Değişen Yükseköğretim Sistemini Sosyokültürel ve Mekânsal Bağlamlarda Yeniden Düşünmek

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 141 - 152, 01.08.2020

Asım Mustafa Ayten İbrahim Hakan Göver

https://doi.org/10.2399/yod.19.512935

Cited By: 3

Öz

Eğitim-öğretim ve araştırma-geliştirme; toplumların ilerlemesinde ve gelişmesinde vazgeçilmez bir unsurdur. Üniversiteler bu işlevleri en üst düzeyde karşılayan kurumlar olmakla birlikte, değişen sosyokültürel yapı ve ortaya çıkan yeni ihtiyaçlar yükseköğretim sisteminde önemli işlev değişikliklerine neden olmuştur. İşlev değişikliklerinin yanı sıra önceleri sadece eğitim verilen mekânlar olan üniversiteler, bugün sahip oldukları sosyal, kültürel ve sportif yapıları ile aynı zamanda birer sosyalleşme mekânı haline de gelmişlerdir. Küreselleşme ile birlikte değişikliğe uğrayan yerel dinamikler üniversitelerin global, bölgesel ve yerel ölçekteki rollerini yeniden tanımlamış ve üniversitelerin topluma sağlamış olduğu katma değeri ön plana çıkarmaya başlamıştır. Üniversitelerdeki bu işlevsel ve yapısal değişiklikleri sosyokültürel yapıdaki değişim tetiklemektedir. Bu nedenle değişen bir yükseköğretim sisteminde sosyokültürel etmenlerin ve bu etmenlerin öneminin göz ardı edilmemesi gerekir. Bu çalışmada, sosyokültürel etmenlerin dünya yükseköğretim sistemini mekânsal yapıları ile birlikte tarihi süreci içinde ne şekilde etkilediği ortaya konulacak ve mevcut değişime bakılarak geleceğin üniversiteleri üzerine bazı değerlendirmelerde bulunulacaktır. Bu amaçla çalışmada ilk bölümde toplumların ve üniversitelerin geçirdiği değişim tarihi süreci içinde analiz edilecek, ikinci bölümde üniversitelerin mekânsal yapı ve biçimleri üzerinde durulacak, üçüncü bölümde sosyokültürel etmenlerin belirleyiciliğine vurgu yapılacak ve son olarak dördüncü bölümde mevcut durum ve eldeki veriler ışığında geleceğin üniversitelerine ilişkin bazı değerlendirmelerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, sosyokültürel yapı, yerleşke planlaması ve tasarımı, yükseköğretim

Reconsidering the Changing Higher Education System from Sociocultural and Spatial Perspectives

Öz

Education and research are vital for social development and progress. The changing sociocultural structures and new needs have resulted in some important functional changes in higher education systems with a deep impact on universities serving these needs at the highest level. Besides experiencing these functional changes, the universities today have become spaces of socialization with their social, cultural and sports facilities, replacing their traditional spatial role of offering education only. The local dynamics changing with globalization have now reshaped the global and local roles of universities, highlighting the added value they provide to the society. Sociocultural changes trigger all these functional and structural changes in universities. Therefore, sociocultural factors and their importance should not be ignored in a changing higher education system. In this study, the impact of sociocultural factors with their related spatial structures on world higher education system will be analyzed within their historical contexts, and some suggestions for future universities will be offered considering the current changes. In the first part of the study, the changes in societies and universities will be presented within the historical context. In the second part, the spatial forms and structures of universities will be discussed. In the third part, the catalytic effects of the specific sociocultural factors will be highlighted and elaborated on. Finally, some suggestions will be made for the universities of the future in the light of the current situation and the data available.

Anahtar Kelimeler

Campus planning and design, globalization, higher education, sociocultural structure

Kaynakça

• Araz, A. (1990). KTÜ kampüsü eğitim binaları değişimi üzerine bir inceleme (1976–1990). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Chatfield, T. (2013). Dijital çağa nasıl uyum sağlarız (L. Konca, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Çetin, A. (2007). Küreselleşme sürecinde üniversiteler ve geleceğin üniversitesi üzerine kavramsal bir çalışma. İCANAS 38-Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10–15 Eylül 2007, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara.
• Engel, R. (2007). Social and cultural factors. TRACE Project Report No. 027763. 6 Kasım 2018 tarihinde <www.trace-project.org/publication/ archives/trace-wp5-d5-4.pdf+&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr> adresinden erişildi.
• Erdem, A. R. (2006). Dünyadaki yükseköğretimin değişimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 299–314.
• Erdem, A. R. (2016). Üniversite anlayışındaki değişim: Birinci nesil üniversiteden dördüncü nesil üniversiteye. TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, 6(16), 21–52.
• Erol, N. (2011). Toplumsal değişme ve eğitim: Temel ilişkiler, tartışmalar, çelişkiler. Akademik Bakış, 5(9), 109–122. Google Maps (2019). Simon Fraser University. 10 Haziran 2019 tarihinde <https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=13L99jRerJjvOG28VOtHViy8zgG0&msa=0&ll=49.28036598765297%2C-122.92098921691 894&z=15> adresinden erişildi.
• Göver, İ. H. (2013). Kayseri’de öğrenim gören uluslararası öğrencilerin Kayseri, Türkiye ve İslam algısı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Nevşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Göver, İ. H. (2017). Küreselleşen dünya ve dünyevileşen küre. 3. SCF International Conference on Economic and Social Impacts of Globalization, 5–7 Ekim 2017, Antalya.
• Gutierrez, R. (2016). The view from the top: findings from interviews conducted with Australian University vice-chancellors and human resources directors. In R. Gutierrez (Ed.), The university for the future, evolutions, revolutions and transformations (pp. 25–46). Sydney: Lee Hect Harrison.
• Güvenç, B. (1999). İnsan ve kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Güzel, S. (2006). “Sosyal yapı” ve “toplumsal yapı” bileşkesinde sosyo-kültürel yapı kavramı. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 34, 83–96. İTÜ Gümüşsuyu Kampüsü (2019). IMG 5143. 3 Haziran 2019 tarihinde <http://eskiweb.arsiv.itu.edu.tr/Album/Gumussuyu%20Kampusu/ default.htm> adresinden erişildi.
• Jensen, K. G., & Birgisdottir, H. (2018). Guide to sustainable building certifications. Kopenhag: SBi and GXN.
• Kent County Council (2012). Renewable energy for Kent, Part II: Underpinning the vision. 3 Haziran 2019 tarihinde <https://www.kent. gov.uk/__data/assets/pdf_file/0003/11991/Kent-Renewable-Energy-Part-2-April-2012-Updated-Version-Final.pdf> adresinden erişildi.
• Kırkan, B., & Kalelioğlu, F. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitim merkezlerinin durumu: Betimsel bir çalışma. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 6(3), 88–98.
• Kırtepe, S. (2014). Sosyokültürel değişme ve kitle iletişim araçları. Gaziosmanpaşa İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(2), 237–256.
• Kongar, E. (1995). Toplumsal değişem kuramları ve Türkiye gerçeği. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kurzweill, R. (2005). The singularity is near: When humans transcend biology. New York, NY: Viking Penguin Books.
• Küçükali, A. (2014). Engellilere uygulanan sosyal politikaların değerlendirilmesi: Atatürk Üniversitesi örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 59–86.
• Leask, B., Beelen J., & Kaunda, L. (2013). Internationalisation of the curriculum: International approaches and perspectives. In H. De Witt, F. Hunter, L. Johnson, & H-G.
• Van Liempd (Eds.), Possible futures the next 25 years of internationalisation of higher education (pp. 187–230). Amsterdam: EAIE.
• Levi-Strauss, C. (1965). Sosyal yapı (E. Güçbilmez, Çev). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 20(2), 681–713.
• Mainardes, E.W., Alves, H., & Raposo, M. (2011). The process of change in university management: from the “ivory tower” to entrepreneurialism. Transylvanian Review of Administrative Sciences, 33, 124–149.
• McBride, D. F. (2011). Sociocultural theory: Providing more structure to culturally responsive evaluation. New Directions for Evaluation, 2011(131), 7–13.
• Mihut, G., Gayardon, A., & Rudt, Y. (2017). The long-term mobility of international faculty: A literature review. In M. Yudkevitch, P. G. Altbach, & L. Rumbley (Eds.), International faculty in higher education: Comparative perspectives on recruitment, integration and impact. (pp. 15–31). New York, NY: Routledge.
• Modernisation of Higher Education (2014). Report to the European Commission on new modes of learning and teaching in higher education. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• National Center for Education Statistics (NCES) (2019). Digest of education statistics. 7 Haziran 2019 tarihinde <https://nces.ed.gov/programs/ digest/d17/tables/dt17_311.15.asp?current=yes> adresinden erişildi.
• Nordin, M. Z. F. (2017). History and epistemology of universities. Kuala Lumpur: IDEAS-Institute for Democracy and Economic Affairs Policy Paper no 41.
• OECD (2018). The future of education and skills, education 2030. Paris: OECD Publications.
• Oğuz, E. S. (2011). Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(2), 123–139.
• Özay, M. (2007). Sekülerleşme ve din. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Özdemir, S. M. (2011). Toplumsal değişme ve küreselleşme bağlamında eğitim ve eğitim programları: kavramsal bir çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 85–110.
• Özlem, D. (2012). Tarih felsefesi. İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
• Özoğlu, M., Gür, B. S., & Coşkun, İ. (2012). Küresel eğilimler ışığında Türkiye’de uluslararası öğrenciler. Ankara: SETA.
• Patria, B. (2012). Change management in the higher education context: A case of student-centred learning implementation. International Journal of Education, 4(4), 176–191.
• Pictures of England (2018). Oxford pictures. 6 Kasım 2018 tarihinde <http://www.picturesofengland.com/England/Oxfordshire/Oxford/ pictures/1025687> adresinden erişildi.
• Proud Refrain (2018). Ch-ch-ch-ch-changes. 1 Kasım 2018 tarihinde <https:// www.proudrefrain.org/category/campus-comparisons/> adresinden erişildi.
• Rızvanoğlu, E. (2013). Çizgisel tarihe karşı çıkışları bağlamında Spengler ve Tonybee’nin döngüsel tarih yaklaşımları. Kaygı Dergisi, 20, 239–252.
• Rochester Institute of Technology (2019). Celebrating 50 years at RIT’s Henrietta campus. 22 Temmuz 2019 tarihinde <https://www.rit.edu/ news/celebrating-50-years-rits-henrietta-campus> adresinden erişildi.
• Roux, P. W. (2014). English as an international language: The debate continues. Polyglossia, 26, 45–58.
• Sağocak, M. (2007). Tasarımın sosyokültürel boyutu. Megaron YTÜ Mimarlık Fakültesi E-Dergisi, 2(4), 254–265.
• Saklı, A. R., & Akbulut, H. T. A. (2017). Dünyada ve Türkiye’de üniversitelerin tarihi gelişimi. A. R. Saklı (Ed.), Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi öğrenci ve akademisyenleri ile Rize halkının karşılıklı algı ve beklentileri (s. 9–49). Ankara: Ofset Basım Matbaacılık.
• Texample.net (2018). Example: Rotated triangle. 31 Ekim 2018 tarihinde <http://www.texample.net/tikz/examples/rotated-triangle/> adresinden erişildi.
• Tremblay, K., Lalancette, D., & Roseveare, D. (2012). Assesment of higher education learning outcomes (AHELO). Feasibility Study Report Vol 1: Design and implementation. Paris: OECD Publications.
• Turhan, M. (2010). Kültür değişmeleri: Sosyal psikoloji bakımından bir tetkik (6. baskı). İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• United Nations Population Fund (UNFPA) (2018). World population dashboard. 31 Ekim 2018 tarihinde <https://www.unfpa.org/data/world-population-dashboard> adresinden erişildi.
• University of Kent (2015). Concept master plan. 7 Kasım 2018 tarihinde <https://www.kent.ac.uk/masterplan/downloads/canterbury-campus-master-plan-2016.pdf> adresinden erişildi.
• University of Kent (2019). Canterbury campus. 3 Haziran 2019 tarihinde <https://www.kent.ac.uk/locations/canterbury/> adresinden erişildi.
• Universität Würzburg (2018). University archive. 6 Kasım 2018 tarihinde <https://www.uni-wuerzburg.de/en/uniarchiv/history/history/alte-uni/> adresinden erişildi.
• Valpy, A. J. (1828). An etymological dictionary of the Latin language. London: Baldwin, Longman and Whittaker.
• Varlamova, D. (Ed.). (2015). Atlas of emerging jobs. Moscow: Creative Agency Brainstorm.
• Wissema, J. G. (2009). Towards the third generation university, managing the university in transition. UK: Edward Elgar Publishing,
• Zuti, B., & Lukovics, M. (2015). Fourth generation universities and regional development. MPRA-Munich Personal RePEc Archive Paper, No:77460. 06 Kasım 2018 tarihinde <https://mpra.ub.uni-muenchen.de/77460/> adresinden erişildi.