EXAMINATION AND EXAMPLE OF FETH-I BELGRADE MAQAM IN TURKISH MUSIC

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 80 - 104, 30.06.2022

Bora Kanar , Aziz Destegül

https://doi.org/10.51576/ymd.1121095

Öz

From the past to the 21st century, Turkish music has been enriched by theorists and performers with improvements and developments in the field of maqam, composition, instrumental and spoken words, and transferred from generation to generation through written sources. It is known from the written sources that the composers of the period invented new maqams, composed works in these maqams, and some of these works reached the 21st century, both on the victories of the sultans of the period and on the joy of the people for the conquered lands. It is a well-known fact that the number of works is high in the maqams that are widely used in Turkish music and the number of works is low in the maqams that are less used. It can be said that if the less used maqams are not brought to light, it will be inevitable to forget the theoretical and practical aspects. For this reason, in this study, the analysis of the works in the Feth-i Belgrad maqam, which is one of the less used maqams, and the theoretical structure of the maqam are discussed. Two works in the maqam of Feth-i Belgrad mentioned in the Turkish Art Music Repertoire of the TRT Music Department were examined and the analysis of the maqam direction according to the Arel Theory was carried out. As a result of the analysis, the characteristic elements and features of the maqam were determined and an instrumental artifact was composed in order to exemplify the Feth-i Belgrad maqam.

Anahtar Kelimeler

Turkish music, Feth-i Belgrade, Maqam, Çoban Devlet Giray, Artifact Analysis.

TÜRK MÜZİĞİNDE FETH-İ BELGRAD MAKAMININ İNCELENMESİ VE ÖRNEKLENDİRİLMESİ

Öz

Türk müziği geçmişten 21.yüzyıla kadar teorisyenler ve icracılar tarafından makam, beste, saz ve söz alanında iyileştirme ve geliştirmelerle zenginleştirilerek, yazılı kaynaklar aracılığıyla nesilden nesile aktarılmıştır. Yaşadığı dönemin padişahlarının gerek zaferleri gerekse fethedilen topraklar için halkın sevinci üzerine, dönem bestekarlarının yeni makamlar terkip ettiği, bu makamlarda eserler besteledikleri ve bu eserlerin bazılarının 21. yüzyıla kadar ulaştığı yazılı kaynaklardan bilinmektedir. Türk müziğinde çok kullanılan makamlarda eser sayısının fazla olması ve az kullanılan makamlarda eser sayısının az olması da bilinen bir gerçektir. Az kullanılan makamların gün yüzüne çıkarılmaması durumunda teorik ve pratik yönünün unutulmasının kaçınılmaz olacağı söylenebilir. Bu sebepten bu çalışmada az kullanılan makamlardan olan Feth-i Belgrad makamındaki eserlerin analizi ve makamın nazari yapısı ele alınmıştır. TRT Müzik Dairesi Başkanlığı Türk Sanat Müziği Repertuvarı’nda adı geçen Feth-i Belgrad makamında olan iki eser incelenmiş ve Arel Nazariyatına göre makam yönünün analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan analiz sonucunda makamın karakteristik unsurları ve özellikleri belirlenerek, Feth-i Belgrad makamının örneklendirilmesi açısından, bir adet saz semaisi bestelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Müziği, Feth-i Belgrad, Makam, Çoban Devlet Giray, Eser Analizi

Kaynakça

• Referans1 KARADENİZ, M. E., Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları (1965), (Birinci Baskı) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• Referans2 KARASAR, N., Bilimsel Araştırma Yöntemi (1984), Hacettepe Taş Kitapçılık, Ankara.
• Referans3 KUTLUĞ, Y., F., Türk Musikisinde Makamlar (2000), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Referans4 ÖZTUNA, Y., Türk Mûsikîsi; Akademik Klasik Türk San’atMûsikîsi’nin Ansiklopedik Sözlüğü (2006), (Birinci Baskı Cilt I). Orient Yayınları, Ankara.
• Referans5 TIRAŞÇI, M., Türk Mûsikîsi Tarihi (2017) Kayıhan Yayınları, İstanbul.
• Referans6 (Arşiv) TRT Müzik Dairesi Başkanlığı Türk Sanat Müziği Repertuvarı
• Referans7 (İNTERNET) ZOMOLO, D., D., TDV İslam Ansiklopedisi, WEB: https://islamansiklopedisi.org.tr/belgrad. Erişim Tarihi: 23.05.2022.