Ülke Kredi Notlarının Portföy Yatırımları ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2021, Cilt: 28 Sayı: 2, 333 - 353, 28.06.2021

Nagehan Keskin

Öz

Kredi derecelendirme kuruluşları tarafından ülkelere verilen kredi notları yatırımcıların yatırım kararlarını etkilemek suretiyle uluslararası sermaye akımlarını yönlendirme potansiyeli taşımaktadır. Bu çalışmada uluslararası alanda piyasaya hakim olan üç büyük kredi derecelendirme kuruluşu olan Standard and Poor’s, Moody’s ve Fitch tarafından 1998:Q1-2019:Q3 döneminde Türkiye’ye verilen kredi notlarının doğrudan yabancı yatırımlar ve portföy yatırımları üzerindeki etkisi Johansen ve sınır testine dayalı ARDL (Autoregressvive Distributed Lag) eşbütünleşme yöntemleri ile araştırılmıştır. Analiz sonucunda kredi notları ile doğrudan yabancı yatırımlar arasında anlamlı bir ilişki tespit edilemezken, kredi notlarının portföy yatırımları üzerindeki etkisinin ise anlamlı ve pozitif olduğu belirlenmiştir. Kredi notları portföy yatırımlarını pozitif olarak etkilemekle birlikte etkinin derecesi oldukça zayıftır. Elde edilen bulgular Türkiye’ye verilen kredi notlarının sermaye akımlarını yönlendirmede yeterli ve yeterince etkili bir faktör olmadığına işaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ülke Kredi Notları, Kredi Derecelendirme Kuruluşları, Portföy Yatırımları, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Uluslararası Sermaye Akımları.
JEL Sınıflandırması: F21, F32, G24.

Anahtar Kelimeler

Ülke Kredi Notları, Kredi Derecelendirme Kuruluşları, Portföy Yatırımları, Doğrudan Yabancı Yatırımlar

The Effect of Sovereign Credit Ratings on Portfolio Investments and Foreign Direct Investments: The Case of Turkey

Öz

Credit ratings given to countries by credit rating agencies have the potential to direct international capital flows by influencing investors' investment decisions. In this study the credit ratings given for Turkey by three major international credit rating agencies Standard & Poor's, Moody's and Fitch impact on foreign direct investment and portfolio investments was investigated with Johansen cointegration method and ARDL (Autoregressvive Distributed Lag) method that is based on limit test approach for 1998: Q1-2019: Q3 period. As a result of the analysis, no significant relationship was determined between credit ratings and foreign direct investments while the effect of credit ratings on portfolio investments was found significant and positive. Although credit ratings positively affect portfolio investments, the impact degree is quite weak. The resulting analysis findings indicate that credit ratings given to Turkey are not a sufficient and effective enough factor in directing capital flows.
Key Words: Sovereign Credit Ratings, Credit Rating Agencies, Portfolio Investments, Foreign Direct Investments, International Capital Flows.
JEL Classification: F21, F32, G24.

Anahtar Kelimeler

Sovereign Credit Ratings, Credit Rating Agencies, Portfolio Investments, Foreign Direct Investments, International Capital Flows

Kaynakça

• Akçayır, Ö. (2013). Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşları ve Güvenilirliklerinin Sorgulanması: Türkiye’nin Kredi Derecelendirme Geçmişi ve Bugünü (1992-2012). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Isparta.
• Akçayır, Ö. ve Doğan, B. (2016). Ülke Kredi Derecelendirme Notlarının Uluslararası Sermaye Hareketleri Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. International Congress on European Union Relations, Economics, Finance and Econometrics (EUREFE’16) 14-16 July, Aydın, https://www.researchgate.net/publication/312589261_Ulke_Kredi_Derecelendirme_Notlarinin_Uluslararasi_Sermaye_Hareketleri_Uzerine_Etkisi_Turkiye_Ornegi/link/5883ef4caca272b7b4442563/download (Erişim Tarihi: 12.04.2020).
• Bahmani-Oskooee, M. and Wing Ng, R.C. (2002). Long-Run Demand for Money in Hong Kong: An Application of the ARDL Model. International Journal of Business and Economics, 1(2), 147-155.
• Basu, K.,Bisen, A., De, S., Ghosh, R. (2012). Comparative Rating Index for Sovereigns (CRIS): A Report Based on “The Relativity of Sovereigns: A New Index of Sovereigns Credit Ratings and an Analysis of How Nations Fared over the Last Six Years. Ministry of Finance, Government of India, http://esocialsciences.org/Articles/show_Article.aspx?qs=bGp0Ut9EHmCw/EpGtd/DaF5rQ+ITh71q/JMR9coAHeA= (Erişim Tarihi: 23.04.2020).
• Bayar, Y. ve Kılınç, C. (2014). Effects of Sovereign Credit Ratings on Foreign Direct Investment Inflows: Evidence from Turkey. Journal of Applied Finance and Banking, 4(2), 91-109.
• Berksoy, T. ve Saltoğlu, B. (1998). Türkiye Ekonomisinde Sermaye Hareketleri. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, Yayın No:1998-58.
• Bevan, A. A. ve Estrin, S. (2004). The Determinants of Foreign Direct Investment into European Transistion Economies. Journal of Comparative Economics, 32(4), 775-787.
• Çağlayan, E. (2006). Enflasyon, Faiz Oranı ve Büyümenin Yurtiçi Tasarruflar Üzerindeki Etkileri. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, XXI(1), 423-438.
• Çolak, Y. (2017). Türkiye’nin Makroekonomik Değişkenleri ile Kredi Notları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Moody’s Örneği. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 1(1), 61-74.
• Değertekin, E.A. (2012). “Yatırım Yapılabilir Ülke Notunun Sermaye Piyasalarına Etkisi”. Sermaye Piyasasında Gündem, Sayı:114, Şubat, 11-25.
• Emara, N. ve El Said, A. (2015). Revisiting Sovereign Ratings, Capital Flows and Financial Contagion in Emerging Markets. World Journal of Applied Economics, Vo:1, No:2, 3-22.
• Emir, M. ve Güneş, B. (2019). Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Vermiş Olduğu Rating Notlarının Doğrudan Yabancı Sermayeye Etkileri: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. 23. Finans Sempozyumu Bildiri Kitabı (Ed: Jale S. Oran ve Meltem Ulusan Polat), Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi, İstanbul, Ekim, 650-671.
• Emir, M., Uysal, M. ve Doğru, B. (2013). Ülkenin Risklilik Durumu ile Ülkeye Gelen Doğrudan Yabancı Yatırım Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 27(2), 79-92.
• Erkan, M. ve Demircioğlu M.Y.(2011). Türkiye’ye Verilen Derecelendirme Notlarının Yabancı Yatırım Girişine Etkisinin Yıllar İtibariyle İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1), 209-239.
• Gaillard, N. (2009). The Determinants of Moody’s Sub-Sovereign Ratings. International Journal of Finance and Economics, No:31, 194-204.
• Gande A. ve Parsley D. (2004). Sovereign Credit Ratings and International Portfolio Flows. October, 1-46, https://www.imf.org/external/np/seminars/eng/2004/ecbimf/pdf/parsle.pdf (Erişim Tarihi: 12.01.2021).
• Günal, M. (2019). Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Rolü ve Krizlerdeki Etkileri. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 147-155.
• Illiescu E.M. ve Dinu, F. A. (2011). Country Risk Importance on Investment Decision Making. Economia Seria Management, 14(2), 371-379.
• İskenderoğlu, Ö. ve Balat, A. (2018). Ülke Kredi Notlarının CDS Primleri Üzerindeki etkisi: BRICS Ülkeleri ve Türkiye Üzerine Bir Uygulama. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 12(2), 47-64.
• Johansen, S. ve Juselius, K. (1990). Maksimum Likelihood Estimation Inference on Cointegration with Application to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
• Kang, T. S. ve Kim K. (2019). Push vs. Pull Factors of Capital Flows Revisited: A Cross-country Analysis. KIEP (Korea Institute for International Economic Policy) Working Paper, No:19-01, 1-40.
• Kanlı, K. N. ve Aydoğuş O. (2017). Ülke Risk Faktörlerinin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerindeki Belirleyici Etkisi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 17(2), 179-190.
• Karaca, O. (2005). Türkiye’de Faiz Oranı ile Döviz Kuru Arasındaki İlişki: Faizlerin Düşürülmesi Kurları Yükseltir mi?. TEK Tartışma Metni. No:2005/14, http://www.tek.org.tr/dosyalar/karaca-05.pdf (Erişim Tarihi:10.05.2006).
• Karagöl, E. T. ve Mıhçıokur, Ü. İ. (2012). Kredi Derecelendirme Kuruluşları: Alternatif Arayışlar. SETA Rapor, No:7, Eylül.
• Kargı, B. (2014). Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşları ve Türkiye’nin Kredi Notu Üzerine Bir İnceleme (1998-2013). The Journal of Academic Social Science Studies, No:24, 351-370.
• Kim, S.J ve Wu, E. (2008). Sovereign Credit Ratings, Capital Flows and Financial Developments in Emerging Markets. Emerging Markets Review, 9(1), 17-39.
• Ovalı, S. (2014). Ülke Kredi Notu Değerlendirme Kriterleri Açısından Türkiye: AB İle Karşılaştırmalı Analiz. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 53-80.
• Pesaran, M. H.,Shin, Y.and Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3): 289-326.
• Pirgalip, B. (2017). Derecelendirme Notu Değişikliklerinin Borsa İstanbul (BIST) Pay Piyasası’na Etkileri. Ege Akademik Bakış Dergisi, 17(3), 351-368.
• Sandalcılar, A.R., Altıner, A. ve Çolak, Y. (2019). Kırılgan 8’lide Makroekonomik Değişkenler İle Kredi Notları Arasındaki İlişki. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Sayı: 23, 257-276.
• Seval, B. (2018). Kredi Derecelendirmesi. SPL Lisanslama Sınavları Çalışma Notları.
• Suadiye, G. (2006). Kredi Derecelendirme ve Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6), 1-16.
• TCMB (2010). Derecelendirme Kuruluşları. Bülten, Sayı:18.
• UNCTAD (1998). World Investment Report 1998: Trends and Determinants. United Nations New York and Geneva, http://unctad.org/en/Docs/wir1998_en.pdf (Erişim Tarihi: 08.01.2015).
• Vergili, G., Öztürk M.B. ve Balat, A. (2018). Türkiye’nin Ülke Kredi Notları İle Doğrudan Yabancı Yatırımları Arasındaki Uzun Dönemli İlişki: Standard&Poors Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(25), 629-637.
• Yazıcı M. (2009). Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Önemi ve Denetimi. Maliye ve Finans Yazıları, 1(2), 4-20.
• Yılancı, V. ve Özcan, B. (2010). Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin Savunma Harcamaları İle GSMH Arasındaki İlişkinin Analizi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 21-33.
• Yılmaz, T., Zeren, F. ve Balıkçı, B. (2017). Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Sermaye Akımları Üzerinde Etkisi: Seçilmiş Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Uygulama. (Ed. Şakir Sakarya, Sinan Aytekin, Hasan Hüseyin Yıldırım, Melek Aksu), 21. Finans Sempozyumu Bildiri Kitabı, Balıkesir Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü, 18-21 Ekim. Balıkesir, 417-432.
• Zivot, E. ve W.K.A. Donald (1992). Further Evidence on the Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251-270.