueger, A.B. (1995). “Economic Growth and The Environment”. The Quarterly Journal of Economics, 110(2), 353-377.
• Güriş, Selahattin; Tuna Elif (2011). “Çevresel Kuznets Eğrisi’nin Geçerliliğinin Panel Veri Modelleriyle Analizi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Aralık 2011 Cilt 13 Sayı 2, ss. 173-190.
• Kılıç, Cüneyt; Feyza Balan (2018), “Is There an Environmental Kuznets Inverted-U Shaped Curve?”, Panoeconomicus, Vol 65, No 1, ss.79-94. Kılıç, Cüneyt; Yılmaz, Bayar; Halil, Özekicioğlu (2014),” Araştırma Geliştirme Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Üzerindeki etkisi: G-8 Ülkeleri için Bir Panel Veri Analizi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 44, ss. 115-130.
• Koçak, E. (2014). “Türkiye'de Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(3), 62-73.
• Kurt, Ü., Kılıç, C., Özekicioğlu, H. (2019). “Doğrudan Yabancı Yatırımların Co2 Emisyonu Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Ardl Sınır Testi Yaklaşımı”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22 (1), ss.213-224.
• Kuznets, S. (1955), “Economic growth and income inequality”, American Economic Review, 45 (1), 1-28.
• Öztürk, serdar; Küsmez Tuba (2019),” Elektrik tüketimi, karbon emisyonu ve ekonomik büyüme ilişkisi (1995-2014)”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Yıl: 2019 Cilt-Sayı: 12 (2) ss: 316-327.,Pesaran, H.M.; T. Yamagata (2008), “Testing Slope Homogeneity in Large Panels”, Journal of Econometrics, 142, 50-93.
• Saatçi, M. ve Dumrul, Y. (2011). Çevre Kirliliği ve ekonomik büyüme ilişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisinin Türk ekonomisi için yapısal kırılmalı eşbütünleşme yardımıyla tahmini. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (37), 65-86.
• Şimşek, Türker; Yiğit, Emre (2017), “BRICT Ülkelerinde Yenilenebilir Enerji Tüketimi, Petrol Fiyatları, CO2 Emisyonu, Kentleşme ve Ekonomik Büyüme Üzerine Nedensellik Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi Aralık 2017, C. 12, S. 3, 117 - 136.
• Uysal, Doğan; Yapraklı, Halil (2016), “Kişi başına düşen gelir, enerji tüketimi vE karbondioksit (CO2) emisyonu Arasındaki ilişkinin yapısal kırılmalar altında analizi:Türkiye örneği”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social Economic Research) ISSN: 2148 – 3043 / Nisan 2016 / Yıl: 16 / Sayı: 31
• Westerlund, J. (2007), “Testing for Error Correction in Panel Data”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69(6), 709-748.
• Westerlund, J., Edgerton D. (2007): A Panel Bootstrap Cointegration Test, Economics Letters, 97 (3): 185-190.
• World Bank (WB), (2018), “World Development Indicators”, http://databank.world bank.org/data/source/world-development-indicators, Erişim Tarihi: 14.04.2019