İlkokul öğretmenleri ve yöneticilerinin üstün başarı belgesi ödülüne yönelik görüşlerinin incelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 2, 350 - 378, 15.08.2022

Sezgin Temel , Yaşar Çelik

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1073689

Öz

Bu araştırmada temel amaç, üstün başarı belgesi ödülü alan öğretmenler ve okul yöneticilerinin, ödüle yönelik görüşlerini derinlemesine incelemektir. Nitel araştırma desenlerinden olgubilim kullanılarak yürütülen araştırmada veri toplama süreci 2020-2021 eğitim öğretim yılı mayıs-haziran aylarında gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden, ölçüt örnekleme yöntemine göre belirlenen 14 sınıf öğretmeni ve 10 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Araştırma verileri, araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin ödüllendirilmesinde projeler, sosyal ve kültürel etkinlikler, öğretmenin performansı, okulun fiziki donanımını iyileştirme, öğrencilerin başarılarını artırma, sosyal hizmetlerde bulunma, sendika ve ikili ilişkilerin kullanılması gibi kriterlerin esas alındığı belirlenmiştir. Bununla birlikte bazı okul yöneticileri ve öğretmenler üstün başarı belgesinin verilmesinde adil davranılmadığını vurgulamışlardır. Öğretmenlerin üstün başarı belgesi almaları meslektaşları ve okul yöneticileri tarafından farklı şekillerde değerlendirilmiştir. Ayrıca öğretmenlerin büyük çoğunluğu üstün başarı belgesi almaları sonucunda daha çok motive olduklarını belirtmişlerdir. Yine üstün başarı belgesi alan öğretmenlerin çoğunluğu ödülün kısmi bir maddi getiri dışında bir yararı olmadığını dile getirmişlerdir. Öğretmenlerin hepsi üstün başarı belgesinin verilmesinin gerekli olduğunu vurgularken; okul yöneticileri de bu görüşü destekler nitelikte görüş sergilemişlerdir. Katılımcılar genel olarak üstün başarı belgesinin veriliş sürecinde net kriterlerin olması ve adil bir uygulamanın yapılması gerektiğini vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Üstün başarı belgesi, Ödül, Öğretmen

Analysis of the views of primary school teachers and administrators regarding the certificate of merit

Öz

The main purpose of this research is an in-dept analysis of the opinions of teachers who have received the certificate of merit and school administrators on the reward. The study uses the phenomenology pattern, which is one of qualitative research patterns. Data collection process was conducted between May-June of the Academic Year 2020-2021. The study group consists of 14 elementary school teachers and 10 school administrators determined using the criterion sampling method, which is one of purposeful sampling methods. Research data was collected using semi-structured interview forms prepared by the researchers. The content analysis method was used to analyze the data. It was determined that the teachers were rewarded the certificate based on projects, social and cultural activities, teacher performance, improving the physical equipment of the school, increasing the success level of students, carrying out social service and use of union and personal relationships. On the other hand, some school administrators and teachers stated that there was not fair practice in the process of rewarding the certificate of merit. For teachers, being rewarded the certificate of merit was evaluated in various ways by their colleagues and school administrators. In addition, the majority of the teachers stated that they were motivated more as a result of receiving the certificate of merit. The majority of the teachers who received the certificate of merit also stated that the reward did not provide any benefits apart from some partial financial gain. Moreover, they expressed that they were motivated more after receiving the certificate. All teachers agreed that the certificate of merit should be rewarded, and they are supported by the opinions of school administrators in this regard. Overall, the participants emphasized that there should be clear criteria and fair practice in the process of rewarding the certificate of merit.

Anahtar Kelimeler

Certificate of Excellence, Award, Teacher

Kaynakça

• Agbenyega, J. S. ve Salifu, I. (2013). Teacher motivation and identity formation: Issues affecting professional practice. MIER Journal of Educational Studies, Trends & Practices, 3(1), 58-74. https://doi.org/10.52634/mier/2013/v3/i1/1555
• Aktaş, D. (2020). Türkiye’de devlet memurlarının başarısının değerlendirilmesi: Milli Eğitim Bakanlığı örneği. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED), 10(19), 267-296. https://doi.org/10.29029/busbed.638185
• Ateş, H. K. ve Yılmaz, P. (2018). Investigation of the work motivation levels of primary school teachers. Journal of Education and Training Studies, 6(3), 184-196. https://doi.org/10.11114/jets.v6i3.2948
• Azumi, J. ve Lerman, J. (1987). Selecting and rewarding master teachers: What teachers in one district think. Elementary School Journal, 88(2), 189-202. Balcı, E. (1989). Öğretmenlerin ödüllerle güdülenmesi ve "Yılın öğretmeni ödülü". http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/download/5840/1971%20adresinden%20eri%C5%9Filmi%C5%9Ftir.
• Balcı, E. (1991). Öğretmenlerin sosyal statüsü ve ödüllendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 121-128.
• Balcı, E. (1992). Ödüller, güdüleme kuramları ve Türkiye’de öğretmen ödülleri (1. Baskı). Adım Yayıncılık.
• Ballew, M. J. (2012). Teachers' perceptions of the influence of awards received for excellence in teaching early in their careers [Unpublished doctoral dissertation]. Kansas State Üniversitesi.
• Bennell, P. ve Akyeampong, K. (2007). Teacher motivation in sub-Saharan Africa and South Asia (Cilt. 71). Department for International Development.
• Braga, M., Checchi, D., Scervini, F. ve Garrouste, C. (2020). Selecting or rewarding teachers? International evidence from primary schools. Economics of Education Review, 76, 101986. https://doi.org/10.1016/jeconedurev.2020.101986
• Bawalla, O. G. ve Adenugba, A. A. (2021). Financial rewards and job commitment among public secondary school teachers in ogun state, Nigeria. Dhaulagiri Journal of Sociology and Anthropology, 15, 72-81. https://doi.org/10.3126/dsaj.v15i01.41928
• Claeys, L. (2011). Teacher motivation to teach and to remain teaching culturally and linguistically diverse students [Unpublished doctoral dissertation]. Teaxas Üniversitesi.
• Çelebi, N., Vuranok, T. ve Turgut, I. (2015). İlk ve ortaokullarda öğretmenlerin ödül sistemine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(34), 75-104.
• Çelikezen, M. (2015). Milli eğitim bakanlığı ödül sistemine ilişkin yönetici görüşleri (Bursa ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Danish, R. Q., Qaseem, S., Mehmood, T., Ali, Q. M., Ali, H. F. ve Shahid, R. (2019). Work related stressors and teachers’ performance: evidence from college teachers working in Punjab. European Scientific Journal (ESJ), 1(4), 158-173. https://doi.org/10.19044/esj.2019.v15n4p158
• Devlet Memurları Kanunu. (2011). 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununda Değişiklik. 6111 Sayılı Torba Kanun. 25.02.2011 tarih ve 2785 sayılı Mükerrer Resmi Gazete.
• Engin, G. (2020). An examination of primary school students' academic achievements and motivation in terms of parents' attitudes, teacher motivation, teacher self-efficacy and leadership approach. International Journal of Progressive Education, 16(1), 257-276. https://doi.org/10.29329/ijpe.2020.228.18
• Ergüven, N. (2020). Ödül alan öğretmenlerin mesleki deneyimleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Hallaç, B. (2016). Özel orta öğretim kurumlarında disiplin ve ödül yönetmeliğinin öğretmen ve öğrenci motivasyonuna etkisi: Bakırköy örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Han, J. ve Yin, H. (2016). Teacher motivation: Definition, research development and implications for teachers. Cogent Education, 3(1), 1217819. http://dx.doi.org/10.1080/2331186X.2016.1217819
• Hoelzle, J. (2018). A causal comparative study of performance pay for teachers in Ohio: Does performance pay affect student and teacher performance? [Unpublished doctoral dissertation]. Bowling Green State Universitesi.
• Iqbal, A. ve Lian, B. (2021). The ımpact of work motivation and reward system on teacher satisfaction at smp negeri tulung selapan district. In International Conference on Education Universitas PGRI Palembang, 565, 61-66. https://doi.org/10.2991/assehr.k.210716.011
• Ingvarson, L. (2009). Developing and rewarding excellent teachers: The scottish chartered teacher scheme. Professional Development in Education, 35(3), 451–468. https://doi.org/10.1080/19415250903016707
• Javed, A. ve Muhammad, N. (2021). Teachers Perceptions about Reward Systems in Classroom. Journal of Education and Social Studies, 2(2), 59-62. http://dx.doi.org/10.52223/jess.20212204
• Karami, A., Dolatabadi, H. R. ve Rajaeepour, S. (2013). Analyzing the effectiveness of reward management system on employee performance through the mediating role of employee motivation case study: Isfahan Regional Electric Company. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 3(9), 327-338. http://dx.doi.org/10.6007/IJARBSS/v3-i9/214
• Keskin, A. (2010). Ödüllendirmenin ortaöğretim okullarındaki öğretmenleri ve yöneticileri güdüleme düzeyi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kroth, M. (2007). Maslow--move aside! A heuristical motivation model for leaders in career and technical education. Journal of Industrial Teacher Education, 44(2), 5-36.
• Lee, C. K. E. ve Tan, M. Y. (2010, Mart, 7-12). “Rating teachers and rewarding teacher performance: The context of Singapore.” Paper presented at APEC Conference on Replicating Exemplary Practices in Mathematics Education, Koh Samui, Thailand.
• Li, X. ve Ye, Y. (2021). A study of the relationship between teachers’ perceptions towards reward system and their organization commitment in Shanxi experimental secondary school. Scholar: Human Sciences, 13(1), 79-90.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Millî Eğitim Bakanlığı Personeline Başarı, Üstün Başarı Belgesi ve Ödül Verilmesine Dair Yönerge. Tebliğler Dergisi: Mart 2013/2666.
• Milli Eğitim Temel Kanunu, (1973). T.C. Resmi gazete (24.06.1973, 14574).
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book (2. Baskı). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Naah, M. (2018). Factors that influence motivation of primary school teachers, a case study of the Tamale metropolis [Unpublished doctoral dissertation]. Winneba Eğitim Üniversitesi.
• Ndijuye, L.G. ve Tandika, P. B. (2019). Timely promotion as a motivation factor for job performance among pre-primary school teachers: Observations from Tanzania. Journal of Early Childhood Studies, 3(2), 440-456. http://hdl.handle.net/20.500.12661/2449
• Özdemir, T. ve Bozak, A. (2013). Devlet okullarında görev yapan öğretmenlerin almış oldukları ödüller ile sicil başarı puanları ve diğer bazı değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 372-389.
• Pather, M. R. (1995). Achievement recognition and its impact on teacher performance [Unpublished doctoral dissertation]. Rand Afrikaans Universitesi.
• Presslee, A., Vance, T. W. ve Webb, R. A. (2013). The effects of reward type on employee goal setting, goal commitment, and performance. The Accounting Review, 88(5), 1805-1831. https://doi.org/10.2308/accr-50480
• Rasheed, M. I., Humayon, A. A., Awan, U. ve Ahmed, A. U. D. (2016). Factors affecting teachers’ motivation. International Journal of Educational Management, 30(1), 101-114. https://doi.org/10.1108/IJEM-04-2014-0057
• Razo, A. (2014). Does rewarding performance pay for teachers result in higher student achievement? [Unpublished doctoral dissertation]. Arızona State Universitesi.
• Recepoğlu, S. ve Recepoğlu, E. (2020). Öğretmen adaylarının özyeterlik algıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik motivasyonları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35(4), 799-814.
• Sabancı, A. (1999). Ödül sisteminin ilköğretim okullarındaki öğretmenler ve müdür yardımcıları için önem derecesi, gereksinimleri karşılama ve iş doyumu sağlama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19, 363-391.
• Sarpkaya, R. (2001). İlköğretim ve ortaöğretim öğretmenlerine yönelik disiplin ve ödüllendirme uygulamaları [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Seyhani, M., Özder, H. ve Konedralı, G. (2009). KKTC ilkokul öğretmenlerine uygulanan ödül - ceza politikalarının değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(57), 109-131.
• Shifrer, D., Turley, R. L. ve Heard, H. (2017). Do teacher financial awards ımprove teacher retention and student achievement in an urban disadvantaged school district? American Educational Research Journal, 54(6), 1117-1153. https://doi.org/10.3102/0002831217716540 Silah, M. (2001). Eğitim örgütlerinde hizmetin niteliğini arttırmak için personelin ödüllendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 95–109.
• Şenufuk, Y. (2004). Resmi ödüllerle diğer özendiricilerin öğretmenleri güdülemesine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Şişman, M. ve Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Soysal Bilimler Dergisi, 13(1), 235-250.
• Tezcan, N. (2016). Öğretmenlerin ödüllendirme öngörüleri. EYFOR V. Eğitim Yönetimi Forumu’nda sunulmuş bildiri, Ankara, Türkiye.
• Tonbul, Y. (2002). İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerine dönük ödüllendirme uygulamaları etkililiği ve öğretim performansına dayalı öğretmen ödüllendirme yaklaşımı (İzmir Örneği) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Umar, S. ve Özen, H. (2019). Öğretmenlerin yapısal güçlendirilmesi fenomenolojik bir yaklaşım. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 203-224.
• Vatansever Bayraktar H. ve Akın E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin motivasyon düzeylerinin incelenmesi, Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 24, 37-63. http://doi.org/10.17740/eas.soc.2019.V24‐04
• Virtanen, P. ve Laine, A. (2021). Grounds for differences in motivation among Finnish student teachers and novice primary school teachers. Issues in Educational Research, 31(1), 291-308.
• Wong, P. M. ve Wong, C. S. (2005). Promotion criteria and satisfaction of school teachers in Hong Kong. Educational Management Administration and Leadership 33(4), 423–447. http://doi.org/10.1177/1741143205056216
• Yavuz, C. ve Bahtiyar Karadeniz, C. (2009). Sınıf öğretmenlerinin motivasyonunun iş tatmini üzerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(40), 257-271.
• Yıldırım, M. C. (2008), “İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin öğretmenlerin ödüllendirmelerine ilişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,56, 663-690.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. ve Aslan, Ö. (2013). Öğretmen motivasyonunun artırılmasında “ÖNKAS” ödül sistemi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel sayı, 286-306.
• Yılmaz, M. F. (2019). Milli eğitim bakanlığı ödül sisteminin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin motivasyon düzeylerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Harran Üniversitesi.