ŞERHÜ’l-EDVAR’IN YAZARI KİMDİR? SEYYİD ŞERİF CÜRCANİ MI, İBN MÜBAREKŞAH MI?

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 14, 20.03.2024

Recep Uslu

https://doi.org/10.51576/ymd.1430898

Öz

ÖZ Makalenin konusu elde mevcut iki nüshası olan (TSMK A3458 ve British Or., nr. 2361) Şerhü’l-Edvar yazarının Seyyid Şerif Cürcani (ö. 816/1413) olduğunu gösteren delillerle ilgilidir. Makale metninde açıklanan deliller burada özetlenmiştir, şöyledir: 1-1662 tarihli ikinci nüshada bulunan Arapça esere Farsça adlandırma sonradan yazılmıştır, “Şerh-i Mevlana Mübarekşah ber edvar” eserin gerçek adı değildir. 2-Şerhü’l-Edvar’ın yazarı hakkında ileri sürülen iki kişiden biri İbn Mübarekşah, Anadoluya gelmemiştir; ikinci kişi Cürcani 1368 yılında geldiği Anadolu’da bir süre kalmıştır. 3-Eserde Anadolu müzik kültüründen etkiler vardır, bu etkiler eserin yazıldığı coğrafi bölgeyi ve yazarını göstermektedir. 4-Cürcani, edvarın ithaf edildiği Şiraz hakimi Şah Şüca ile görüşmüştür muhtemelen 1375’te; İbn Mübarekşah, görüşmemiştir. 5-Eserde bulunan “el-cedvelü’l-mübarek” ile Cürcani, hocasına işaret etmiştir. Bu eser sayesinde Cürcani, tıp ilmi dahil bütün ilimleri bitirmiş olduğunu Şah Şüca’ya göstermiştir. 6-Şerhü’l-Edvar, Cürcani’nin yaşadığı Anadolu dışında Orta Asya müzik teorisyeni Alişah’ı etkilemiştir, Mısır’da Şerhü’l-Edvar’ın etkisini gösteren başka bir edvar yoktur. Özetlenen delillerle makalenin sonucunda 1375 yılında Şah Şüca’ya sunulan Şerhü’l-Edvar yazarının Seyyid Şerif Cürcani olduğu ileri sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Seyyid Şerif Cürcani, İbn Mübarekşah, Sistemci Ekol, Urmevi, Anadolu edvarları, Vamık ve Azra

WHO IS THE AUTHOR OF SHARH AL-ADWAR? SAYYID SHARIF JURJANI OR IBN MUBARAKSHAH?

Öz

ABSTRACT The subject of the article is about some evidence showing that the author of the Sharh al-Adwar, which has two copies (TSMK A3458 and British Or., nr. 2361), is Sayyid Sharif Jurjani (d. 816/1413). Evidence described in the text of the paper is summarized here following. 1-The Persian naming of the Arabic work in the second copy dated 1662 was written later, “Sharh-i Mevlana Mubarakshah ber Adwar” is not the real name of the work. 2-Ibn Mubarakshah, one of the two people alleged about the author of the Sharh al-Adwar, did not come to Anatolia; The second person, Jurjani, stayed for a while in Anatolia, where he came in 1368. 3-There are some influences from Anatolian music culture in the work, these influences show the geographical region and the author of the work. 4-Jurjani met firstly with Shah Shuja probably in 1375, the ruler of Shiraz, to whom the adwar was dedicated; Ibn Mubarakshah did not meet him. 5-With the "al-jadwal al-mubarak" in the work, Jurjani pointed to his teacher. Thanks to this work, Jurjani showed Shah Shuja that he had completed all sciences, including medicine. 6-Sharh al-Adwar influenced the Central Asian music theorist Alishah except for the Anatolia where Jurjani lived. There is no other adwar in Egypt that shows the effect of Sharh al-Adwar. With the summarized evidence, it has been claimed as a result of the article that the author of the Sharh al-Adwar, which was presented to Shah Shuja in 1375, was Sayyid Sharif Jurjani.

Anahtar Kelimeler

Sayyid Sharif Jurjani, Ibn Mubarakshah, Systematist School, Urmawi, Anatolian adwars, Vamık and Azra

Kaynakça

• Hosseini, M. (2021). Ki̇tâb-i Fârsî Fî Fenni̇’l-Elhân Ve 15.Yy Mûsi̇kî Nazari̇yâtindaki̇ Yeri̇ Ve Önemi̇. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi SBE
• Jurjani Sayyid Sharif (1375), Sharh al-muhtasar fi al-musiki/ Sharh al-Adwar, TSMK no.A3458
• Shiloah, A. (1979). The Theory Of Music in Arabic Writings (c.900-1900), München
• Uslu, R. (2022). “Makam Tablosu: Selçuklu Zamanı Anadolu Ve Komşu Coğrafyasında Sistemcilerden Yeni Sistemcilere”, Anadolu ve Komşu Coğrafyalarda Makam Müziği Atlası, Ankara Atatürk Kültür Merkezi publ. vol.1, pp.71- 125.
• Uslu, R. (2021). “Abdülkadir Meragi Etkisinde Yeni Bir Müzik Tarihi Kaynağı: Tavzihu’l-Elhan (: Müziğin Açıklaması)”, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 7(45):2046-2053.
• Uslu, R., (2018). “Bilimler Ansiklopedisi İrşadü’l-Kâsid’da Müzik Bilimi Ve Osmanliya Etkisi: Taşköprizade Örneği”, Güzel Sanatlarda Güncel Akademik Çalişmalar-2018 Ed. Mehmet YILMAZ, Ankara Gece publ. pp.106-114
• Yüner, H. (2022). Muhammed b.Mübarekşah ve Şerhu Kitabi’l-Edvar Adlı Eseri, doktora tezi, 2022, Ankara Üniv SBE
• Yüner, H. (2022). “Mevlânâ Mübarekşâh’ın Şerhu Kitâbi’l-Edvâr’ında ses perdelerinin taksimi”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 840-851