Yükseköğretim Kurumları Memnuniyet Ölçümü için Yapısal Form: İKÇÜ Memnuniyet Anketi Geçerlik-Güvenirlik Analizleri

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 168 - 186, 30.04.2022

Mustafa Agah Tekindal , Yasin Bulduklu , Berhan Çoban , Saffet Köse , Ferhan Elmalı

https://doi.org/10.2399/yod.21.869853

Öz

Kalite sistemleri anlayışını benimseyen üniversite yönetimleri kurumlarında yürütülen faaliyetlerin etkinliğini, etkililiğini ve verimliliğini güvence altına almak durumundadır. Akademik ya da idari personelin başarısını artırmak isteyen yöneticilerin ilk olarak personel memnuniyetinin ne düzeyde olduğunu belirlemeleri, ardından başarı için gerekli olan motivasyonu kurum içinde sağlamaları gerekir. Bu çalışmada iyi yönetişim prensibi ile sürekli iyileştirme ilkesini benimseyen İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesinde akademik ve idari personel memnuniyetini ayrı ayrı ölçmek için iki farklı ölçeğin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Ölçek formları Delphi yöntemi ile hazırlanmış ve akademik personel için 8, idari personel için 4 boyut belirlenmiştir. Hazırlanan formlar üniversite belge yönetim sistemi üzerinden tüm personele gönderilmiştir. Akademik personelin %28.3’ü, idari personelin %37.2’si geri dönüş sağlamıştır. Ölçek maddelerinin araştırmacılar tarafından belirlenen boyutlarda yer alıp almadığı açıklayıcı faktör analizi (AFA) ile kontrol edilmiştir. AFA sonuçlarına göre akademik personel memnuniyet ölçeği için toplam açıklanan varyans %74.45, idari personel memnuniyet ölçeği için toplam açıklanan varyans %70.71 olarak elde edilmiştir. Sonuç olarak geliştirilen ölçeklerin akademik ve idari personel memnuniyet düzeyini ölçebilecek nitelikte olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İş doyumu, kalite, memnuniyet ölçümü için yapısal form, personel memnuniyeti, üniversite yönetimi

Structural Form for Higher Education Institutions Satisfaction Measurement: A Validity-Reliability Analysis of the İKÇÜ (İzmir Kâtip Çelebi University) Satisfaction Scales

Öz

University administrations that adopting the quality systems approach must ensure the effectiveness, efficiency, and productivity of the activities carried out in their institutions. Directors who want to increase the success of their academic or administrative staff must first determine the level of staff satisfaction and then motivate them to be successful. This study aims to develop two separate scales to measure academic and administrative staff satisfaction at İzmir Kâtip Çelebi University (İKÇU), which adopts the principle of continuous improvement required by good governance. The two scale forms were prepared by applying the Delphi method, revealing eight dimensions for academic staff and four dimensions for administrative staff. The forms were sent to all the İKÇU staff through the university document management system. 28.3% of the academic staff and 37.2% of the administrative staff responded. Whether the scale items were in the dimensions determined by the researchers was checked by explanatory factor analysis (EFA). According to the EFA results, the total variance explained for the academic staff satisfaction scale was 74.45%, and the total variance explained for the administrative staff satisfaction scale was 70.71%. Thus, these scales were determined to be capable of measuring the level of academic and administrative staff satisfaction.

Anahtar Kelimeler

Job satisfaction, quality, staff satisfaction, structural form for satisfaction measurement, university management

Kaynakça

• Abugre, J. B. (2014). Job satisfaction of public sector employees in sub-Saharan Africa: Testing the Minnesota satisfaction questionnaire in Ghana. International Journal of Public Administration, 37(10), 655–665.
• Alparslan, A. (2014). Öğretim elemanlarının işlerinden tatmin, üniversitelerinden memnun ve gönüllü olmalarındaki öncüller: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 82–101.
• Al-Rubaish, A. M. (2010). Professionalism today. Journal of Family and Community Medicine, 17(1), 1–2.
• Bakan, İ., & Büyükbeşe, A. G. T. (2004). Çalışanların iş güvencesi ve genel iş davranışları ilişkisi: Bir alan çalışması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 35–59.
• Bos, J. T., Donders, N. C., Bouwman-Brouwer, K. M., & Van der Gulden, J. W. (2009). Work characteristics and determinants of job satisfaction in four age groups: University employees’ point of view. International Archives of Occupational and Environmental Health, 82(10), 1249–1259.
• Chandrasekar, K. (2011). Workplace environment and its impact on organisational performance in public sector organisations. International Journal of Enterprise Computing and Business Systems, 1(1), 1–19.
• Cole, G. A. (2002). Personnel and human resource management. Hampshire: Cengage Learning (EMEA).
• Çağlar, A., Gülel, F. E., Arpacı, Ö. Y., Taner, M. E., & Aslan, D. (2018). Yükseköğretim kurumunda iç paydaş memnuniyet analizi: Pamukkale Üniversitesi örneği. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 231–250.
• Çetinkaya, F. F., Şimşek, H., & Aytekin, C. (2019). Örgütsel kalite göstergesi olarak çalışan memnuniyeti: Bir ölçek geliştirme çalışması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(2), 233–245.
• Daft, R. L., & Marcic, D. (2016). Understanding management (10th ed.). Hampshire: Cengage Learning (EMEA).
• Dalğar, H., Alparslan, A. M., & Sungur, O. (2019). Akademik personelin üniversite memnuniyetini etkileyen unsurlar: Meslek yüksekokulları ve yüksekokul/fakülte karşılaştırması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(21), 412–420.
• Demirel, Y. (2009). Örgütsel Adaletin yönetici-çalışan ilişkileri üzerine etkisi: Farklı sektör çalışanlarına yönelik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 137–154.
• Doğan, S., & Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, 37–61.
• Erdem, A. R. (2013). Bilgi toplumunda üniversitenin değişen rolleri ve görevleri. Yükseköğretim Dergisi, 3(2), 109–120.
• Fogarty, L., Kim, Y. M., Juon, H. S., Tappis, H., Noh, J. W., Zainullah, P., & Rozario, A. (2014). Job satisfaction and retention of health-care providers in Afghanistan and Malawi. Human Resources for Health, 12(1), 1–12.
• George, E., Louw, D., & Badenhorst, G. (2008). Job satisfaction among urban secondary-school teachers in Namibia. South African Journal of Education, 28(2), 135–154.
• Gümüş, S., & Gülmez, D. (2020). Yükseköğretimde kurumsal yönetim: Akademik birimlerin yönetim süreci ve karşılaşılan sorunlar. Yükseköğretim Dergisi, 10(1), 73–84.
• Günay, D. (2006). Türkiye’nin üniversite sorunu. Sosyal Bilimler Evi Bilimsel Düşünce Dergisi, 3, 7–20.
• Hesampour, M., Akbari, M., Khanjani, N., Naghibzadeh-Tahami, A., Dehghan, A., Nabipour, A. R., ... & Alipour, H. (2016). Job satisfaction among academic staff: A cross-sectional study. International Journal of Occupational Hygiene, 8(3), 129–135.
• Jasperse, M., Herst, P., & Dungey, G. (2014). Evaluating stress, burnout and job satisfaction in New Zealand radiation oncology departments. European Journal of Cancer Care, 23(1), 82–88.
• Karahan, Ö., & Karahan, A. Y. (2012). Üniversitelerin meseleleri. Yükseköğretim Dergisi, 2(2), 80–84.
• Kobza, J., & Syrkiewicz-Âwita∏a, M. (2018). Job satisfaction and its related factors among dentists: A cross-sectional study. Work, 60(3), 357–363.
• Koçoğlu, C. M. (2015). Akademik personelin iş tatmin düzeylerinin ölçülmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(13), 16–35.
• Lacy, F. J., & Sheehan B.A. (1997). Job Satisfaction among academic staff: An international perspective. Higher Education, 34(3), 305–322.
• Machado-Taylor, M. D. L., Soares, V. M., Ferreira, J. B., & Gouveia, O. M. R. (2011). What factors of satisfaction and motivation are affecting the development of the academic career in Portuguese higher education institutions? Revista de Administração Pública, 45(1), 33–44.
• Mehrad, A. (2015). Job satisfaction amongst academic staff: A literature review. Journal of Educational, Health, Community Psychology, 4(3), 119–124.
• Michailidis, M., & Asimenos A. (2002). Occupational stress as it relates to higher education, individuals and organizations. Work, 19(2), 137–147.
• Murat, G., & Çevik, E. İ. (2008). İç paydaş olarak akademik personel memnuniyetini etkileyen faktörlerin analizi: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(8), 1–18.
• Oplatka, I. (2009). The field of educational administration. Journal of Educational Admimistration, 47(1), 8–35.
• Özdağoğlu, G., Damar, M., Karapınar, İ., Tuncel, P., Özler, C., & Arbak, Y. (2016). Akademik personel memnuniyet çalışması için bir yazılım: Dokuz Eylül Üniversitesi örneği. Uluslararası Yükseköğretimde Kalite Kongresi Bildiri Kitabı, (s. 31–36), 24–25 Kasım 2016, Sakarya.
• Özdemir, A., & Gürbüz, A. (2020). Akademisyenlerin memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi örneği. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 3(5), 162–178.
• Öztürk, M., & Şahbudak, E. (2015). Akademisyenlikte iş doyumu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 494–501.
• Paksoy, H. M. (2007). Üniversitelerde akademik personelin iş memnuniyeti: Harran Üniversitesi örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12, 138–151.
• Pan, B., Shen, X., Liu, L., Yang, Y., & Wang, L. (2015). Factors associated with job satisfaction among university teachers in northeastern region of China: A cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12(10), 12761–12775.
• Poyraz, H. (2006). Üniversitenin görevi ve ahlâk bilinci üzerine düşünceler. Akademik İncelemeler Dergisi, 1(1), 61–66.
• Seraj, B., Ghadimi, S., Mirzaee, M., Ahmadi, R., Bashizadeh, H., Ashofteh-Yazdi, K., ... & Jahanmehr, M. (2014). Job satisfaction and its influential factors in dental academic members in Tehran, Iran. Annals of Medical and Health Sciences Research, 4(2), 192–197.
• Toker, B. (2011). Job satisfaction of academic staff: An empirical study on Turkey. Quality Assurance in Education, 19(2), 156–169.
• Tuzcu, M. A. (2016). Ankara Üniversitesi TÖMER’de çalışan akademik ve idari personelin iş tatmin düzeyinin ve iş tatminine etki eden faktörlerin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 71(1), 161–197.