ALÇILI HASTANIN ROY ADAPTASYON MODELİNE GÖRE HEMŞİRELİK BAKIMI

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 73 - 76, 20.09.2024

Nida Aydın , Ümran Dal Yılmaz

Öz

Kas iskelet sistemi hastalıkları içince kırıklar önemli yer tutmakta ve 1850’lerden beri kırık tedavisinde alçılardan faydalanılmaktadır. Ancak doğru şekilde uygulanmayan veya bakımı uygun yapılmayan alçılar, hasta güvenliğini tehdit ederken, kırıkların iyileşmesini de engelleyebilir. Alçı uygulaması sonrası taburculukları sağlanan ve tedavisi evde devam eden bireylerin yatarak tedavi gören hastalar gibi hemşirelik bakımı alamadıkları için evde bakımda sorunlar yaşayabilmektedir. Hemşirelik profesyonelleri hastanın güvenli ve kaliteli bakımı ve rehabilitasyonu için olası durumlara hakim olmalı, verdiği hasta eğitimleriyle hastaların duruma adaptasyonlarını geliştirerek süreci daha kolay geçirmelerini sağlamalıdır. Alçı, hastaların hareketlerini, günlük yaşam aktivitelerini kısıtlarken, bireyin yaşama uyumunu bozan önemli bir uyarıcıdır. Bu makalede alçılı hastaların Roy Adaptasyon Modeline temellendirilmiş hemşirelik bakımına yer verilmiştir. Hastanın uyum, adaptasyon sürecine odaklanan Roy Adaptasyon Modeli, bireyin fizyolojik, psikolojik ve sosyal yönleri ile ele alınmasını ve bütüncül bakımını sağlar.

Anahtar Kelimeler

alçı, hemşirelik teorisi, ortopedi hemşireliği

Etik Beyan

Derleme makale olması sebebiyle etik kurul izni yoktur.

Kaynakça

• 1. Cieza A, Causey K, Kamenov K, Hanson SW, Chatterji S, Vos T. Global estimates of the need for rehabilitation based on the global burden of disease study 2019: A systematic analysis for the global burden of disease study 2019. The Lancet. 2020;396(10267):2006–2017. PMID: 33275908 https://doi.org/10.1016/s0140-6736(20)32340-0
• 2. Aydın N, Dal Yılmaz Ü. “It’s not just a plaster cast, my leg is in it!”: Patient experiences: A qualitative study. Orthopaedic Nursing. 2022;41(5):347-354. PMID: 36166611 https://doi.org/10.1097/nor.0000000000000881
• 3. Ekwall A, Carlberg E, Palmberg G, Sloberg R. An audit of complications of fiberglass cast and hybrid cast for fractures of the foot, ankle and forearm in a Swedish emergency department. International Journal of Orthopaedic and Trauma Nursing. 2018;31:32‑34. PMID: 29866427 https://doi.org/10.1016/j.ijotn.2018.05.005
• 4. Szostakowski B, Smitham P, Khan WS. Plaster of Paris-Short history of casting and injured limb immobilzation. The Open Orthopaedics Journal. 2017;11:291–296. PMID: 28567158 https://doi.org/10.2174%2F1874325001711010291
• 5. Adib-Hajbaghery M, Mokhtari R. Quality of care before, during, and after casting: A cross-sectional study. Archives of Trauma Research. 2018;7(4):155-160. https://doi.org/10.4103/ATR.ATR_99_18
• 6. Mokhtari R, Adib-Hajbaghery M, Rezaei M. The effects of cast-related training for nurses on the quality of cast care: A quasi-experimental study. International Journal of Orthopaedic and Trauma Nursing. 2020;38: 100768. PMID:32088160 https://doi.org/10.1016/j.ijotn.2020.100768
• 7. Zychowicz ME. A day in the life: Advanced practice nurses providing care to patients with musculoskeletal conditions: Preparation, role, and impact. Nursing Clinics of North America. 2020:55(2):163-174. PMID: 32389251 https://doi.org/10.1016/j.cnur.2020.02.001
• 8. Savcı A, Bilik Ö. Hemşirelik bakımı ile modelin buluşması: total diz protezi uygulanan hastalarda roy uyum modeline göre yapılandırılmış sürekli bakım. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(2):145-154.
• 9. McPhail SM, Dunstan J, Canning J, Haines TP. Life impact of ankle fractures: Qualitative analysis of patient and clinician experiences. BMC Musculoskeletal Disorders. 2012;13:224. PMID: 23171034 https://doi.org/10.1186/1471-2474-13-224
• 10. Salmond SW, Echevarria M. Healthcare transformation and changing roles for nursing. Orthopedic Nursing. 2017;36(1):12–25. PMID: 28107295 https://doi.org/10.1097/nor.0000000000000308
• 11. Williams M. The patient’s experience in a plaster cast. International Journal of Orthopaedic and Trauma Nursing. 2010;14(3):132‑141. https://doi.org/10.1016/j.ijotn.2010.03.007
• 12. Uzun Ş. Hemşirelik teorileri ve modelleri. İçinde: Karadağ A, Çalışkan N, Göçmen Baykara Z, editör. Sister Callista Roy: Adaptasyon Modeli. 1. baskı. İstanbul:Akademi Basın ve Yayıncılık; 2017. s370-464.
• 13. Wilson R, Godfrey CM, Sears K, Medves J, Ross-White A, Lambert N. Exploring conceptual and theoretical frameworks for nurse practitioner education: a scoping review protocol. JBI Database of Systematic Reviews and Implementation Reports. 2015;13(10):146-155. PMID: 26571290 https://doi.org/10.11124/jbisrir-2015-2150
• 14. Walker LO. Gifts of wise women: A reflection on enduring ideas in nursing that transcend time. Nursing Outlook. 2020;68:355-364. PMID: 32138977 https://doi.org/10.1016/j.outlook.2020.01.004
• 15. Shariatpanahi S, Farahani MA, Rafii F, Rassouli M, Kavousi A. Designing and testing a treatment adherence model based on the roy adaptation model in patients with heart failure: protocol for a mixed methods study. JMIR Research Protocols. 2019;8(7):e13317. PMID: 31350842 https://doi.org/10.2196/13317
• 16. Pektekin Ç. Hemşirelik felsefesi kuramlar-bakım modelleri ve politik yaklaşımlar. İçinde: Pektekin Ç, editör. Sister Callista Roy ve hemşirelik kuramı. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi; 2013. s111-118.
• 17. Tunç GÇ, Özkan HA. Hemşirelikte bilim, felsefe ve bakımın temelleri. İçinde: Özkan HA, editör. Bakımda kullanılan kavramların analizi II. 1. baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2014. s127-145.
• 18. Roy C. The Roy Adaptation Model. 3rd ed. New Jersey Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall Health; 2009.
• 19. Roy C. Extending the Roy Adaptation Model to meet changing global needs. Nursing Science Quarterly. 2011;24(4):345-351. PMID: 21975483 https://doi.org/10.1177/0894318411419210
• 20. Roy C. Key issues in nursing theory. Nursing Research. 2018;67(2):81-92. PMID: 29489629 https://doi.org/10.1097/nnr.0000000000000266
• 21. Vicdan AK, Karabacak BG. Hemşirelik modellerinden: Roy Adaptasyon Modeli. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;5(4):255-259.