Uluslararası İlişkiler Disiplininin İnternet Çalışmalarıyla Olan İlişkisinin 20 Yılı: Türkiye’de Yapılan Lisansüstü Tezlerin İçerik Analizi (1999-2019)

Yıl 2019, Sayı: 7, 34 - 49, 27.02.2020

Gökçe Özsu

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de uluslararası ilişkiler disiplininin İnternet çalışmalarını kuramsal ve kavramsal düzlemde nasıl ilişki kurduğu ve nasıl dönüştürdüğü sorularına, Türkiye’de yapılmış lisansüstü tez çalışmaların üzerinden yanıt aramaktır. Daha çok iletişim bilimleri ve benzer disiplinlerin kuramsal ve metodolojik çerçevesi içerisinde konu edinilen İnternet çalışmaları, aslında sosyal bilimlerin hemen her alanında kuramsal, yöntemsel ya da araştırma sahası olarak yer almıştır/konu edilmiştir. Bu çalışma, Türkiye’deki Uİ ve benzeri bölümlerde tamamlanmış lisansüstü tez çalışmaları üzerinden, Türkiye’deki Uİ disiplininin İnternet çalışmalarıyla nasıl bir kuramsal ve yöntemsel ilişki kurduğunu analiz etmektedir. Çalışma kapsamında YÖK’ün Ulusal Tez Veri Tabanınca taranan ve erişime açık 129 lisansüstü teze içerik analizi uygulanmıştır ve söz konusu tezler İnternet çalışmalarıyla kurduğu kuramsal ve yöntemsel ilişki gözetilerek Araştırma Nesnesine Erişim Olanağı Bakımından İnternet; İnternet’in Uluslararası İlişkiler Disiplinde Değiştirici/Dönüştürücü Rolü/Etkisi ve Siber Alan ve Devletin Münhasır Yetkileri Tartışması şeklindeki 3 temel kategoriye ve bunlara bağlı toplamda 6 alt-kategoriye ayrılmıştır. Çalışmanın yer verdiği en erken tezin tamamlanmasının üzerinden 20 yıllık bir zaman geçmesi de her iki disiplinin de birbiriyle olan kesişimini uzun erimli bir şekilde incelenmesi olanağı sunmaktadır. Çalışmanın en temelde vardığı sonuç ise Türkiye tamamlanmış Uİ vb. disiplinlerdeki lisansüstü tezler İnternet çalışmalarıyla son derece dar bir perspektifte ilişki kurmuştur. İnternet’i, çevrimiçi alanı ve web 2.0’ı daha çok uluslararası düzenin temel dinamiklerini üzerinde dönüştürücü etkiye sahip olarak ve devletin münhasır yetkileri tartışmaları bağlamında ele almıştır.

Anahtar Kelimeler

İnternet Çalışmaları, İçerik Analizi, Uluslararası İlişkiler, Lisansüstü Tezler, Çevrimiçi, Teknoloji

Kaynakça

• Aron, R. (1966). Peace &War: A Theory of International Relations. New York: Doubleday.
• Aydın, M. (1996). Uluslararası İlişkilerde Yaklaşım, Teori ve Analiz. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 51(1). ss. 71-114.
• Barelson, B. (1952). Content analysis in communication research. Michigan: Free Press.
• Bayraktutan, G. (2015). İletişim Araştırmalarında İnternet Çalışmaları. İçinde B. Yıldırım (Ed.). İletişim Araştırmalarında Yöntemler: Uygulama ve Örneklerle, ss. 431-462. Konya: Literatürk.
• Castells, M. (1996). The Information Age: Economy, Society and Culture; Volume 1: The Rise of the Network Society. Oxford: Blackwell.
• Couchri, N. (2012). Cyberspace in International Relations. Cambridge, MA: The MIT Press.
• Eriksson, J., & Giacomello, G. (2006). The Information Revolution, Security, and International Relations: (IR)relevant Theory? International Political Science Review, 27(3), 221–244. https://doi.org/10.1177/0192512106064462
• Fidler, D. (1998) “Introduction: The Internet and the Sovereign State: The Role and Impact of Cyberspace on National and Global Governance Symposium,” Indiana Journal of Global Legal Studies: Vol. 5(2), ss. 415-421.
• Gellman, P. (1988). Harts J. Morgenthau and the legacy of political realism. Review of International Studies, 14(04), ss. 247-266. doi:10.1017/s0260210500113130 
• Gözen, R. (2018). Giriş: Uluslararası İlişkiler, Teori ve Türkiye Tecrübesi. İçinde R. Gözen (Ed.). Uluslararası İlişkiler Teorileri. ss. 15-30. İstanbul: İletişim.
• Herz, J.H. (1959). International politics in the atomic age. New York: Columbia University Press
• Murray, S. (2015). Evolution, not revolution: the digital divide in American and Australian context. İçinde C.B. Bjola & M.Holmes (Ed.). Digital Diplomacy: Theory and Practice. ss. 127-144.
• Hox & Boejie. (2005). Data Collection, Primary vs. Secondary. Encyclopedia of Social Measurement. Vol: 1, ss. 593-599.
• Kanat, S. (2016). Uluslararası İlişkiler Yaklaşımları Açısından Dijital Medya ve Savaş. TRT Akademi. 1(2), ss. 528-546.
• Krippendorff, E. (1973). Peace Research and the Industrial Revolution. Journal of Peace Research, 10(3), ss. 185–201. https://doi.org/10.1177/002234337301000303
• McCarthy, D., R. (2015). Power, Information, Technology and International Relations. Hampshire: Palgrave Macmillian.
• Morgenthau, H.J. (1946). Scientific man vs power politics. Chicago: University of Chicago Press
• Nye, J. S. Jr. & Owens, W.A. (1996). America’s Information Edge. Foreign Affairs, 69(Mart). ss. Belirtilmemiş.
• Osiander, A. (1998) ‘Re-reading Early Twentieth-Century IR: Idealism Revisited’ International Studies Quarterly 42, ss. 409–432.
• Özçetin, B. (2018). Kitle İletişim Kuramları: Kavramlar, Okullar, Modeller. İstanbul: İletişim.
• E. Skolnikoff. (1993). The Elusive Transformation: Science, Technology, and the Evolution of International Politics. Princeton: Princeton University Press.
• Weiss, C. (2005). Science, technology and international relations. Technology in Society, 27 ss. 295–313.
• Sandre, A. (2015). Digital Diplomacy: Conversations on Innovation in Foreign Policy. Lanham: Rowman & Littlefield.
• Scheuerman, W.E. (2009). Realism and the critique of technology. Cambridge Review of International Affairs, 22(4), ss. 563-584, DOI: 10.1080/09557570903325504
• Sprout, H. & Sprout, M. (1968). An Ecological Paradigm for theStudy of International Politics. Princeton, NJ: Center of International Studies, Princeton University
• Tufekci, Z (2014). Engineering the public: Big data, surveillance and computational politics, First Monday, 19(7), ss. Belirtilmemiş. doi: http://dx.doi.org/10.5210/fm.v19i7.4901
• Ünver, A. (2016). Computational International Relations: What Can Programming, Coding and Internet Research Do for the Discipline?.All Azimuth: A Journal of Foreign Policy and Peace. 10.20991/allazimuth.476433.
• Yıldırım, B. (2015). İçerik Çözümlemesi Yönteminin Tarihsel Gelişimi, Uygulama Alanları ve Aşamaları. İçinde B. Yıldırım (Ed.), İletişim Araştırmalarında Yöntemler. ss. 105-154. Konya: Literatürk.
• Zimmern, A. (1931). The Study of International Relations. Oxford: Oxford University Press.153–191.
• Abdullayeva, N. (2018). The role of video games in contributing Islamophobia: Analysis of the Call of duty game. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Ağca, İ.K. (2008). Eleştirel bir yaklaşımla uluslararası örgütlerin yolsuzlukla mücadele stratejileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Ankara.
• Aslan, M. (2016). Sosyal medya, sosyal hareketler ve uluslararası müdahaleler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı / Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı: Ankara.
• Ayvaz, M. (2009). Avrupa komşuluk politikası. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: Kocaeli.
• Bayram, Y. (2006). Küreselleşme sürecinde sivil toplum ve kamuoyu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: Trabzon.
• Beden, A. (2009). Security of energy supply in the European Union:Challenges and solutions. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Birliği Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Bereket, Ö. (2017). Dijital Çağ’da kamu diplomasisinin yapısı ve uygulanması: ABD ve Türkiye karşılaştırması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Bıyık, H.İ. (2017). Küresel enformasyon çağının Mısır’daki tahrir eylemlerine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: Antalya.
• Canpolat, B.C. (2017). Turkish and European representations of the Syrian refugees: Political leverage vs humanitarian ideals. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: Ankara.
• Cılız, A. (2008). Avrupa Birliği’nin bilgi toplumuna girişi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Bölümü: İstanbul.
• Duman, A. (2015). Diaspora milliyetçiliği ve Türkiye’de Çerkesler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Erad, D. (2018). Video games as a propaganda tool: Representation of the USA. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Latin ve Kuzey Amerika Çalışmaları Anabilim Dalı: Ankara.
• Erdin, Ç. (2018). Cihatçı hareketlerin medya kullanımlarının semiyotik incelemesi: DEAŞ örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Garayeva, A. (2014). State Behavior in Cyberspace: Russia, China and the USA. . (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
• Görgülü, V. (2014). Sosyal medyanın propaganda açısından önemi: Arap Baharı sürecinde Mısır ve Libya örnekleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Güner, R. (2015). Turkey’s mediation initiatives between 2002 and 2015 a discourse and content analysis. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: Ankara.
• Gürler, T. (2009). NATO’nun barış için ortaklık konsepti ve güvenlik politikaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Bölümü: Ankara.
• Havuz, S. (2007). Avrupa Konseyi siber suçlar sözleşmesi kapsamında Türkiye’nin güvenliği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harp Akademileri Komutanlığı / Stratejik Araştırmalar Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Iskenderova, S. (2014). Bilateral normalization and regional security: An analysis of the Nagorno-Karabakh conflict resolution process through T.A.N.P.. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• İnce, B. (2015). The place of the cyber warfare in the international law. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı / Uluslararası İlişkiler (İngilizce) Bilim Dalı: İzmir.
• Özçoban, C. (2014). 21. yüzyılda ulusal güvenliğin sağlanmasında siber istihbaratın rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harp Akademileri Komutanlığı / Stratejik Araştırmalar Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Salmanlı, Z. (2007). 1991 sonrası Türkiye-Azerbaycan ilişkileri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Ankara.
• Peker, B. (2010). Bilişim suçları ve bilişim güvenliğinin ulusal ve uluslararası boyutu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Bölümü / Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: Konya.
• Sırt, E. (2013). İsrail’in Mavi Marmara baskınını kamu diplomasisi aracılığıyla meşrulaştırma çabaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: Ankara
• Şahin, T. (2015). Sosyal paylaşım sitelerinin biyografik istihbarat amacıyla kullanılması: Facebook örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Taylan, E. (2017). Numbers in politics: Comparative quantitative analysis & modeling in foreign policy orientation and election forecasting. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: Ankara.
• Yıldız, M. (2009). Petrolün İran iç siyasetine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: İstanbul.
• Yücel, N. (2014). Yeni toplumsal hareketler bağlamında Mısır ayaklanması ve stratejik çatışma analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı: Antalya.