DİJİTAL GÖRÜNTÜ MEKANI OLAN FOTOĞRAFIN YARATTIĞI BELLEK YİTİMİ: YENİ BİR BELLEK İNŞASI

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 63 - 70, 11.08.2023

Ceyda Göksal

https://doi.org/10.47481/yjad.1296519

Öz

Tarih boyunca bellek kavramıyla uğraşmış sanatçılar arşiv, belge, anı gibi özelliklerinden dolayı görüntüleri araç olarak kullanmışlardır. Özellikle teknolojinin gelişimi nedeniyle günümüzde sanat görüntülerle daha da iç içe geçmiş durumdadır. Bu görüntü araçlarından biri olan fotoğrafın, günümüzdeki etkisi özellikle teknolojiyle birlikte değişmiştir. Belleğin çok fazla fotoğrafa maruz bırakılması yapısı gereği kalıcılığı ve anı yaratımı ya da anımsatıcı özelliğini bozabilmektedir. Bundan dolayı belleğin bu görüntü fazlalığında seçme yapması önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda önce bellekte bir bilginin nasıl kalıcı olacağı önemlidir. Bir bilginin kodlanarak kalıcı hale getirilmesini bu araştırma da özellikle Roland Barthes’ın studium ve punctum kavramları irdelenerek araştırıldığında ancak Barthes’ında dediği gibi her ikisini barındıran fotoğrafların kalıcılıklarından bahsetmemiz olası gözükmektedir. Özellikle post fotoğrafla birlikte geleneksel fotoğrafın yapısının değiştiği ortadır. Artık fotoğraflar anı barındırmak yerine yaratabilme yetisine de sahip olma özelliği taşıyabilmektedir. Modernizmle birlikte fotoğrafın gerçeklik tartışmaları bu bağlamlarda değişmektedir. Bu araştırma özellikle postmodernizm teorisi sonrası fotoğrafın durumu ve sanattaki konumunun nasıl değiştiği, bellekle ilişkisi araştırılmıştır. Görüntü fazlalığı bir bellek yitimine aynı zamanda yeni bir bellek inşasına sebebiyet verebilmektedir. Hatırlama, anımsama ne ise bellek yitimi de insan doğasında vardır. Bellek nasıl kolektif ise bellek yitimi de kolektif olabilir. Sanat teorisyeni Nicomedes Suárez-Araúz bellek yitiminin anımsamaya yönelik her parçanın içerisinde olduğunu söylemektir. Düşünceler ve anılar bellek yitimi ile şekillendirilir. Sadece şekillendirme değil saptırılır da. Belleği, bellek yitiminden ayrı düşünemeyiz. Bütün bu bağlamlar sonucunda çok fazla fotoğrafa maruz kalmamız geçmişi imlemesinden daha çok bir bellek yitimine hizmet ettiği olası gözükmektedir. Bu bellek yitimi Suárez-Araúz dediği gibi yeni bir belleğin inşası anlamına da gelebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

bellek, bellek yitimi, anımsama, fotoğraf, post fotoğraf

DIGITAL IMAGE-INDUCED MEMORY LOSS IN PHOTOGRAPHY AS A SPACE: CONSTRUCTING A NEW MEMORY

Öz

Artists who have dealt with the concept of memory throughout history have used images as tools due to their characteristics, such as archives, documents, and memories. Today, art is even more intertwined with images, especially due to the development of technology. Today's effect of photography, which is one of these image tools, has changed, especially with technology. Exposing the memory to too many photographs may impair its permanence and memory creation, or mnemonic feature, due to its nature. Therefore, the memory needs to make a selection for this image redundancy. In this direction, first of all, it is important how a piece of information will be permanently stored in the memory. In this research, especially when Roland Barthes's studium and punctum concepts are examined, it seems possible to talk about the permanence of photographs that contain both, as Barthes said. The structure of traditional photography has changed, especially with post-photography. Now, photographs can also have the ability to create memories instead of hosting them. With modernism, the debate about the reality of photography is changing in these contexts. In this research, the state of photography, how its position in art changed after the theory of postmodernism, and its relationship with memory were investigated. Image redundancy can cause memory loss as well as new memory construction. Memory loss is in human nature, as reminiscence is. Just as memory is collective, amnesia can also be collective. The art theorist Nicomedes Suárez-Araúz was to said that amnesia was in every piece of memory. Thoughts and memories were formed by amnesia. Not only shaping but also deflected. We could not separate memory from amnesia. As a result of all these contexts, it seems possible that our exposure to too many photographs serves as a loss of memory rather than marking the past. This amnesia can also mean the construction of a new memory, as Suárez-Araúz said.

Anahtar Kelimeler

memory, amnesia, recollection, photography, post photography

Kaynakça

• KAYNAKÇA The Art of The Memory: The Loss of History[Sergi]. (1985-1986). New Museum of Contemporary Art, New York, NY, United States. https://archive.newmuseum.org/exhibitions/120
• Antmen, A. (2014). 20, Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Arauz, N. S. (2007). Amnezi Manifestosu. Cogito(50), 248-257.
• Barthes, R. (1981). Camera Lucida: Reflections on Photography. (R. Howard, Trans.) New York: HIll AND WANG.
• Barthes, R. (1996). Camera Lucida: Fotoğraf Üzerine Düşünceler. (R. Akçakaya, Trans.) İstanbul: Altıkırkbeş Yayın.
• Berger, J. (2013). Understanding a Photograph. London,England: Penguin Group.
• Borissova, J. (2018). Julia Borissova. Retrieved 9 17, 2020, from http://www.juliaborissova.ru/Julia_Borissova_PhotoSite/Projects/Pages/DOM._Part_1.html
• Boyer, P., & V.Wertsch. (2009). Memory in Mind and Culture. Cambridge: CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS.
• Burson, N.(1982), Warhead I[Photographs]. The Met, New York, NY,United States https://www.metmuseum.org/art/collection/search/266955
• Daniel Rubinstein and Katrina Sluis. (2013). The Digital Image in Photographic Culture :Algorithmic Photography and the crisis of representation. In M. Lister, The Photographic Image in Digital Culture (pp. 22-25). New York: Routledge Taylor&Francis Group.
• Fawns, T. (2016). Blended Memory:Distributed Remembering and Forgetting through Digital Photography. Scotland: The University of Edinburg.
• Heartney, E. (2011). Art and Today. London: Phaidon Press Limited.
• Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. (M. F. Çelikkaya, Ed.) Ankara: Nirengi Kitap Birleşik Dağıtım Kitabevi.
• Johansson, E. (2019). Road Closed Unexpectedly, https://www.erikjo.com/work/road-closed-unexpectedly
• Mctighe, M. (2012). Framed Spaces, Photography and Memory in Contemporary Installation Art. United States of America: Dartmouth College Press.
• Mitchell, W. J. (1994). The Reconfigured Eye: Visual Truth in the Post-Photographic era. London, England: The MIT Press.
• Pascal Boyer, James V. Wertsch. (2015). Zihinde ve Kültürde Bellek. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rochlitz, R. (2002). Walter Benjamin ve Fotoğrafçılık Deneyim ve Teknik Çoğaltılabilirlik. Sanat Dünyamız(84), 189-193.
• Schacter, D. L. (2017). Belleğin izinde : beyin, zihin ve geçmiş. (E. Özgül, Trans.) İstanbul: Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık.
• Sontag, S. (2008). Fotoğraf Üzerine. (O. Akınbay, Trans.) İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Virilio, P. (2002). Fotofiniş. Sanat Dünyamız(84), 195-202.