GÜVEN TURAN’IN DALYAN ROMANINDA BENLİK ARAYIŞI

Yıl 2020, Sayı: 24, 1 - 32, 01.12.2020

Ahmet Evis

Öz

Türk edebiyatında 1960 kuşağı içinde daha çok şair kimliğiyle tanınan Güven Turan,
kaleme aldığı roman, öykü ve eleştirileriyle çok yönlü bir sanatçıdır. 1978 yılında
yayımlanan Dalyan eseri Türk Dil Kurumu Roman Ödülünü kazanır. Bu eseriyle edebiyat
çevrelerinde romancılığıyla da adından söz ettirmeyi başaran Turan, varoluşçu bir
tarzla kişinin iç dünyasını, psikolojik sorunlarını, yabancılaşmasını ve benlik arayışını
modern romanın imkânları dâhilinde işler. Sanat anlayışını modern edebiyat üzerine
inşa etmesiyle döneminin yenilikçi isimlerinden biri olur. Kadın-erkek ilişkilerini özellikle
öne çıkaran yazar; aşk, cinsellik, varlık, yalnızlık, ölüm gibi kavramları eserlerinin başat
temaları olarak tercih eder.
Bu çalışmada Güven Turan’ın Dalyan romanında toplumsal değişkenler, psikolojik
durumlar ve kadın-erkek ilişkisi çerçevesinde benlik arayışına varoluşçu bir düzlemde
nasıl ve ne ölçüde temas edildiği incelenmiştir. Metodolojide Soren Kierkegaard’ın
benlik kavramı merkezde olmak koşuluyla varoluşçuluktan ve psikanalitik eleştiriden
faydalanılmıştır. Elde edilen verilerden hareketle eserde varoluş mücadelesinin ve benlik
arayışının bellek, ölüm, korku, vicdan-niyet çatışması gibi hususlar etrafında tasarlanarak
modernist bir yöntemle işlendiği gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Güven Turan, Dalyan, benlik

Anahtar Kelimeler

Güven Turan, Dalyan, Benlik Arayışı, Modernizm, Varoluşçuluk

THE SEARCH FOR IDENTITY IN GÜVEN TURAN’S NOVEL DALYAN

Öz

Güven Turan, better known as a poet in Turkish literature in the 1960s, is a
versatile artist with his novels, stories and criticisms. His work Dalyan, published
in 1978, won the Turkish Language Association Novel Prize. Turan, who succeeded
in making a name for himself with his novelism in literary circles with this work,
processes the inner world, psychological problems, alienation, and search for
identity within the possibilities of the modern novel in an existential style. He
became one of the innovative names of his time by building his understanding of
art on modern literature. The author, who emphasizes male-female relationships,
prefers concepts such as love, sexuality, existence, loneliness, and death as the
main themes of his works.
In this study, it was examined how and to what extent the search for identity
within the framework of social variables, psychological conditions and male-female
relationship is touched on an existential level in Güven Turan’s Dalyan novel.
The methodology utilized existentialism and psychoanalytic criticism, provided
that Soren Kierkegaard’s self-concept was at the center. Based on the data
obtained, it has been observed that the struggle for existence and the search
for identity are designed around issues such as memory, death, fear, and conscience-
intent conflict in a modernist method.

Anahtar Kelimeler

Güven Turan, Dalyan, search for identity, modernism, existentialism.

Kaynakça

• Atlı, Ferda (2017). “Abdullah Efendi’nin Rüyaları Hikâyesinde Korkunun Hükümranlığı”. SUTAD. (42): 201-230.
• Aytaç, Gürsel (1990). Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler. İstanbul: Gündoğan.
• Cauly, Olivier (2006). Kierkegaard. Işık Ergüden (Çev.). Ankara: Dost.
• Cevizci, Ahmet (2000). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma.
• Çelebi, Vedat (2013). “J. P. Sartre ve S. Kierkegaard’ın Varoluşçuluk Düşüncelerinin Karşılaştırılması”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C. 23, 2: 247-262.
• Deveci, Mutlu ve Halil F. Alagöz (2019). “Osman Necmi Gürmen’in Öykülerinde Varoluşçuluğun Görüntü Düzeyleri”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 22: 189-209.
• Erhat, Azra (1966). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi.
• Geçtan, Engin (1999). Varoluş ve Psikiyatri. İstanbul: Remzi.
• Gökberk, Ülker (1979). “Penelope Ağlarını Örüyor”. Oluşum. 19/61: 6-9.
• Hızlan, Doğan (2015). “Güven Turan’a Dair”. Varlık Dergisi. 1298: 4-6.
• Jung, Carl Gustav (2010). İnsan Ruhuna Yöneliş. Engin Büyükinal (Çev.). İstanbul: Say.
• Kierkegaard, Soren (2010). Ölümcül Hastalık Umutsuzluk. M. Mukadder Yakupoğlu (Çev.). Ankara: Doğu-Batı.
• Kierkegaard, Soren (2013a). Aforizmalar. Nur Beier (Çev.). İstanbul: Pinhan.
• Kierkegaard, Soren (2013b). Kişiliğin Gelişiminde Etik Estetik Dengesi. İbrahim Kapaklıkaya (Çev.). İstanbul: Ağaç.
• Kierkegaard, Soren (2015). Korku ve Titreme. İbrahim Kapaklıkaya (Çev.). İstanbul: Anka.
• Küçük, Sena (2016). “Türk Romanında Mitolojik Yansımalardan Örnekler”. IJOESS. C. 7, 25: 312-331.
• Reneaux, Roger (1994). Egzistansiyalizm Üzerine Dersler. Murtaza Korla Elçi (Çev.). Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Saltık, Eylem (2017). “Hasan Ali Toptaş’ın Gökyüzü Gri İsimli Hikâyesinde Kadının Benlik Arayışı”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 56: 41-58.
• Sartre, J. Paul (2012). Varoluşçuluk. Asım Bezirci (Çev.). İstanbul: Say.
• Taşdelen, Vefa (2004). Kierkegaard’ta Benlik ve Varoluş. Ankara: Hece.
• Turan, Güven (2002). Üçlü -Dalyan-Yalnız mısın?-Soğuk Tüylü Martı. İstanbul: Yapı Kredi.
• Turan, Güven (2011). “Güven Turan ile Söyleşi”. https://www.kadiraydemir.com/guven-turan-ile-soylesi.html. (Erişim tarihi: 23.07.2020).
• Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.