DUYGUSAL EMEK İLE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK ARASINDAKİ İLİŞKİYİ BELİRLEMEYE YÖNELİK HAZIR GİYİM FİRMASI ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 2, 194 - 221, 30.06.2021

Murat Esen , Dilcan Güler

https://doi.org/10.11611/yead.888340

Cited By: 1

Öz

Hazır giyim işletmeleri, hizmet sektörü içerisinde müşteri ile ilişkilerin yoğun olarak yaşandığı bir yerdir. Bu tip işletmelerde çalışanlar, hem müşterinin isteklerini karşılamak için çaba harcarken öte yandan işletme içerisinde yatay ve dikey yönlü ilişkilerini de yönetmek durumunda kalmaktadırlar. Hazır giyim perakende satış hizmetleri bünyesinde, çalışanların duygusal emek davranışlarının kontörlünün sağlanarak olumlu yönde geliştirilmesi çalışanların karşılık beklemeksizin gönüllü bir şekilde ve görevlerinden fazlasını yerine getirmelerini, işletmeye ve işe bağlılıklarının sağlanmasını, işletme içindeki çevresine güven duymasını, iş tatmininin artmasını ve beraberinde işe karşı motivasyonunun üst seviyelere çıkmasını ve böylelikle çalışma yaşamı kalitesinin yükselmesini de beraberinde getirecektir. Özellikle hizmet işletmelerinde insan kaynakları yönetimi politikalarının insanların duygularını ve sosyal durumlarını da göz önüne alarak oluşturulması personelin örgütsel vatandaşlık davranışı gösterme eğilimine katkı sağlayabilecektir.
Çalışmada, Türkiye'de yaygın bir mağaza ağı olan hazır giyim firmasının çalışanları ele alınmıştır. Amaç, çalışanların duygusal emek bağlamında göstermiş oldukları davranış durumlarını ele alarak duygusal emek davranışlarıyla örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bunun yanı sıra demografik değişkenlere göre duygusal emek ve örgütsel vatandaşlık boyutlarındaki farklılıklar incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Emek, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Hazır Giyim Sektörü

A RESEARCH ON GARMENT COMPANY EMPLOYEES TO DETERMINE THE RELATIONSHIP BETWEEN THE EMOTIONAL LABOR AND ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP

Öz

Garment enterprises are a place where customer relations are experienced intensely within the service sector. Within the scope of garment retail sales services, controlling the emotional labor behaviors of the employees and developing them positively will enable the employees to perform more than their duties voluntarily and without expecting anything in return, to ensure their commitment to the business and the work, to trust the environment within the business, to increase job satisfaction and to increase motivation towards work levels and thus the increase in the quality of working life. Especially in service businesses, the formation of human resources management policies by taking into account the emotions and social situations of people may contribute to the tendency of the personnel to exhibit organizational citizenship behavior.
In the study, the garment company employees have dealt with a widespread network of stores in Turkey. The aim of this study is to examine the behavioral situations of employees in the context of emotional labor and to examine the relationship between emotional labor behaviors and organizational citizenship behaviors. In addition, differences in the dimensions of emotional labor and organizational citizenship according to demographic variables were examined.

Anahtar Kelimeler

Emotional Labor, Organizational Citizenship Behaviour, Garment Sector

Kaynakça

• Ashforth, B. E. ve Humphrey, R. H. (1993). Emotional Labor in Service Roles: The Influence of Identity. Academy of Management Review, 18(1), 88-115.
• Avcı, U. ve Boylu, Y. (2010). Türk Turizm Çalışanları için Duygusal Emek Ölçeği Geçerlemesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 7(2), 20-29.
• Basım, H. N. ve Beğenirbaş, M. (2012). Çalışma Yaşamında Duygusal Emek: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 77-90.
• Basım, H. N. ve Şeşen, H. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama ve Karşılaştırma Çalışması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 83-102.
• Bateman, T. S. ve Organ, D. W. (1983). Job Satisfaction and the Good Soldier: The Relationship between Affect and Employee “Citizenship”. Academy of Management Journal, 26(4), 587-595.
• Beğenirbaş, M. ve Meydan, C.H. (2012). Duygusal Emeğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışıyla İlişkisi: Öğretmenler Üzerinde Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 159-181.
• Beğenirbaş, M. ve Turgut, E. (2014). İş Performansının Sağlanmasında Çalışanın Duygusal Emeğinin ve Örgütte Güven Algısının Etkileri. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 16(3), 131-149.
• Bıyık, Y. ve Aydoğan, E. (2014). Duygusal Emek ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi: Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (3), 159-180.
• Biçkes, D. M., Yılmaz, C., Demirtaş, Ö. ve Uğur, A. (2014). Duygusal Emek ile İş Tatmini Arasındaki İlişkide Psikolojik Sermayenin Aracılık Rolü: Bir Alan Çalışması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(2), 97-122.
• Bitmiş, M. G., Sökmen, A. ve Turgut, H. (2014). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Yeniden Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 1-14.
• Borman, W. C. ve Motowidlo, S. J. (1997). Task Performance and Contextual Performance: The Meaning for Personnel Selection Research. Human Performance, 10(2), 99-109.
• Çakmakçı, E. ve Öztürk, Ş. (2017). Duygusal Emeğin Otel çalışanları Üzerinden Kavramsal Boyutları İle Tartışılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (40), 149-163.
• Çelik, P. ve Topsakal, Y. (2016). Duygusal Emeğin İş Tatmini ve Duygusal Tükenme ile İlişkisi: Antalya Destinasyonu Otel Çalışanları Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(4), 202-218.
• Cheung, F. Y. ve Lun, V. M. C. (2015). Relation Between Emotional Labor and Organizational Citizenship Behavior: An Investigation among Chinese Teaching Professionals. The Journal of General Psychology, 142(4), 253-272.
• Chu, K. H. L., & Murrmann, S. K. (2006). Development and validation of the hospitality emotional labor scale. Tourism Management, 27(6), 1181-1191.
• Çavuşoğlu, F., ve Güler, M. E. (2017). Psikolojik güçlendirme ile örgütsel vatandaşlık davranışının ilişkisi ve demografik değişkenlere göre farklılıkları: İzmir şehir merkezindeki konaklama işletmelerinde bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 47-64.
• Çimen, M. (2016). Yönetimde yeni yaklaşımlar: Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-5.
• Durgut, M. ve Kahya, C. (2015). Duygusal Emek ve Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişki: Kamu İç Denetçileri Üzerinde Örnek Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 348-364.
• Elçi, M. (2005). “Örgütlerde Etik İklimin Personelin Vatandaşlık Davranışlarına Etkileri”. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eroğlu, Ş. G. (2014). Örgütlerde Duygusal Emek ve Tükenmişlik İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 147-160.
• George, J. M. (1991). State or Trait: Effects of Positive Mood on Prosocial Behaviors at Work. Journal of Applied Psychology, 76(2), 299.
• George, J. M. ve Brieff, A. P. (1992). Feeling Good- Doing Good: a Conceptual Analysis of the Mood at Work-Organizational Spontaneity Relationship. Psychological bulletin, 112(2), 310.
• Grandey, A. A. (2000). Emotional Regulation in the Workplace: A New Way to Conceptualize Emotional Labor. Journal of Occupational Health Psychology, 5(1), 95-110.
• Gross, J. J. (1998). The Emerging Field of Emotion Regulation: An Integrative Review. Review of General Psychology, 2(3), 271-299.
• Güçel, C. (2013). Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Örgütsel Adaletin Aracılık Rolü: İmalat İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2), 173-190.
• Güngör, M. (2009). Duygusal Emek Kavramı: Süreci ve Sonuçları. Kamu-İş Dergisi, 11(1), 167- 184.
• Gürbüz, S. ve Yüksel, M. (2008). Calışma Ortamında Duygusal Zeka: İş Performansı, İş Tatmini, Örgutsel Vatandaşlık Davranışı ve Bazı Demografik Özelliklerle İlişkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2), 174-190.
• Hochschild, A. R. (1983). The Managed Heart: Commercialization of the Human Feeling. London: University of California Press.
• İrigüler, F. ve Güler, M . E. (2016). Emotional Labor of Tourist Guides: How Does It Affect Their Job Satisfaction and Burnout Levels?. Journal of Yaşar University, 11(42), 113-123.
• Kalaycı, Şeref. (2006). Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karakaş, A. (2017). Duygusal Emek, Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Otel İşletmesi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(1), 80-112.
• Katz, D. (1964). The Motivational Basis of Organizational Behavior. Behavioral Science, 9(2), 131-146.
• Katz, D., Kahn, R. L. (1977). Çeviren: Can, H. ve Bayar, Y. Örgütlerin Toplumsal Psikolojisi. Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara: TODAIE.
• Keleş, Y. ve Tuna, M. (2016). Örgütsel Adaletin Duygusal Emek Üzerindeki Etkisi: Antalya’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(2), 376-406.
• Kiffin-Petersen, S.A., Jordan, C.L. ve Soutar, G.N. (2011). The Big five, Emotional Exhaustion and Citizenship Behaviors in Service Settings: The Mediating Role of Emotional Labor. Personality and Individual Differences, 50(1), 43-48.
• Korkmaz, H., Sünnetçioğlu, S. ve Koyuncu, M. (2015). Duygusal Emek Davranışlarının Tükenmişlik Ve İşten Ayrılma Niyeti İle İlişkisi: Yiyecek İçecek Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12), 14-33.
• Lawrence, S. A., Troth, A. C., Jordan, P. J., & Collins, A. L. (2011). A review of emotion regulation and development of a framework for emotion regulation in the workplace. In The role of individual differences in occupational stress and well being. Emerald Group Publishing Limited.
• Mackenzie, J. (1998). Forms of Knowledge and Forms of Discussion. Educational Philosophy and Theory, 30(1), 27-49.
• Mengenci, C. (2015). İş Tatmini, Duygusal Emek ve Tükenmişlik İlişkilerinin Belirlenmesi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 15(1), 127-140.
• Morris, J. A. ve Feldman, D. C. (1996). The Dimensions, Antecedents, and Consequences of Emotional Labor. Academy of Management Review, 21(4), 986-1010.
• Oral, L. ve Köse, S. (2011). Hekimlerin Duygusal Emek Kullanımı ile İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 463-492.
• Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington Books/DC Heath and Com.
• Organ, D. W. (1997). Organizational Citizenship Behavior: It's Construct Clean-up Time. Human Performance, 10(2), 85-97.
• Özaslan, B. Ö., Acar, A. B. ve Acar, A. C. (2009). Duygusal Zekâ ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi-Yönetim, 20(64), 98-111.
• Pala, T. (2008). “Turizm İşletmelerinde Çalışanların Duygusal Emek Düzeyi ve Boyutları”. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pala, T. ve Sürgevil, O. (2016). Duygusal Emek Ölçeği: Ölçek Geliştirme, Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması Ege Akademik Bakış, 16 (4), 773-787.
• Pala, T. ve Tepeci, M. (2009). Turizm İşletmelerinde Çalışanların Duygusal Emek Düzeyi ve Duygusal Emeğin Çalışanların Tutumlarına Etkileri. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.
• Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B. ve Bommer, W. H. (1996). Transformational Leader Behaviors and Substitutes for Leadership as Determinants of Employee Satisfaction, Commitment, Trust, and Organizational Citizenship Behaviors. Journal of Management, 22(2), 259-298.
• Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 307-331.
• Salami, S. O. (2007). Moderating Effect of Emotional Intelligence on the Relationship Between Emotional Labour and Organizational Citizenship Behaviour. European Journal of Social Sciences, 5(2), 142–150.
• Salihoğlu, G . (2013). Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İişki: Çorum İlinde Hastane Çalışanlarına Anket Uygulaması. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 300-310.
• Saltık, I. ve Asunakutlu, T. (2016). Duygusal Emek ve Kültür: Konaklama Sektöründe Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(14), 109-132.
• Seçer Şebnem ve TINAR Mustafa Yaşar (2004). İşyerinde Tükenmişlik Kaynağı Olarak Duygusal Emek -Hemşireler Üzerinde Yapılan Bir Araştırma-, 9. Ulusal Ergonomi Kongresi Bildiriler, Denizli.
• Seçer, S., (2005), Çalışma Yaşamında Duygular ve Duygusal Emek: Sosyoloji, Psikoloji ve Örgüt Teorisi Açısından Bir Değerlendirme, İktisat Fakültesi Sosyal Siyaset Konferansları, Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş’a Armağan Özel Sayısı 50. Kitap, İstanbul: İÜ Yayınevi, s.813-834.
• Sezgin, F. (2005). Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Kavramsal Bir Çözümleme ve Okul Açısından Bazı Çıkarımlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 317-339.
• Shameem, S., & Ganesh, M. P. (2013). Effect of nature of interaction on organizational citizenship behaviour: Exploring the mediating role of emotional labour. International Journal of Commerce, Business and Management, 2(6), 305-311.
• Smith, C. A., Organ, D. W. ve Near, J. P. (1983). Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents. Journal of applied psychology, 68(4), 653-663.
• Tokgöz, E. ve Seymen O. A. (2013), Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık DavranışI. Öneri, 39(19), 61-76.
• Turnipseed, D. L. (2002). Are good soldiers good?: Exploring the Link between Organization Citizenship Behavior and Personal Ethics. Journal of Business Research, 55(1), 1-15.
• Ural, Ayhan ve Kılıç, İbrahim. (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Üstün, F. (2017). Örgütsel Adalet Algısının Duygusal Emek Üzerine Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(4), 801-818.
• Yıldırım, M. H. ve Erul, E. E. (2013). Duygusal Emek Davranışının İşgörelerin Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 89-99.
• Yücebalkan, B. ve Karasakal, N. (2016). Akademisyenlerde Duygusal Emek ile Tükenmişlik Düzeyi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma: Kocaeli Üniversitesi Örneği. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 1(2), 187-200.
• Yürür, S. ve Ünlü, O. (2011). Duygusal Emek, Duygusal Tükenme ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 13(2), 0-8.
• Yürür, S. (2008). Örgütsel Adalet ile İş Tatmini ve Çalişanlarin Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Analizine Yönelik Bir Araştirma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 295-312.