İzmir Atatürk Evi Müzesi’ndeki İç Mekân Tekstiller Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2021, Sayı: 26, 61 - 73, 09.07.2021

Tülay Gümüşer

https://doi.org/10.17484/yedi.842825

Öz

Çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün karargâh olarak kullandığı ve kısa süreli ikamet ettiği evin iç mekân tekstilleri ele alınmaktadır. Bir müze evin iç mekân tekstilleri ev kültürünün nasıl şekillendiğini, deneyimlendiğini ve o dönemin ruhunu nasıl yansıttığını anlamada faydalı bir çerçeve sunmaktadır. Müze evin iç mekân tekstilleri, geçmişe ait bilgiler elde etmek için araştırmacılara zengin kaynak sunarlar. Bu tekstiller; orijinal, orijinal olmayan veya replika olabilirler. Çalışmanın araştırma sürecinde, Atatürk Müze Evi’nin restorasyon sonrasında döşemelik kumaşların orijinaline uygun olmayan kumaşlarla değiştirildiği tespit edilmiştir. Bu nedenle, araştırmaya orijinal olmayan tekstiller üzerinden devam edilmiştir. Çalışmada, orijinal olmayan tekstiller bir ulusun ruhunu ya da kişisel zevklerini yansıtır mı? sorusundan yola çıkılarak orijinal olmayan iç mekân tekstillerin erken Cumhuriyet Dönemi ile bağı araştırılmıştır. Araştırma kapsamında, misafir odası, yatak odası, yemek salonu ve toplantı salonunda bulunan bir koltuk, bir sofa, üç adet sandalyenin döşemelik kumaşlarının tasarım özellikleri yazar tarafından yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atatürk Evi Müzesi, iç mekân tekstiller, döşemelik kumaşlar

A Survey on Interior Textiles at İzmir Atatürk House Museum

Öz

This study deals with the interior textiles of the house that Mustafa Kemal Atatürk, the founder of the Republic of Turkey, used as headquarters and resided for a short period of time. Interior textiles in the house museum provide a useful framework for understanding how home culture was shaped, experienced, and imagined in that period. Interior textiles in a house museum provide a rich source for researchers to get background information. These textiles can be original, non-original or replicas. During the research, it was found out that the original upholstery fabrics were replaced with the fabrics that did not match with the original ones as a result of the restoration of Atatürk House Museum. For this reason, the research was carried out with the non-original textiles. Here, the critical question is “Do the non-original textiles fail to reflect the spirit of a nation or a personal taste?”. This study investigates the connection between the non-original textiles and the early republic period. Within the scope of the research, the researcher has interpreted the design features and upholstery fabrics of one armchair, one sofa and three chairs, which stand in the drawing room, bedroom, dining hall and meeting hall.

Anahtar Kelimeler

Atatürk House Museum, interior textiles, upholstery fabric

Kaynakça

• Akcan, E. (2012). Architecture in translation: Germany, Turkey, and the modern house. Durham: Duke University Press.
• Aliağaoğlu, A. and Temurçin, K. (2004). Miras turizmi açısından Atatürk evleri. Erdem Dergisi, 14(41), pp. 119-138.
• Andaç Güzel, T. and Efe, H. (2019). Cumhurbaşkanlığı Atatürk Müze Köşkü’ne ait bir iç mekân ve mobilya analizi örneği: Yeşil salon. International Social Sciences Studies Journal, 5(40), pp. 4108- 4116.
• Aslanapa, O. (2005). Türk sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Atasoy, S. (1999). Müzecilikten yansımalar. İstanbul: Anka Yayınları.
• Avery, T. (2007). Furniture design and colonialism: Negotiating relationships between Britian and Australia, 1880-1901. Home Cultures, The Journal of Architecture, Design and Domestic Space, 4(1), pp. 69-92. doi: 10.2752/174063107780129680
• Aydın, Ö. and Kavcı, E. (2005). İzmir Atatürk Müzesi deposunda bulunan cicim örneklerinin benzer yöre örnekleriyle karşılaştırılması. Sanat Dergisi, 0(8), pp. 35-46.
• Bennet, T. (1995). The Birth of the museum, history, theory, politics. London: Routhledge.
• Bici Nasir, E., Timuri Ş. and Gürel, Ö. M. (2020). Living rooms occupied: Narratives on the reconstextualization of the “Museum-Salon” practice in modern Turkish domesticity. Home Cultures, The Journal of Architecture, Design and Domestic Space, 16(1), pp. 63-92. doi: 10.1080/17406315.2019.1699739
• Boltanski, C. (2019, June, 21). Ölüm, hafıza ve nesnelerin hayatı (Derya Yılmaz, Trans.). e-skop. Retrieved from: http://www.e-skop.com/skopbulten/pasajlar-olum-hafiza-ve-nesnelerin-hayati/5173
• Bozdoğan, S. (2001). Modernizm ve ulusun inşası (Modernism and Nation Building). İstanbul: Metis Yayınları.
• Can, Ö. and Özkartal, M. (2013). Endüstrileşmenin Cumhuriyet dönemi sonrası tekstil-moda tasarımında kimlik arayışına etkileri. Art-e Sanat Dergisi, 6 (11), 120-136.
• Creswell, J. W., Hanson, W. E., Clark Plano, V. L. and Morales A. (2007). Qualitative research designs: Selection and implementation. The Counseling Psychologist, 35(2), pp. 236–264.
• Damask. (1966). In Webster’s Third New International Dictionary. Springfield: G.& C. Merriam Company.
• Doğaner, L. and Soydan, E. (2005). İzmir Atatürk Müzesi’ndeki mobilya aksesuarları olarak figürlü çiniler ve bir şömine. Sanat Tarihi Dergisi, 14(2), 49-73.
• Erdem, T. (2007). Mobilya tarihine genel bir bakış ve Art Deco (Master thesis). İstanbul Kültür Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Feryal, İ. (2001). Art Nouveau ve Art Deco mobilyalar. Antik Dekor Dergisi, 64.
• Genim, S. (1994). Bir toplum için gelecek yaratmada müzelerin yeri. II. Müzecilik Semineri Bildirileri (16-18), İstanbul.
• Gümüşer, T. (2018). Sevai fabrics in Konya Ethnography Museum. In M. Talas, A. Karataş and M. L. Emek (Eds.), Current Studies Over Sciences (pp. 218-231). Adıyaman: İKSAD Publishing House.
• Günhan, A. (2011). From houses to house museums: Architectural representation of different narrations (Master thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Gürel, M. Ö. (2007). Domestic space, modernity, and identity: The Apartment in Mid-20th Century Turkey (Doctoral dissertation). University of Illinois, Urbana-Champaign.
• Hansson, M. G. (2007). The private sphere: An emotional territory and its agent. New York: Springer-Verlag.
• Hudales, J. (2010). Ethnographic objects as material culture and as cultural heritage: Ethnographic collections and exhibits in Slovenia until the first half of the 20th century. Nar. Umjet, 47(1), pp. 69-89.
• Hunter, G. L. (1918). Decorative Textiles. Philadelphia and London: J.B. Lippincott Company.
• Hutton, S. S. (2004). Damask: An analysis of definitions. Pikes peak weavers guild. Complex Weavers Journal, 10(76), pp. 1-6.
• Karaoğlu, S. A. (2011). İzmir Atatürk (Evi) Müzesi şöminelerinin koruma-onarım çalışmaları. Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları Dergisi, 7, 67- 72.
• Karakuş, G. (2010). Handmade modernity postwar design in Turkey. In G. Adamson, G. Riello and S. Teasley (Eds.), Global Design History (p. 123), Londra: Routledge.
• Kenneth, L. A. (1996). Death in the dining room & other tales of Victorian culture. Philadelphia: Temple University Press.
• Koşan, S. (1981). Atatürk evleri. Türkiyemiz Dergisi. 33, 1-10.
• Kotb, M. R. (2014). Art Deco architectures as inspiration source in fashion design. International Journal of Science Commerce and Humanities. 2(3), pp. 1-17.
• Madran, B. (1999). Müze türleri yeniden müzeciliği düşünmek (Tomur Atagök, Der.). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Marschall, S. (2019). Memory objects: Material objects and memories of home in the context of Intra-African mobility. Journal of Material Culture, pp. 1-17. doi: 10.1177/1359183519832630
• Merriam, S. (1998). Cast study research in education: A qualitative approach. San Francisco: Jossey- Bass.
• Mireles, S. (2010, February 8). How the history of damask fabric. Classroom. Retrieved from: http://www.ehow.com/about_6677037_history-damask-fabric.html
• Mutlu, S., Aydın, B. & Hünerel Sarıkaya, Z. (2017, November 09). Osmanlı saray kumaş desenlerinin giysi yüzey tasarımlarında kullanılması. 3nd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS) (pp. 89-105), Bosnia.
• Mülayim, A. (2017). Art Deco mimarlığı ve iç mekân tasarımına yansımaları. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi. 6 (3), 1009-1026.
• Nielson, J. K. (2007). Interior textiles: Fabrics, application, and historic style. New York: John Wiley & Sons.
• Önder, M. (1995). Türkiye müzeleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Peck, A. (Ed.) (2014). Intevowen globe. The worldwide textile trade, 1500-1800. The Metropolitan Museum of Art, NY. New Haven: Yale University Press.
• Pinna, G. (2001). Introduction to historic museums. Museum International. 53(2), 4.
• Ponsonby, M. (2011). Textiles and time: Reactions to aged and conserved textiles in historic houses open to the public in England and the USA. Textile History. 42(2). doi: 10.1179/174329511X13123634653901
• Ramsamy-Iranah, S. and Budhai, N. (2013). Developing a new concept of reversible textile furnishing. International Journal of Home Economics (IJHE), 6(2), pp. 286-304.
• Savaş, A. (2010). House museum: A new function for old buildings. METU JFA, 27(1), pp.139-160.
• Shuang, T. and Lee, C. (2020). Curriculum based interactive exhibition design and family’s learning experiences: a case study of the children’s art museum in Taipei. Curator Journal of Museum, 63(1), pp. 83-98.
• Stake, R. (1995). The art of case study research. London: Sage Publications.
• Sönmez, Z. (1994, September 19). Avrupa’da uygulanan bazı örneklerle çağdaş müzecilik ve serbest sergileme. II. Müzecilik Semineri Bildirileri (101-103). İstanbul.
• Tortora, G. and Johnson, I. (2013). The fairchild books: Dictionary of textiles. New York: Bloomsbury Publishing.
• Tosun, B. Ç. and Özsu, C. A. (2014). Cumhuriyet dönemi Art Deco mobilya tasarımları: Selahattin Refik Sırmalı ve Atatürk’ün çalışma odası. Ankara Araştırmaları Dergisi, 2(2), 216- 235.
• Turkay, B. (2018, April 23). Bir dönemin toplumsal eşitleyicisi Sümerbank. Manifold Press. Retrieved from: https://manifold.press/bir-donemin-toplumsal-esitleyicisi-sumerbank
• Turan, G. (2010). Turkish furniture design in the 1930s: Responses to Art Deco in the early Republican Era. Furniture History, 46(1), 233-248.
• Uras, G. (2003, May 04). Olayların içinden: Art Nouveau’dan Art Deco’ya. Milliyet.
• Uz, S. (2015). Müze evler. Atatürk Dil Kültür ve Tarih Yüksek Kurumu. Retrieved from: https://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/UZ-Seden-M%c3%9cZE-EVLER.pdf
• Wilson, S. C. (2007). Remembering and forgetting in the funerary architecture of Mustafa Kemal Atatürk: The construction and maintanence of national memory (Doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara.
• Yasa Yaman, Z. (2013). Bauhaus ve söylemleştirilen iç mekân anlayışı: Yeni yaşam, yeni dekorasyon, yeni mobilya. U. Şunmu (Ed.), Erken Cumhuriyet döneminde mobilya içinde (81-100), TMMOB İç Mimarlar Odası, Ankara.
• Yeager, J. & Teter-Justice, L. K. (2000). Textiles for residential and commercial interiors (2nd ed.). New York: Fairchild Publications.
• Yetkin, Ş. (1993). Türk kumaş sanatı. M. Önder (Ed.), Başlangıcından bugüne Türk sanatı içinde, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Young, L. (2007). Is there a museum in the house? Historic houses as a species of museum. Museum Management and Curatorship, 22(1), pp. 59-77. doi: 10.1080/09647770701264952
• Zainal, Z. (2007). Case study as a research method. Jurnal Kemanusiaan, 5(1), pp. 1-6.