İnternet Gazetelerinde Depremin Haberleştirilmesi: Türkiye’nin En Çok Ziyaret Edilen Haber Sitelerinde Deprem İçerikli Haberlerin Risk İletişimi Bağlamında Analizi

Yıl 2022, Sayı: 13, 25 - 54, 29.12.2022

Ali Murat Vural , Hatun Boztepe Taşkıran , Süleyman Türkoğlu , Mehmet Sarı , Taylan Maral , Recep Kutluay Keskin , Emre Koparan , Betül Yüncüoğlu , Mehmet Gülnar , Hülya Şahin , Türkay Türkan Ünlü , Mahmut Enes Ağca

https://doi.org/10.55609/yenimedya.1111441

Cited By: 6

Öz

İnternetin teknik imkânları medya ve haber pratiklerini dönüştürmüş, internete erişimin ve internetin haber kaynağı olarak kullanımının yaygınlaşması internet haberciliğinin önemini artırmıştır. Depreme ilişkin risklerin farkına varılmasında, olası krizlerin hasarlarının azaltılması ve önlenmesine yönelik ideal tutumların benimsenmesinde, medyanın önemli bir rolü bulunmaktadır. Bu bağlamda toplumun öncelikli haber ve bilgi edinme kaynaklarından biri olarak internet haber medyası, risk iletişimi açısından da oldukça önemli ve dikkat çekici bir konumda bulunmaktadır. İnternetin hız, anındalık, etkileşim ve multimedya gibi nitelikleri, etkin risk iletişimi açısından internet haberciliğini ön plana çıkarmaktadır. Dolayısıyla internet haber medyasının depreme ilişkin haberleri nasıl ele aldığı, olası krizleri önlemek ve zararlarını azaltmak amacına yönelik risk iletişimi açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmada, toplumun öncelikli haber ve bilgi edinme kaynaklarından biri olarak internet haber medyasının depreme ilişkin haberleri nasıl ele aldığı incelenmiştir. Çalışmada Türkiye için önemli bir risk unsuru olan deprem riski bağlamında, internet haber sitelerinin depreme ilişkin konuları haberleştirme pratiklerinin ortaya konması amaçlanmıştır. İnternet haber medyasının depreme ilişkin haberleri nasıl ele aldığının belirlenmesi, etkili bir risk iletişimi sürecinin anlaşılması ve ortaya konması için önem taşımaktadır. Bu amaçla, belirlenen internet haber sitelerinin İstanbul ve İzmir depremleri öncesindeki bir aylık zaman dilimi ile sonrasındaki bir aylık zaman diliminde yayınladıkları deprem haberleri nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi tekniği ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda, medyanın konuya ilgisinin özellikle depremler meydana geldikten sonra arttığı ve internet haber medyasının depreme yönelik risk iletişimi açısından yeterli ve anlamlı düzeyde bir haberleştirme yapmadığı tespit edilmiştir. Araştırmada ayrıca depremlerin etkileri ile medyanın depremi haberleştirme sıklığı arasında doğrusal bir ilişki olduğu da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İnternet haber siteleri, deprem, risk, risk iletişimi, haber

Destekleyen Kurum

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Proje Numarası

121K654

Kaynakça

• Akıncı Vural, Z.B. (2006). Bilgi İletişim Teknolojileri ve Yansımaları. İçinde Z.B. Akıncı Vural (Editör.), Bilgi İletişim Teknolojilerinin Örgütsel Yansımaları. (ss. 89-110). Nobel Yayın Dağıtım.
• CERC. Centers for Disease Control and Prevention. Crisis Emergency Risk Communication: Introduction 2018. Available from: https://emergency.cdc.gov/cerc/ppt/CERC_Introduction.pdf.
• Dearing, J. W., Rogers, E. M., & Rogers, E. (1996). Agenda-Setting. SAGE Publications. https://books.google.com.tr/books?id=JeQFd9GqheAC
• Dhami, M.K. (2018). Towards an evidence-based approach to communicating uncertainty in ıntelligence analysis. Intell. Natl. Secur. 2018(33), 257–272.
• Dolgunyürek, D.Ö. (2018). İnternet gazeteciliğinde ortaya çıkan ihlallerin önlenmesi için çözüm önerileri ve internet gazetecilerinin hakları. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, II(1), https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/497135.
• Karaduman, M. (2005). Yeni İletişim Teknolojileri ve Medya. İçinde S. Alankuş (Derleyen), İnternet ve Gazetecilik. (ss.141-153). 2.Baskı, Ips İletişim Vakfı Yayınları.
• KONDA. (2019). Medya Raporu Televizyonla Değişen Algılar, Sosyal Medyanın Yükselişi ve 10 Yıllık Medya Serüvenimiz 2008–2018.
• Krippendorff, K. (2004). Content Analysis An Introduction to Its Methodology. Sage Publications.
• Lippmann, W. (1998). Public Opinion (2 ed.). Transaction Publishers.
• McCombs, M. (2005). A look at agenda-setting: Past, present and future. Journalism studies, 6(4), 543-557.
• McCombs, M. E., & Shaw, D. L. (1998). The Agenda Setting of Mass Media. In J. Hanson & D. J. Maxcy (Eds.), Sources: Notable selections in mass media. Notable Selections in Mass Med.
• Paek, H., Hiyard, K., Freimuth, V., Barge, M. (2010). Theory-based approaches to understanding public emergency preparedness: implications for effective health and risk communication, Journal of Health Communication, 15(4), 428-444. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10810731003753083.
• Renn, O. (1998). The role of risk communication and public dialogue for ımproving risk management. Risk Decision Policy 1998(3), 5–30.
• Schudson, M. (1994). Haber Üretiminin Sosyolojisi. Çev.: A. Altun ve MA Gevrek), İlef Yıllık, 94, 307-325.
• Sellnow, T. L., Ulmer, R. R., Seeger, M. W., & Littlefield, R. (2008). Effective risk communication: A message-centered approach. Springer Science & Business Media.
• Similarweb. (2021,September 23). Top Websites Ranking for News and Media in Turkey. https://www.similarweb.com/top-websites/turkey/category/news-and-media/
• Tanner, A., Friedman, D. B., Koskan, A., & Barr, D. (2009). Disaster communication on the Internet: A focus on mobilizing information. Journal of health communication, 14(8), 741-755.
• TUIK. (2021). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2021.
• Turancı, E. (2018). Risk iletişimi açısından bilginin önemi ve bilgi okuryazarlığı, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 0(47), 191-208.
• Uçak, N. Ö. (2010). Bilgi: çok yüzlü bir kavram. Türk Kütüphaneciliği, 2010(24): 705-722.
• Volkmer, I. (2009). Framing Theory. In Encyclopedia of Communication Theory. SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781412959384
• WHO. (2020). Emergencies: Risk communication. Retrieved 13 April from https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/emergencies-risk-communication
• World Health Organization. (2020. May 22). WHO (2020) Covid-19 strategic preparedness and response plan operational planning guidelines to support country preparedness and response. https://Www.Who.İnt/Publications/İ/İtem/Draft-Operational-Planning-Guidance-For-Un-Country-Teams.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zeh, R. (2008). News Selection Process. In L. L. Kaid & C. Holtz-Bacha (Eds.), Encyclopedia of Political Communication. Sage Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781412953993