Bir Regülasyon Kurumu Olarak Yargı Organı: Anayasa Mahkemesi ve Danıştay Kararlarında Devletin Düzenleyici Rolü

Yıl 2015, , 83 - 97, 14.10.2015

Emin Kömürcüler Mustafa Özçağ

https://doi.org/10.18657/yecbu.34467

Öz

Devlet maliye politikası araçları dışında yasal ve kurumsal olarak aldığı önlemlerle piyasaları düzenleyebilir. Regülasyon ekonomisi içinde incelenen bu durumda devlet kurumları vasıtasıyla piyasadaki fiyata, malların ve hizmetlerin kalitesine, piyasadaki üretici sayısına vb. müdahale eder. Devletin düzenleyici rolü de denilen bu görev, yasama ve yürütme gücü içinde bulunan kurumlar tarafından yerine getirilir. Yargı kurumları da, yasama ve yürütme kurumlarının kararlarını ve uygulamalarını bozarak veya onaylayarak regülasyon ekonomisi içinde kendine yer bulabilir. Bu kapsamda Anayasa Mahkemesi ve Danıştay’ın da piyasa üzerinde bir regülatör güç olduğu söylenebilir. Yüksek yargı kurumlarının regülatör gücünün belirlenmesi, aldığı kararların incelenmesi ile mümkündür. Bu nedenle çalışmada, Anayasa Mahkemesi ve Danıştay’ın 2007-2012 yılları arasındaki kararları incelenmiş ve piyasa üzerindeki düzenleyici rolü tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Devlet, Regülasyon, Devletin Düzenleyici Rolü, T.C. Anayasa Mahkemesi

Judicial Body As a Regulation Institution: Regulatory Role of the State in Decisions of the Constitutional Court and the Council of State

Öz

State can arrange markets with legal and institutional measures other than fiscal policy tools. In this case studied in the regulation of the economy, state intervenes to the price in the market, the quality of goods and services, the number of producers in the market and etc., by state institutions. This task is also called the state's regulatory role, fulfilled by institutions are located in the legislative and executive power. Also judicial institutions will find its place in the regulation of the economy by distrupt or approve to the legislative and executive institutions decisions and practices. In this context, it’s said that the Constitutional Court and the Council of State is a regulatory power over the market. Determination of the regulator power of the supreme judicial authorities is possible with the examination of the decisions. Therefore in our study, the Constitutional Court and the Council of State decisions between the years 2007-2012 were examined and tried to determine the role of the regulator on the market

Anahtar Kelimeler

State, Regulation, Regulatory Role of the State, Constitutional Court

Kaynakça

• AKÇA, Haşim (2007), Regülasyon Ekonomisi, Adana: Nobel Kitabevleri.
• AKTAN, Coşun Can ve Yusuf T. KARAASLAN (2005), “Regülasyon Ekonomisi ve Kamusal Regülasyon Teorisi”. C.C.Aktan, D.Dileyici ve İ.Y.Vural (der.), Kamu Ekonomisi ve Kamu Politikaları içinde, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Anayasa Mahkemesinin 2.5.2008 tarih ve 2008/101 no’lu Kararı.
• Anayasa Mahkemesinin 5.11.2009 tarih ve 2009/152 no’lu Kararı.
• Anayasa Mahkemesinin 22.9.2010 tarih ve 2010/91 no’lu Kararı.
• Anayasa Mahkemesinin 5.7.2012 tarih ve 2012/101 no’lu Kararı.
• Anayasa Mahkemesinin 15.6.2012 tarih ve 2012/95 no’lu Kararı.
• ARDIYOK, Şahin (2002), Doğal Tekeller ve Düzenleyici Kurumlar: Türkiye İçin Düzenleyici Kurum Modeli, Ankara: Rekabet Kurumu Lisansüstü Tez Serisi.
• ATAY, Ethem E. (2006), “Bağımsız İdari Otoriteler ve Türkiye Uygulaması”, Gazi Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:X, Sayı:1, 259-293.
• ÇETİN, Tamer (2009), “Regülasyonun Etkinlik Analizi ve Regülasyon Türleri”, Çimento İşveren Dergisi, Sayı:1, Cilt:23, 22-38.
• Danıştay 13. Dairesinin 22.5.2007 tarih ve 2007/3384 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 25.6.2007 tarih ve 2007/4097 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 23.11.2007 tarih ve 2007/7684 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 29.2.2008 tarih ve 2008/2914 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 13.5.2008 tarih ve 2008/4195 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 28.5.2008 tarih ve 2008/4465 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 1.6.2011 tarih ve 2011/2603 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 6.7.2011 tarih ve 2011/3367 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 5.10.2011 tarih ve 2011/4220 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 1.11.2011 tarih ve 2011/4828 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 8.5.2012 tarih ve 2012/960 no’lu Kararı.
• Danıştay 13. Dairesinin 9.5.2012 tarih ve 2012/968 no’lu Kararı.
• ER, Selami (2010), “5018 Sayılı Kanun Karşısında Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Konumu”, Dış Denetim, Temmuz-Ağustos-Eylül, 184-191.
• HERTOG, J.Den (1999), “General Theories of Regulation”, Encyclopedia of Law and Economics, 223-270.
• KARAKAŞ, Mehmet (2008), “Devletin Düzenleyici Rolü ve Türkiye’de Bağımsız Otoriteler”, Maliye Dergisi, Sayı:154, 99-120.
• MAJONE, Giandomenico (2005), “Strategy and Structure the Political Economy of Agency Independence and Accountability”, Designing Independent and Accountable Regulatory Authorities for High Quality Regulation, Proceedings of an Expert Meeting in London, 10-11 January, OECD, 126-155.
• OECD (1997), The OECD Report on Regulatory Reform, Paris: OECD.
• OĞUZ, Fuat (2011), Devlet ve Piyasa Regülasyon Ekonomisine Giriş, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• REEL, Yeşim (2010), “Elektrik Sektörünün Regülasyonu”, Enerji, Piyasa ve Düzenleme, Cilt:1, Sayı:2, 194-218.
• RODERBURG, Elisabeth (2003), “Regulatory Issues and The Doha Development Agenda”, Global Forum on Governance, Geneva.
• SARISOY, Sinan (2010), “Düzenleyici Devlet ve Regülasyon Uygulamalarının Etkinliği Üzerine Tartışmalar”, Maliye Dergisi, Sayı:159, 278-298.
• STIGLITZ, Joseph E. (2008), “Government Failure vs. Market Failure: Principles of Regulation”, Tobin Project’s Conference on “Government and Markets: Toward a New Theory of Regulation”, February 1-3, Yulee-Florida.
• TEKİNSOY, M. Ayhan (2007), “Bağımsız İdari Otoriteler ve Regülasyon Anlayışı - Tartışmalar, Sorunlar”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl:65, Sayı:2, 119-134.
• ULUSOY, Ali (2000), “Regülasyon Kurumları Hakkında Genel Bir Değerlendirme”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl:58, Sayı:2, 45-60.
• VICKERS, John (1997), “Regulation, Competition and the Structure of Prices”, Oxford Review of Economic Policy, Vol:13, No:1, 15-25.