Grafik Tasarımda Bir Anlatım Dili: Rebus Tasarım

Yıl 2020, Sayı: 24, 127 - 139, 24.07.2020

Ece Çalış Zeğerek

https://doi.org/10.17484/yedi.730685

Öz

Grafik tasarım alanında ele alınan bu çalışma, görsel bir cinas türü olarak Rebus’un kullanım biçimlerini örneklerle birlikte açıklamaktadır. Rebus, genel bir tanımlamaya göre; anlamlı bir kelime ya da kelime öbeği oluşturmak için görsellerle harflerin ve/veya kelime parçalarının birleştirilmesi ile oluşturulan görsel bulmacalara verilen isimdir. Resimli alfabe (resfebe) ya da resimli bilmece olarak da bilinen rebus, grafik tasarım bağlamında, yaratıcı üretim sürecini destekleyen görsel bir cinas türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Rebus ilkesi ile oluşturulan tasarımlar, bir yandan mesajın/metnin algılanması ve anlaşılmasına odaklanırken; diğer yandan bir bulmaca özelliği taşıyarak izleyiciyi eğlendirme işlevini de beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda rebus, grafik tasarım alanında dikkat çekiciliği sağlayan bir anlatım dilidir. Bir bulmaca özelliği taşımak ve eğlendirici bir işleve sahip olmanın yanında rebus kullanımının birincil görevi işlevsel, fonksiyonel tasarımlar oluşturmak ve yaratıcı düşüncenin geliştirilmesi sürecinde etkin rol oynamaktır. Grafik tasarım alanında kullanımı oldukça yaygın olan rebus tasarımlar kimi zaman bilinçli olarak, kimi zaman ise bilinçsiz bir biçimde, bir başka deyişle rebus ilkesine uygun tasarımlar üretme kaygısı taşımadan oluşturulmaktadır. Ancak grafik tasarım bilinçli bir üretim sürecini gerektirmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın özgünlüğü rebus kullanımının detaylı bir anlatımının yapılmasıyla bilinçli üretim sürecine katkı sağlaması ve tasarım sürecinde rebusun ‘üretim biçimleri’ doğrultusunda nasıl sınıflandırılabileceğini göstermesidir.

Anahtar Kelimeler

Rebus, resimli alfabe (resfebe), görsel cinas

An Expression Language In Graphic Design: Rebus Design

Öz

This study, which is in the field of graphic design, discusses and explains the different usages of rebus as a visual pun by way of examples. According to a general definition, rebus is the name given to those visual puzzles composed by combining visuals, letters and/or words in order to create a meaningful word or phrase (group of words). Rebus, also known as a pictorial alphabet or puzzle, has emerged as a type of visual pun within the context of graphic design which supports the creative production process. While on one hand, designs created based on the Rebus principle focus on the perception and understanding of the message / text; on the other hand, it also has the function of entertaining the audience thanks to its puzzle quality. Within this context, rebus is an expressive language in the field of graphic design which ensures noticeability. Besides having a puzzle quality and an entertaining function, the primary objective of rebus is to create functional designs and play an active role in the development of creative thinking. Although rebus designs, which are widely used in the field of graphic design, are sometimes created consciously, they may sometimes be created unconsciously, in other words, without having a worry about producing designs which adhere to the principle of rebus. However, graphic design requires a conscious production process. Accordingly, the originality of the study is that it contributes to the conscious production process through a detailed explanation of rebus usage and that it shows how rebus can be classified in accordance with the ‘production styles’ during the design process.

Anahtar Kelimeler

Rebus, pictorial alphabet (resfebe), visual pun

Kaynakça

• Ambrose G. ve Harris, P. (2010). Basic design: Design thinking. Lausanne: AVA Publishing.
• Atasağun, F. (2020). Winhouse [Dijital tasarım]. Bilgisayar Destekli Grafik Tasarım II Dersi, Rebus Afiş Tasarımı, Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Ece Çalış Zeğerek. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Bölümü, Isparta.
• Beachpackagingdesign. (2015, 13 April). 10 Rebus logos: R they bad 4 the ® ? Erişim adresi: https://beachpackagingdesign.com/boxvox/10-rebus-logos-r-they-bad-4-the?utm_source= feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+BoxVox+%28box+vox%29
• Bloom, P. (1998). The life of Berlioz. Cambridge: Cambridge University Press. Erişim adresi: https://books.google.com.tr/books?id=tsRF6Feu0CoC&pg=PR4&dq=Bloom,+P.+(1998).+The+Life+of+Berlioz&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwj3sbmxroHoAhWjyoKHcEtB2EQ6AEIPjAC#v=onepage&q=Bloom%2C%20P.%20(1998).%20The%20Life%20of%20Berlioz&f=false
• Boutell, C. (1875). English heraldry. London: Cassell, Petter and Galpin. Erişim adresi: https://books.google.com.tr/books?id=kL5HAAAAIAAJ&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=true
• Calimlim. (2015, 17 July). 6 Emoji keyboard apps for IOS to help you say more. AppAdvice. Erişim adresi: https://appadvice.com/appnn/2015/07/6-emoji-keyboard-apps-for-ios-to-help-you-say-more.
• Cutwatersf. (2019). LensCrafters. Erişim adresi: http://www.cutwatersf.com/lenscrafters/
• Çalış Zeğerek, E. (2019). Tarihsel süreçte rebus ve kullanım alanları. Yedi: Sanat Tasarım ve Bilim Dergisi, 22, s. 31-40, doi: 10.17484/yedi.532802.
• Çeken, B. (2016). Görsel cinas ve sosyal afişlerde kullanımı. Akdeniz Sanat Dergisi, 9(18), s. 1-10. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/275522.
• Çetin, D. A. (2020). BP [Dijital tasarım]. Bilgisayar Destekli Grafik Tasarım II Dersi, Rebus Afiş Tasarımı, Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Ece Çalış Zeğerek. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Bölümü, Isparta.
• Danesi, M. (2017). Semiotics of emoji. New York: Bloomsbury Publishing.
• Durmuş, B. (2018, 16 Nisan). Dijital çağın hayatımıza soktuğu emoji dili ve özellikleri. Net Tercüme. Erişim adresi: https://www.nettercume.com.tr/emoji-dilinin-ozellikleri/
• Ersoy, N. (2000). Semboller ve yorumları (Bölüm I-II) (1. bs.). İstanbul: Zafer Matbaası.
• Evans, V. (2017). The emoji code. London: Michael O’Mara Books Limited.
• Giorgadze. (2015). Categories of visual puns. European Scientific Journal[Special edition], Vol. 2. Erişim adresi: https://eujournal.org/index.php/esj/article/view/6855/6581.
• Glasser, M. ve Ilić, M. (2005). The design of dissent: Socially and politically driven graphics. Beverly: Rockport Publishers.
• Heller S. ve Ilić, M. (2007). The anatomy of design. Beverly: Rockport Publishers Incorporated.
• ———. (2008). Icons of graphic design. London: Thames & Hudson Limited Company.
• Heller S. ve Vienne V. (2016). Grafik tasarımı değiştiren 100 fikir. (B. Bayrak, Çev.). İstanbul: Literatür Yayınları.
• Hhcc. (t.y.). America runs on Dunkin’. Erişim adresi: https://www.hhcc.com/work/dunkin-donuts/america-runs-on-dunkin
• Kaş, Ç. (2020). YKK [Dijital tasarım]. Bilgisayar Destekli Grafik Tasarım II Dersi, Rebus Afiş Tasarımı, Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Ece Çalış Zeğerek. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Bölümü, Isparta.
• Kristoffersson, S. (2014). Design by IKEA: A cultual history. London: Bloomsbury Publishing.
• Masks4all. (2020). Movement for population-wide use of homemade masks as critical protective equipment against COVID-19. Erişim adresi: https://masks4all.org/
• McAlhone, B. ve Stuart, D. (1996). A smile in the mind. London: Phaidon Press.
• Meggs, P. B. (1992). Type and image: The language of graphic design. Canada: John Wiley & Sons, Inc.
• Music.apple. (t.y.). [2PAC tarafından kaydedildi]. R u still down? (Remember me) [CD]. California: Interscope Records. 1997. Erişim adresi: https://music.apple.com/tr/album/r-u-still-down-remember-me/1440767775
• Newman, A. (2013, 29 May). A cup is at the heart of a trademark dispute. The New York Times. Erişim adresi: https://www.nytimes.com/2013/05/30/nyregion/new-york-challenges-a-coffee-shop-logo.html
• Ok, O. (2020). Amy Winehouse [Dijital tasarım]. Bilgisayar Destekli Grafik Tasarım II Dersi, Rebus Afiş Tasarımı, Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Ece Çalış Zeğerek. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Bölümü, Isparta.
• Paulrand.design. (t.y.). AIGA (American Institute of Graphic Arts). Erişim adresi: https://www.paulrand.design/work/AIGA.html
• Perez, R. (2018, 11 September). Remembering 9/11 through Milton Glaser's 'I Love New York More Than Ever' SVA poster. SVA. Erişim adresi: https://sva.edu/features/remembering-911-through-milton-glasers-i-love-new-york-more-than-ever-sva-poster
• Racingnrllyiebly. (t.y.). Flirtation Cards: Social media of the victorian era. RacingNellyBly. Erişim adresi: https://racingnelliebly.com/strange_times/flirtation-cards-social-media-victorian-era/
• Rand, P. (2016). Paul Rand: A designer’s art. New York: Princeton Architectural Press.
• Saçılık, B. (2020). HP [Dijital tasarım]. Bilgisayar Destekli Grafik Tasarım II Dersi, Rebus Afiş Tasarımı, Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Ece Çalış Zeğerek. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Bölümü, Isparta. Seeklogo. (t.y. a). Apple logo vector. Erişim adresi: https://seeklogo.com/vector-logo/272825/apple
• ———. (t.y. b). Ben10 logo vector. Erişim adresi: https://seeklogo.com/vector-logo/18292/ben10
• ———. (t.y. c). Puma logo vector. Erişim adresi: https://seeklogo.com/vector-logo/113797/puma
• ———. (t.y. d). Shell logo vector. Erişim adresi: https://seeklogo.com/vector-logo/184167/shell
• Taşkıran, S. (2020). Hayat eve sığar [Dijital tasarım]. Bilgisayar Destekli Grafik Tasarım II Dersi, Rebus Afiş Tasarımı, Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Ece Çalış Zeğerek. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Bölümü, Isparta.
• Tata & Friends. (t.y.). Rock band icons. Erişim adresi: https://tatafriends.com/Rock-Band-Icons
• Tunley, A. (2019, 15 April). Y grammagrams are dvs but a thing of but (Why grammagrams are devious but a thing of beauty!). Rosetta Translation. Erişim adresi: https://www.rosettatranslation.com/grammagrams-thing-of-beauty/
• Whiting, J. (2017, 6 February). A path of discovery from one little children's book. National Library of Australia. Erişim adresi: https://www.nla.gov.au/stories/blog/behind-the-scenes/2017/02/06/encountering-rebuses
• U2. (1983, 21 November). Under a blood red sky [CD]. Colorado: Red Rocks Amphitheatre. Erişim adresi: https://www.u2.com/music/Albums/4005/Under +a+Blood+Red+Sky