Öz
İstanbul İli Yüzey Araştırmaları (İstYA) Projesi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı izni ile
2013 yılında başlatılan, İstanbul’un Anadolu ve Avrupa yakalarında on beş ilçede (Sarıyer,
Beylikdüzü, Büyükçekmece, Silivri, Çatalca, Gaziosmanpaşa, Kartal, Maltepe, Beykoz, Şile,
Çekmeköy, Pendik, Tuzla, Sultanbeyli, Sancaktepe) çalışma izni bulunan arkeolojik yüzey
araştırmasıdır. Üç uygulama alanında araştırmalar gerçekleştirilmektedir: Arazi çalışmaları,
sözlü tarih çalışmaları ve coğrafi bilgi sistemleri çalışmaları. Arazi çalışmaları, sistematik
yüzey araştırması şeklinde gerçekleştirilmektedir. Araştırılan bölgenin buluntu durumuna
göre gerekli durumlarda yoğun yüzey araştırması da yapılmaktadır. Sözlü tarih çalışmaları,
arkeolojik projelerde yıllar içerisinde kullanıldığı bilinmekle birlikte tarihöncesi dönemleri
kapsayan bir arkeolojik yüzey araştırması projesine ilk kez İstYA projesi ile eklenmiş bir
uygulama alanıdır. Çalışılan ilçelerde ağırlıklı 70 yaş üzeri olan ve en az iki kuşaktır orada
ikamet eden kişiler ile bölgenin geçmişi hakkında yapılan sözlü mülakatlar video çekimi ile
kayıt altına alınıp sonrasında da deşifre edilmektedir. Coğrafi bilgi sistemleri çalışmaları ise
arazi çalışmalarını destekleyen bir uygulama alanıdır. Gezilen tüm alanların koordinatları
belirlenerek çalışmalar sonrası çeşitli içeriklerde haritaları hazırlanmaktadır. Proje
kapsamında 2013 yılında Silivri’de, 2014–2015 yıllarında Çatalca’da, 2016–2017 yıllarında
Büyükçekmece’de, 2018–2019 yıllarında da Beykoz’da araştırmalar tamamlanmıştır.1 2021–
2022 yıllarında ise çalışmalar Şile ilçesinde gerçekleşmiştir. Bu yazı kapsamında İstYA
Projesi Şile çalışmalarına dair bir ön değerlendirme sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ivan Gatsov ve Mehmet Özdoğan, “Some Epi-Paleolithic Sites from NW Turkey: Ağaçlı, Domalı and Gümüşdere,” Anatolica 20 (1994): 97–120.
- Mehmet Özdoğan, “Trakya ve Doğu Marmara Aaştırmaları 1981 Yılı Çalışmaları,” Kazı Sonuçları Toplantısı IV (Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 1982), 137–142.
- Özdoğan, “Doğu Marmara ve Trakya Araştırmaları,” TAD 26, no. 1 (1982): 37–49.
- Özdoğan, “1984 Yılı Trakya ve Doğu Marmara Araştırmaları,” Araştırma Sonuçları Toplantısı 3 (1985): 221–232.
- Emre Güldoğan, der. İstanbul İli Yüzey Araştırmaları 2018–2019 Beykoz (İstanbul: Beykoz Belediyesi, 2020).
Öz
İstanbul İli Yüzey Araştırmaları (İstYA) Projesi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı izni ile
2013 yılında başlatılan, İstanbul’un Anadolu ve Avrupa yakalarında on beş ilçede (Sarıyer,
Beylikdüzü, Büyükçekmece, Silivri, Çatalca, Gaziosmanpaşa, Kartal, Maltepe, Beykoz, Şile,
Çekmeköy, Pendik, Tuzla, Sultanbeyli, Sancaktepe) çalışma izni bulunan arkeolojik yüzey
araştırmasıdır. Üç uygulama alanında araştırmalar gerçekleştirilmektedir: Arazi çalışmaları,
sözlü tarih çalışmaları ve coğrafi bilgi sistemleri çalışmaları. Arazi çalışmaları, sistematik
yüzey araştırması şeklinde gerçekleştirilmektedir. Araştırılan bölgenin buluntu durumuna
göre gerekli durumlarda yoğun yüzey araştırması da yapılmaktadır. Sözlü tarih çalışmaları,
arkeolojik projelerde yıllar içerisinde kullanıldığı bilinmekle birlikte tarihöncesi dönemleri
kapsayan bir arkeolojik yüzey araştırması projesine ilk kez İstYA projesi ile eklenmiş bir
uygulama alanıdır. Çalışılan ilçelerde ağırlıklı 70 yaş üzeri olan ve en az iki kuşaktır orada
ikamet eden kişiler ile bölgenin geçmişi hakkında yapılan sözlü mülakatlar video çekimi ile
kayıt altına alınıp sonrasında da deşifre edilmektedir. Coğrafi bilgi sistemleri çalışmaları ise
arazi çalışmalarını destekleyen bir uygulama alanıdır. Gezilen tüm alanların koordinatları
belirlenerek çalışmalar sonrası çeşitli içeriklerde haritaları hazırlanmaktadır. Proje
kapsamında 2013 yılında Silivri’de, 2014–2015 yıllarında Çatalca’da, 2016–2017 yıllarında
Büyükçekmece’de, 2018–2019 yıllarında da Beykoz’da araştırmalar tamamlanmıştır.1 2021–
2022 yıllarında ise çalışmalar Şile ilçesinde gerçekleşmiştir. Bu yazı kapsamında İstYA
Projesi Şile çalışmalarına dair bir ön değerlendirme sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ivan Gatsov ve Mehmet Özdoğan, “Some Epi-Paleolithic Sites from NW Turkey: Ağaçlı, Domalı and Gümüşdere,” Anatolica 20 (1994): 97–120.
- Mehmet Özdoğan, “Trakya ve Doğu Marmara Aaştırmaları 1981 Yılı Çalışmaları,” Kazı Sonuçları Toplantısı IV (Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 1982), 137–142.
- Özdoğan, “Doğu Marmara ve Trakya Araştırmaları,” TAD 26, no. 1 (1982): 37–49.
- Özdoğan, “1984 Yılı Trakya ve Doğu Marmara Araştırmaları,” Araştırma Sonuçları Toplantısı 3 (1985): 221–232.
- Emre Güldoğan, der. İstanbul İli Yüzey Araştırmaları 2018–2019 Beykoz (İstanbul: Beykoz Belediyesi, 2020).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Çevre Tarihi |
| Bölüm | Meclis |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Haziran 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 5 |
