Formu Kuramla Örgütleme Arayışında Bir Deneme

Yıl 2024, Sayı: 31, 59 - 73, 29.01.2024

Sevda Duygu Kolbay

https://doi.org/10.17484/yedi.1228097

Öz

Strüktür, nesnenin maddi özünü oluşturmanın ötesinde, metafor yoluyla anlamı aktarmanın kendine özgü bir yolunu da kurar Tasarımda, manifestolarla yapılandırılan içerik, form ile bir bağlama tutunur. Sanat ve mimarlık disiplinleri arakesitinde, anıt tasarımında, formu tanımlayan elementer geometrinin düzeni ve bu yolla taşınan sembolik değerler arasındaki bağ belirginleşir. Anıt, anlam ve formun bütünleştiği yapısal üründür. Anıt ve anma temalı tasarım yarışmaları ise, bu arayışın keskin biçimde ön plana çıktığı fikir üretim süreçleridir. Bu çalışmada, yapısal bileşenlerin göstergebilimsel eşleştirilmesi yoluyla, bir ürüne form ile yüklenen semantik karşılığı nitel yönleriyle araştırmak hedeflenmektedir. Bu amaçla, İstanbul Senin/Yeşil Alanlarda Sanat Yapıtları Tasarımı Yarışması’na Mihri Rasim (Müşfik) kategorisinde sunulan öneri çalışmanın kuramsal temelleri üzerinden söz konusu bağıntı sorgulanacaktır. Anıtın atfedildiği kişinin yaşam koşullarının, yaşam döngüsünün ve yaşam ile bütünleşeme yolunun soyutlanışı üzerinden tasarım katmanları belirlenerek alt başlıklara ayrılır. Bir sonraki aşama, soyutlamada ulaşılan değerler ile tasar ilkelerinin bağıntısını kurabilmeye yöneliktir. Elde edilen çıkarımlar, bu öneri tekelinde bir sonuç elde etme, başka anıtların ifade dilini okumada bir yöntem oluşturma arayışlarını içerir. Böylece, strüktürü bir nesne olmaktan öteye taşıyarak, tasarım değerlerinin kuramsal karşılığıyla bütüncül bir düzende yorumlamak mümkün olabilir.

Anahtar Kelimeler

Form, strüktür, Mihri Rasim Anıtı

A Proposal in Search of the Form of the Theory

Öz

More than just constituting the material substance of the object, structure establishes a peculiar way of transferring meaning via metaphor. In design phases, the content constructed with manifestos brings out a context by the form. Both in disciplines of art and architecture, in monument design, the link between the order of elementary geometry and the symbolic values conveyed through it becomes apparent. A monument is a structural object in which meaning, and form integrate. Monument and memorial space-themed design competitions are idea-generating processes in which this desire stands out sharply. In this study, it is aimed to investigate the semantic equivalent of a product with its form through semiotic matching of structural components in its qualitative aspects. For this purpose, the expansion of the correlation will be questioned through a monument proposal for İstanbul Senin/Design Artwork Competition Mihri Rasim (Müşfik) category. The conditions, defining the abstracted person life cycle and way of integration with life are the design layers of the monument. The next stage is aimed to establish the relationship between abstraction and the design principles. The inferences drawn include the pursuit of a conclusion on the monopoly of this hypothesis and a methodology for reading the architectonic expression of other monuments. So, it may be possible to carry the structure beyond being an object by surveying the structure in a holistic order with the theoretical base of design values.

Anahtar Kelimeler

Form, Structure, Mihri Rasim Monument.

Kaynakça

• Alexander, C. (1964). Notes on the synthesis of form. Harvard University Press.
• Arnheim, R. (2007). Görsel düşünme [Visual thinking] (R. Öğdül, Tr.). Metis Publication.
• BauNetz. (2023 Ocak 02). Prinzip Hebelstabwerk- Forschungsprojekt an der ETH Zürich. https://www.baunetz.de/meldungen/Meldungen-Forschungsprojekt_an_der_ETH_Zuerich_1108781.html
• Borie, A., Micheloni, P. & Pinon, P. (2019). Form ve deformasyon [Form and deformation] (A. Tümertekin, Tr.). Janus Publishing.
• Ching, F. (2016). Mimarlık: Biçim, mekân ve düzen [Architecture: Form, space and order] (S. Lökçe, Tr.). YEM.
• Chomsky, N. (1956). Three models for the description of language, IRE Transactions on Information Theory, 2,113-124.
• Deleuze, G. (2015). Anlamın mantığı [The logic of sense] (H. Yücefer, Tr.). Norgung.
• Dondis, A. D. (1973). A primer of visual literacy. The MIT Press.
• Eco, U. (2019). Mimarlık göstergebilimi [Semiotics of architecture] (F. Akerson, Tr.). Daimon Press.
• Genç, A. & Sipahioğlu, A. (1990). Görsel algılama-Sanatta yaratıcı süreç [Visual perception-Creative process in art]. Sergi Publishing.
• Güngör, H.İ. (2005). Temel tasar [Basic design]. BDBR Publishing.
• Heidegger, M. (2011). Sanat eserinin kökeni [The origin of the work of art] (F. Tepebaşılı, Tr.). De Ki Publishing.
• Hızal, M. (1983). Cumhuriyet Döneminde heykelcilik, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi (p. 891-892). İletişim Publications.
• IPA İstanbul. (2023 Ocak 01). İstanbul Senin-Yeşil alanlarda sanat yapıtları tasarımı yarışması. https://ipa.istanbul/sendekatil/yarismalar/istanbul-senin-yesil-alanlarda-sanat-yapitlari-tasarimi-yarismasi/
• Klee, P. (1961). Notebooks Volume 1, The thinking eye. Lund Humphries Publishers.
• Koçyiğit, G. (2022). Mimarlıkta çoklu bağlamsallıklar sorunsalı. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları, 7, 763-780.
• Kohler, A. (2007). Form & Formlessness (Thesis for degree of doctor of philosophy). Chalmers University of Technology, Sweden. https://www.cherylaknerkoler.com
• Kolbay, S. D. & Erkan Bursa, P. (2022). Anıtlarda arkitektonik ifadenin anlam temsili. Art-e, 15 (29), 69-88. doi: 10.21602/sduarte.1080635.
• Kolbay, S. D. (2023). Türk Anıtlarında bağlamın biçim ile kuruluşu. Tykhe, 8 (14), 115-130. doi: 10.55004/tykhe.1264472.
• Konkur İstanbul. (2023 Ağustos 01). Projeler. https://konkur.istanbul/projeler/?page=1&category=142&proje_tipi=&proje_company=
• Köksal, A. (2009). Anlamın sınırı. Arkeoloji ve Sanat Publications.
• Kuban, D. (2013). Lao Tzu. Tao Yolu öğretisi. Tao Te Ching’in yorumsal çevirisi. YEM.
• Kunkhet, A. (2015). Harmonised shape grammar in design practice (Thesis for degree of doctor of philosophy). Staffordshire University, US.
• Leborg, C. (2006). Visual grammar. Princeton Architectural Press.
• Morris, R. (1968). Notes on sculpture. Minimal art: A critical anthology (p. 223-235), Battcock.
• Moussavi, F. (2011). Biçimin işlevi [The function of form] (P. Derviş, Tr.). YEM.
• Neuman, L.W. (2006). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar [Social research methods: Qualitative and quantitative approaches] (S. Özge, Tr.). Yayınodası.
• Neumeyer, A. (1964). The Search for Meaning in Modern Art. Prentice-Hall.
• Onat, E. (2020). Mimarlık, Form ve Geometri. Efil Publishing.
• Özer, B. (2018). Kültür Sanat Mimarlık. YEM.
• Pauwels, P., Meyer, R. & Campenhout, J. (2012). Towards a simulation of Peirce's Cycle of abductive, deductive and inductive reasoning. Model-Based reasoning in science and technology proceedings (p. 1-6), 21-23 June 2012, Sestri Levante, Italy.
• Pelvanoğlu, B. (2013). Painting the Late Ottoman Woman: Portrait of Mihri Müşfik Hanım. D. Köksal and A. Falierou (Eds.), A social history of Late Ottoman women (p. 155-172). Brill. https://doi.org/10.1163/9789004255258_009
• Petrova, E. & Pauwels, P. (2021). On The Meaning of All Things Built. Intervisie, 19, 16-19.
• Sartre, J. P. (2009). İmgelem [The imagination] (A. Tümertekin, Tr.). Ithaki Publication.
• Sayın, T. & Gorbon, F. (2009). Mimari tasarım/Söylem bütünün hermenötikselliği. Tasarım Kuram, 7, 69-81.
• Short, L. (2007). Peirce’s Theory of Signs. Cambridge University Press.
• Sonesson, G. (2006). Lecture one: The quadrature of the Hermeneutic Circle. Semiotics Institute Online, 1, 1-60.
• Stiny, G. & Gips. J. (1971). Shape grammars and the generative specification of painting and sculpture. IFIP Congress Proceedings (p. 1460-1465), North-Holland.
• Stiny, G. (2006). Shape: Talking about seeing and doing. MIT Press.
• Tansuğ, S. (2012). Çağdaş Türk sanatı. Remzi Publishing.
• Teboul, O. (2011). Shape grammar parsing: Application to image-based modeling (Thesis for degree of doctor of philosophy). Ecole Centrale, Paris.
• Toros, T. (1988). İlk kadın ressamlarımız. Akbank Publications.
• Tongo, G. &Dağoğlu, Ö. (2019). Osmanlı’dan Cumhuriyete bir kadın ressam: Mihri. Toplumsal Tarih, 303, 26-53.
• Tunalı, İ. (1998). Estetik. Remzi Publishing.
• Wagner, A., Bonduel, M., Pauwels, P. & Rüppel, U. (2020). Representing construction-related geometry in a semantic web context: A review of approaches. Automation in Construction, 115, 1-19.
• Wong, W. (1972). Principles of form and design. Van Nostrand Reinhold.
• Yücel, A. (1982). Çevre, anlam ve mimarlığımız üzerine. Mimarlık, 11, 3-5.
• Zevi, B. (2015). Mimarlığı görebilmek [Architecture as space](A. Tümertekin, Tr.). Daimon Press.