Jinekolojik Kanserli Hastaların Yaşam Kalitelerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 117 - 129, 09.08.2022

Fadime Çakır , Evşen Nazik

Öz

Amaç: Bu çalışma, ergenlerde zorbalık ve siber zorbalığı etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak
gerçekleştirilmiştir.
Yöntem: Çalışma, ilköğretim ve ortaöğretim 7-12. sınıflarda öğrenim gören 12-17 yaş arası 544 ergen ile yapılmıştır.
Çalışmanın verileri, Tanıtıcı Özellikler Formu ve Ergenler İçin Zorbalık ve Siber Zorbalık Ölçeği (ZSÖ-E) ile toplanmıştır.
Verilerin değerlendirilmesinde, tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma, frekans, yüzde, minimum, maximum),
Mann-Whitney U testi ve Kruskal-Wallis Varyans Analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Ergenlerin fiziksel, sözel, ilişkisel ve siber zorbalığa maruz kalma ve zorbalık uygulama oranlarının %5-17
arasında değiştiği belirlenmiştir. Ergenlerde, erkeklerin (fiziksel: p≤0.001, ilişkisel: p=0.003), 7-9. sınıfta okuyanların
(fiziksel: p≤0.001, sözel: p≤0.001, ilişkisel: p=0.041, siber: p=0.008), kendini okulda güvende hissetmeyenlerin (p≤0.001),
ebeveynleri ceza verenlerin (p≤0.001) ve akademik başarısı düşük olanların (fiziksel: p=0.003, sözel: p=0.004, ilişkisel:
p=0.018) daha fazla zorbalığa maruz kaldığı ve erkeklerin (fiziksel: p≤0.001, sözel: p=0.005, ilişkisel: p=0.006, siber:
p≤0.001), 7-9. sınıfta okuyanların (fiziksel: p=0.005, sözel: p=0.004, siber: p=0.021), ebeveynleri ceza verenlerin (fiziksel:
p=0.009, sözel: p≤0.001) ve akademik başarısı düşük olanların (fiziksel: p=0.010, ilişkisel: p=0.008, siber: p≤0.001) daha
fazla zorbalık uyguladıkları saptanmıştır.
Sonuç: Ergenlerin fiziksel, sözel, ilişkisel ve siber zorbalığa maruz kalma ve zorbalık uygulama oranlarının %5.0’dan yüksek
olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya katılan ergenlerde, erkeklerin, 7-9. sınıfta okuyanların, ebeveynleri ceza verenlerin ve
akademik başarısı düşük olanların daha fazla zorbalığa maruz kaldığı ve zorbalık uyguladıkları saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Zorbalık, Siber Zorbalık, Ergen, Hemşirelik

Anahtar Kelimeler

jinekolojik kanser, yaşam kalitesi, hemşirelik

Kaynakça

• 1. Hausman DM. What Is Cancer? Perspect Biol Med, 2019;62(4):778-784.
• 2. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Türkiye kanser istatistikleri 2017. Ankara,2021. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanserdb/istatistik/Turkiye_Kanser_Istatistikleri_2017.pdf Erişim: 25.12.2021
• 3. Wild CP, Weiderpass E, Stewart BW. World Cancer Report Cancer Research for Cancer Prevention. WHO-IARC, 2020.
• 4. Sung H, Ferlay J, Siegel RL, Laversanne M, Soerjomataram I, Jemal A, Bray F. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries. CA Cancer J Clin, 2021;71(3):209-249.
• 5. Yılmaz M. Yazgı Z. G. Onkoloji Hastalarının Yaşadığı Psikososyal Sorunlarla Baş Etmesinde Hemşirenin Rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2020;4(1):60-70.
• 6. Karakartal D. Kanser Hastalarının Yaşadıkları Psiko-Sosyal Sorunların İncelenmesi. International Journal of Humanities and Education, 2018; 49-62
• 7. Körükcü Ö. Bazı Yaşamsal Geçişler Zordur. Jinekolojik Kanser Tanısı Almak Gibi. ACU Sağlık Bil Dergisi,, 2018; 9(3):248-2
• 8. Ülger E, Alacacıoğlu A, Gülseren AŞ, Zencir G, Demir L, Tarhan MO. Kanserde Psikososyal Sorunlar ve Psikososyal Onkolojinin Önemi. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 2014;28(2):85-92.
• 9. Yıldırım KN, Kaçmaz N, Özkan M. İleri Evre Kanser Hastalarının Karşılanmamış Gereksinimleri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2013;4(3):153-8.
• 10. Bölüktaş RP. Onkoloji Hemşireliğinde Bir Sonuç Kriteri Olarak Yaşam Kalitesi. Türkiye Klinikleri İç Hastalıkları Hemşireliği - Onkoloji Hemşireliği Özel Sayısı, 2015;1(2):53-61.
• 11. Huang HY, Tsai WC, Chou WY, Hung YC, Liu LC, Huang KF, Wang WC, Leung KW, Hsieh RK, Kung PT. Quality of Life of Breast and Cervical Cancer Survivors. BMC Womens Health, 2017;12;17(1):30.
• 12. Pasek M, Suchocka L, Osuch-Pęcak G, et al. Longitudinal Health-Related Quality of Life Study among Cervical Cancer Patients Treated with Radiotherapy. J Clin Med, 2021;10(2):226.
• 13. Sekse RJT, Hufthammer KO, Vika, ME. Sexual Activity and Functioning in Women Treated for Gynaecological Cancer. Journal of clinical nursing, 2017;26(3-4):400–410.
• 14. Karataşlı V, Can B, Çakır İ, Erkılınç S, Kuru O, Gökçü M, Sancı M. Life Quality of Endometrioid Endometrial Cancer Survivors: A Cross-Sectional Study. J Obstet Gynaecol, 2021; 41(4):621-625.
• 15. Sekse RJT, Dunberger G, Olesen ML, Østerbye M, Seibaek L. Lived Experiences and Quality of Life After Gynaecological Cancer-An İntegrative Review. J Clin Nurs, 2019;28(9-10):1393-142
• 16. Araya LT, Fenta TG, Sander B, Gebremariam GT, Gebretekle GB. Health-Related Quality of Life and Associated Factors Among Cervical Cancer Patients at Tikur Anbessa Specialized Hospital, Addis Ababa, Ethiopia. Health Qual Life Outcomes, 2020;18(1):72.
• 17. Sekse RJT, Gjengedal E, Råheim M. Living in A Changed Female Body After Gynecological Cancer. Health care for women international, 2013;34(1):14–33.
• 18. Çalışkan T, Duran S, Karadaş A, Ergün S, Tekir Ö. Kanser Hastalarının Yaşam Kalitesi ve Sosyal Destek Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi, KÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 2015; 17(1):27-36.
• 19. Altıparmak S, Fadıloğlu Ç, Gürsoy ST, Altıparmak O. Kemoterapi Tedavisi Alan Akciğer Kanserli Hastalarda Öz Bakım Gücü ve Yaşam Kalitesi İlişkisi. Ege Tıp Dergisi, 2011;50(2):95-102.
• 20. Göl ND, Hacıhasanoğlu Aşılar R. Kemoterapi Alan Kanserli Hastalarda Depresyon Ve Yaşam Kalitesinin Belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2017; 6(1):29-39.
• 21. Yıldız E, Dedeli Çaydam Ö. 2020 Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. Sağlık ve Toplum, 2020;30(1):9-25.
• 22. Ferrell BR, Dow KH, Grant M. Measurement of The Quality of Life in Cancer Survivors. Qual Life Res, 1995;4(6):523-31.
• 23. Reis N. Jinekolojik Kanserlerde Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Faktörler. Doktora Tezi. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2003.
• 24. Dow KH, Melancon CH. Quality of Life in Women with Ovarian Cancer. Western Journal of Nursing Research, 1997;19(3): 334-350.
• 25. Aktas D, Terzioglu F. Effect Of Home Care Service on The Quality of Life in Patients with Gynecological Cancer. Asian Pac J Cancer Prev, 2015;16(9):4089-94.
• 26. Reb AM, Cope DG. Quality of Life and Supportive Care Needs of Gynecologic Cancer Survivors. West J Nurs Res, 2019;41(10):1385-1406.
• 27. Topçu B, Gülcivan G. Meme Kanserli Hastaların Yaşam Kalitesi ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının Değerlendirilmesi. Namık Kemal Tıp Dergisi, 2017; 5(2): 63-74.
• 28. Tekbaş S. Jinekolojik Kanser Hastalarında Yaşam Kalitesi ve Tedavi Bakımının Etkileri. Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne, 2010
• 29. Salonen P. Quality of Life in Patients with Breast Cancer. Academic Dissertation. Unıversıty Of Tampere, Finland, 2011.
• 30. Yan H, Sellick K. “Quality of Life of Chinese Patients Newly Diagnosed with Gastrointestinal Cancer: A Longitudinal Study”. International Journal of Nursing Studies, 2004:41(3): 309-319.
• 31. Gökgöz S, Sadikoglu G, Paksoy E, Guneytepe U, Özçakır A, Bayram N, Bilgel N. Health Related Quality of Life among Breast Cancer Patients: A Study from Turkey. Global Journal of Health Science, 2011;3(2): 140-52.
• 32. Kim SH, Son BH, Hwang SY, Han W, Yang JH, Lee S, Yun YH. Fatigue and Depression in Disease-Free Breast Cancer Survivors: Prevalence, Correlates, and Association With Quality of Life. Journal of Pain and Symptom Management, 2008:35(6):644-655.
• 33. Yeşilbalkan ÖU, Akyol AD, Çetinkaya Y, Altın T, Ünlü D. Kemoterapi Tedavisi Alan Hastaların Tedaviye Bağlı Yaşadıkları Semptomlar ve Yaşam Kalitesine Olan Etkisinin İncelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2005:21(1): 13-31.
• 34. Selvi Öz Z. Kemoterapi Alan Hematolojik Malignansili Hastalarda Yaşam Kalitesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006.
• 35. Zandbergen N, de Rooij BH, Vos MC, Pijnenborg JMA, Boll D, Kruitwagen RFPM, van de Poll-Franse LV, Ezendam NPM. Changes İn Health-Related Quality Of Life Among Gynecologic Cancer Survivors During The Two Years After İnitial Treatment: A Longitudinal Analysis. Acta Oncol, 2019; 58(5):790-800
• 36. Üstündağ S, Zencirci AD. Factors Affecting The Quality of Life of Cancer Patients Undergoing Chemotherapy: A Questionnaire Study. Asia Pac J Oncol Nurs,.2015;2(1):17-25.