Pandemi Sürecinde Öğretmenlerin Algıladığı Aşırı İletişim Yükü İle Mesleki Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 10, 03.08.2023

Zeynep Şahin , Mehmet Göktaş

Öz

Çalışmada öğretmenlerin algıladığı aşırı iletişim yükünün mesleki doyumla ilişkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 2020-2021 eğitim öğretim yılında farklı kademelerde görev yapan 294 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada nicel yöntem olan korelasyonel araştırma deseni kullanılmıştır. Veri toplama sürecinde Mesleki Doyum Ölçeği, Aşırı İletişim Yükü Ölçeği ve araştırmacıların oluşturduğu Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Demografik değişkenler için betimsel istatistiklerden; değişkenlerin mesleki doyumla ilişkisini tespit etmek için tek yönlü varyans analizinden; mesleki doyum ve algılanan aşırı iletişim yükü ilişkisinin çeşitli değişkenlere göre farklılaşmasını test etmek için ise T-testi’nden, aşırı iletişim yükünün mesleki doyumu yordama düzeyi için regresyon analizinden yararlanılmıştır. Öğretmenlerin algıladığı aşırı iletişim yükü ile mesleki doyumu arasında anlamlı, zayıf yönde negatif ilişki bulunmuştur. Aşırı iletişim yükünün cinsiyet ve sınıf rehber öğretmenliği görevi olmasına göre anlamlı fark gösterdiği görülürken; kıdem, medeni durum, çalışılan okul kademesine göre farklılaşmadığı görülmüştür. Mesleki doyum düzeyinin kıdeme göre farklılaştığı; cinsiyet, medeni durum, çalışılan okul kademesi ve sınıf rehber öğretmenliği görevi olmasına göre farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular literatür çerçevesinde tartışılarak, bu sonuçlara yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

pandemi, öğretmen, aşırı iletişim yükü, mesleki doyum, iletişim, Covid-19, teachers, communication overload, job satisfaction, communication

Examining The Relationship Between Teachers' Perceived Overload of Communication and Their Job Satisfaction During Pandemic Process

Öz

In the study, it was aimed to examine the relationship between the communication overload burden perceived by teachers and job satisfaction. The sample of the research consists of 294 teachers working at different levels in the 2020-2021 academic year. Correlational research design, which is a quantitative method, was used in the research. During the data collection process, the Personal Information Form created by the researchers, the Job Satisfaction Scale and the Communication Overload Scale were used. From descriptive statistics for demographic variables; one-way analysis of variance to determine the relationship between variables and job satisfaction; T-test was used to test the differentiation of the relationship between job satisfaction and perceived communication overload according to various variables, and regression analysis was used for the predictive level of job satisfaction of communication overload. A significant, weakly negative relationship was found between teachers' perceived overload of communication and their job satisfaction. While it is seen that the excessive communication load differs significantly according to gender and being a classroom guidance teacher; It has been observed that there is no difference according to seniority, marital status, and school level. The level of job satisfaction differs according to seniority; It was concluded that there was no difference according to gender, marital status, school level and being a classroom guidance teacher. The findings obtained as a result of the study were discussed within the framework of the literature, and suggestions for these results were presented.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, teachers, communication overload, job satisfaction, communication

Kaynakça

• Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2014). Öğretmenlerin mesleki profesyonelliği ile iş doyumları arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 4(2), 57-71. https://doi.org/10.19126/suje.46033
• Aşlamacı, İ. (2017). İmam-hatip liselerinde görev yapan öğretmenlerin mesleki doyum düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(31), 175-201. https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.333202
• Atabay, E. (2020). Tükenmişlik ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi: Anaokulu öğretmenleri örneklemi . Master's thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. https://hdl.handle.net/11363/2519
• Avcı, S. (2018). İş stresi ve mesleki doyum arasındaki ilişki: Sosyal çalışma görevlileri üzerine bir araştırma. Master's thesis, Uludağ Üniversitesi. http://hdl.handle.net/11452/1601.
• Aydınol, P., & Üredi, L. (2020). Sınıf öğretmenlerinin mesleki aidiyet duyguları ile mesleki doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Mersin ili örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(Eğitim Bilimleri Özel sayısı), 1-1. https://doi.org/10.26466/opus.755487
• Bahçalı, F. (2020). Mesleki ve teknik liselerde kültür derslerine giren öğretmenlerin iş doyumları: Nitel bir araştırma. Master's thesis, Bursa Uludağ Üniversitesi. http://hdl.handle.net/11452/15355
• Ballard, D. I., & Seibold, D. R. (2006). The experience of time at work: Relationship to communication load, job satisfaction, and ınterdepartmental communication. Communication Studies, 317-340. https://doi.org/10.1080/10510970600845974
• Balım, A. G., Altay, E., & Öztaş, B. Covıd-19 Sürecinde Uzaktan Eğitime Yönelik Öğretmenler Üzerine Yapılan Çalışmaların İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (62), 503-526. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1030050
• Bawden, D., Holtham , C., & Courtney , N. (1999, October). Perspectives on information overload. In Aslib proceedings, MCB UP Ltd. https://doi.org/10.1108/EUM0000000006984
• Baytar, O. (2013). İzler kitlenin medyadaki aşırı enformasyon sorununa bakışı. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 4(10), 35-55. https://doi.org/10.5824/1309-1581.2013.1.003.x
• Bermes, A. (2021). Information overload and fake news sharing: A transactional stress perspective exploring the mitigating role of consumers’ resilience during COVID-19. Journal of Retailing and Consumer Services,61, 102555. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2021.102555
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 192-193). içinde Pegem Akademi.
• Cansız, H. O., & Özgenel, M. (2019). Öğretmenlerin mesleki imajlarının iş doyumlarına etkisi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(1), 1-15. https://doi.org/10.51725/etad.793162
• Carnes, S. (2021). Information overload curation during COVID-19. Journal of Hospital Librarianship, 21(2), 167-172. https://doi.org/10.1080/15323269.2021.1899788
• Chethiyar, S. D., Esad, M., Kamaluddin, M. R., Ali, A. ve Süleyman, M. B. (2019). Impact of information and communication overload syndrome on the Performance of Students. Opción: Revista de Ciencias Humanas y Sociales, 24, 390-405.
• Cho, J., Lee, H., & Kim, H. (2019). Effects of communication-oriented overload in mobile instant messaging on role stressors, burnout, and turnover intention in the workplace. International Journal of Communication, 13(2019), 1743–1763.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2. ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum. https://doi.org/10.4324/9780203771587
• Çalışkan Pala, S., & Metintaş , S. (2020). COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanları. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi, 5, 175-187. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.789806
• Çelikten, M. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (19), 207-237. https://dergipark.org.tr/en/pub/erusosbilder/issue/25118/265225
• Çetinkanat, C. (1998). Öğretmen adayları ve müfettişlerin bakış açısından öğretmen iletişim becerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14(14), 209-221. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10382/127039
• Dilekçi, Ü., & Limon, İ. (2020). COVID-19 salgını bağlamında öğretmenlerin algıladıkları “aşırı iletişim yükü” düzeyi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 231-252. https://doi.org/10.37669/milliegitim.776450
• Doğan, T., & Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153).
• Eren, M., & Narmanlıoğlu, H. (2018). Gazetelerin sosyal medyada paylaştığı haberlerin incelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 2(3), 204-216. https://dergipark.org.tr/en/pub/ejnm/issue/38604/448031?publisher=aydin
• Ergin, R. (2022). Öğretmenlerin iş yaşam dengesi ve iş doyumu arasındaki ilişki. http://hdl.handle.net/11499/38940
• Güler, S. (2021). Pandemi günlerinde geride kalanlar sendromu: sağlık çalışanları üzerinde bir inceleme. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, Pandemi Özel Sayısı, 3393-3416. https://doi.org/10.26466/opus.875781
• Gündoğdu, G. B. (2013). Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeyleri üzerine bir çalışma: Mersin ili örneği. Master's thesis, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/71971
• Güngör, H., Ogelman, H. G., & TOKLU, D. A. Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öğretmen Yeterliliği ve Mesleki Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 38-48. https://doi.org/10.29065/usakead.1088972
• Gürer, A., & Gemlik, H. N. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinde sahada olan sağlık çalışanlarının yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri üzerine nitel bir araştırma. Journal of Health Services and Education , 4 (2), 45-52. https://doi.org/10.29228/JOHSE.3
• Harper, R. (2013). The texture of our business. Mobile Media & Communication, 1(1), 141-146. https://doi.org/10.1177/2050157912460033
• Kavuk, E., & Demirtaş, H. (2021). COVID-19 pandemisi sürecinde öğretmenlerin uzaktan eğitimde yaşadığı zorluklar. E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(1), 55-73. https://trdoi.org/10.27579808/e-ijpa.20
• Kuzgun, Y., Hamamcı, Z., & Aydemir Sevim, S. (1999). Mesleki doyum ölçeğini geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi; Cilt 2, Sayı 11, 14-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tpdrd/issue/21431/229745
• Marques, R. P., & Batista, J. C. (2017). An overview on information and communication overload. Information and communication overload in the digital age, 1-19. 10.4018/978-1-5225-2061-0.ch001
• Metin, M., Gürbey, S., & Çevik, A. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde uzaktan eğitime yönelik öğretmen sistemi. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi , 5 (1), 66-89. https://doi.org/10.46762/mamulebd.881284
• Olsen, A., & Huang, F. (2019). Teacher job satisfaction by principal support and teacher cooperation: Results from the Schools and Staffing Survey. Education policy analysis archives, 27, 11. https://doi.org/10.14507/epaa.27.4174
• Özbek, A. (2022). Öğretmenlerin algıladıkları aşırı iletişim yükünün öğretmenlerin iş performansı ve motivasyonlarına etkisinin kovid 19 salgını açısından incelenmesi (Master's thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi).
• Pehlivan, K. B. (2005). Öğretmen adaylarının iletişim becerisi algıları üzerine bir çalışma. Elementary Education Online, 4(2). https://dergipark.org.tr/en/pub/ilkonline/issue/8608/107233
• Redecker, C. (2017). European framework for the digital competence of educators: DigCompEdu. In Y. Punie, (Ed). EUR 28775 EN. Publications Office of the European Union, Luxembourg. doi: 10.2760/159770
• Roodt, G., Rieger, H. S., & Sempane, M. E. (2002). Job satisfaction in relation to organizational culture. SA Journal of industrial Psychology, 28(2), 23-30. https://hdl.handle.net/10520/EJC88907
• Selvitopu, A., & Taş, A. (2020). Lise öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(29), 23-42. https://doi.org/10.35675/befdergi.426989
• Starcevic, V., Schimmenti, A., Billieux, J., & Berle, D. (2021). Cyberchondria in the time of the COVID‐19 pandemic. Human Behavior and Emerging Technologies, 3(1), 53-62. https://doi.org/10.1002/hbe2.233
• Stephens , K. K., Mandhana, D. M., Li, X., Kim, J. J., Glowacki, E. M., & Cruz, I. (2017). Reconceptualizing communication overload and building a theoretical foundation. Communication Theory, 27(3), 269-289. https://doi.org/10.1111/comt.12116
• Sünter, A. T., Canbaz, S., Dabak, Ş., & Pekşen, Y. (2006). Pratisyen hekimlerde tükenmişlik, işe bağlı gerginlik ve iş. Genel Tıp Dergisi , 16, (1), 9-14.
• pandemisi döneminde çevrimiçi öğrenme. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 4(2), 90-107. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1142960
• Torun, B. (2020). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme yeterlikleri ve iş doyum düzeylerinin incelenmesi . Master's thesis, Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. https://dergipark.org.tr/en/pub/edu7/issue/63400/906200
• UNESCO. (2020a). COVID-19 Educational Disruption and Response, https://www.unesco.org/en/covid-19/education-response, web adresinden 22 Haziran 2021 tarihinde edinilmiştir.
• Üzümcü, B., & Müezzin, E. E. (2018). Öğretmenlerin bilişsel esneklik ve mesleki doyum düzeyinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 8-25. https://doi.org/10.19126/suje.325679
• Wyse, D. (2006). Becoming a primary school teacher. London and New York: Taylor & Francis Group.
• Yıldırım, İ., Akan, D., & Yalçın, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ve okul etkililiği algıları arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, (1), 69-81. https://doi.org/10.17556/erziefd.308643.
• Yılmaz, E. O. & Toker, T. (2022). Covıd-19 Salgını Öğretmenlerin Dijital Yeterliliklerini Nasıl Etkiledi? . Milli Eğitim Dergisi, 51 (235) , 2713-2730. DOI: 10.37669/milliegitim.896996