Türkiye’de Bulunan Geçici Koruma Altındaki Suriyeli Öğrencilere Yönelik Eğitim Politikaları: Retrospektif Bir Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 2, 577 - 602, 15.08.2022

Murat Özdemir , Ahmet Aypay

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1100730

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyeli çocukların eğitimine yönelik politikaları değerlendirmektir. Bu doğrultuda ulusötesi örgütler tarafından finanse edilen güncel raporlar üzerine bir alanyazın taraması gerçekleştirilmiş olup, sığınmacı krizine verilen yanıtlar, temel başarılar ve güçlüklere ilişkin değerlendirmeler ulusal alanyazın bağlamında tartışılmıştır. Derleme neticesinde, Suriyeli çocukların eğitimine yönelik kısa vadeli bakış açısının farklı aşamalardan geçerek uzun vadeli bir politikaya dönüştüğü sonucuna ulaşılmıştır. Başlangıçtaki kriz yönetimi gereksinimi, ilerleyen süreçte belirsizlik yönetimi ihtiyacına dönüşürken, yaşanan sorunların temelinde sosyokültürel ve sosyoekonomik etmenlerin yattığı, Covid-19 salgınının ve sosyal eşitsizliklerin eğitim politikalarını yoğun biçimde etkilediği, sınırlı rasyonel karar alma mekanizmasının anlık çözümlere eşlik ettiği dikkat çeken araştırma bulguları arasında yer almaktadır. Suriyeli çocuklara yönelik eğitim politikalarının geliştirilmesi için güçlendirme (empowerment) anlayışına dayalı yeni bir eğitim paradigması inşa edilmesi, maliyetlere odaklanılması, ulusal ve uluslararası iletişim stratejisi geliştirilmesi, uzmanlar yetiştirilmesi, kapasite ve koordinasyon artırılması önerilmektedir. Daha da önemlisi eğitime her derde deva ilaç (panacea) muamelesi yapmaktan vazgeçmek ve eğitimi politika, ekonomi, sosyoloji ve hukuk gibi alanlarla uyumlu bir müdahale politikasının parçası olarak görmeye başlamak gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Suriyeliler, geçici koruma, Türkiye, eğitim politikaları

Educational Policies for Syrian Children under Temporary Protection in Turkey: A Retrospective Review

Öz

The aim of this study is to evaluate the educational policies for the Syrian children under temporary protection in Turkey. To this end, a literature review was conducted on current reports financed by international organizations and institutions, and the evaluations for Turkish response to the refugee crisis, key achievements and challenges were discussed in the context of local literature. It was concluded that the short-term perspective for the education of Syrian children replaced with a long-term policy after following different stages. While the initial need for crisis management became the need for uncertainty management, the salient research findings included that the experienced problems stemmed from sociocultural and socioeconomic factors, the Covid-19 pandemic and social inequalities heavily affected educational policies, and limited rationality accompanied instant solutions in decision-making mechanism. In order to develop educational policies for Syrian children, it is recommended to build a new educational paradigm based on empowerment, focusing on costs, developing a national and international communication strategy, training experts, increasing capacity and coordination. More importantly, it is necessary to stop treating education as a panacea and to start seeing it as part of an intervention policy compatible with disciplines such as politics, economics, sociology and law.

Anahtar Kelimeler

Syrians, temporary protection, Turkey, educational policies

Kaynakça

• Acar, T. (2021). Türkiye’de Suriyeli sığınmacılara yaklaşımlar: Temas ve tehdit kuramlarının analizi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 24(3), 185-236. https://doi.org/10.18490/sosars.1014225
• Açıkalın, Ş. N., Dağhan, G., & Olgun, Z. (2021). Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin entegrasyonunda yaşam boyu eğitim. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(28), 395-412. https://doi.org/10.33692/avrasyad.994280
• Ager, A., & Strang, A. (2004). Indicators of integration: Final report (Development and Practice Report). UK Home Office.
• Akgül, A., Kaptı, A., & Demir, O. Ö. (2015). Göç ve kamu politikaları: Suriye krizi üzerine bir analiz. The Global: A Journal of Policy and Strategy, 1(2), 1-22.
• Akın, H. B., Seçim, Y., & Akın, Ş. (2020). Syrian refugees and peaceful coexistence: Dining spaces as contact points. Liberal Düşünce Dergisi, 25(99), 125-144. https://doi.org/10.36484/liberal.786122
• Alkalay, G., Kıral, B., & Erdem, A. R. (2021). İlkokul yönetici ve sınıf öğretmenlerine göre Suriyeli sığınmacı öğrencilerin yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 231-249. https://doi.org/10.21666/muefd.809182
• Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice. Addison-Wesley.
• Amaç, Z., & Yaşar, M. R. (2018). İlk ve ortaokullardaki Suriyeli öğrencilerin eğitimi: Türkiye’de yapılan akademik çalışmalar üzerine sistematik bir inceleme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(85), 417-434. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.14519
• Arık Akyüz, B. M., Aksoy, D., Madra, A. & Polat, E. (2018). Evolution of national policy in Turkey on integration of Syrian children into the national education system. (Background paper for Global Education Monitoring Report 2019). Erişim adresi: http://unesdoc.unesco.org/images/0026/002660/266069e.pdf
• Atalay, N., Kılıç, Z., Anılan, B., Anılan, H., & Anagün, S. Ş. (2022). Suriyeli mülteci çocukların Türk okullarındaki eğitimleri: İlkokul öğretmenlerinin deneyimleri Journal of Qualitative Research in Education, 29, 264-282. http://dx.doi.org/10.14689/enad.10
• Aydın Kılıç, Z. N., & Şahin, F. T. (2021). Türkiye’deki göçmen ailelerin çocuklarıyla ilişkileri ve uyum süreçlerinin incelenmesi. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(3), 1190-1209. http://dx.doi.org/10.7456/11103100/026
• Aytaç, T. (2021). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitim sorunlarına bir bakış: Bir meta-analiz çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 173-193. https://doi.org/10.37669/milliegitim.930387
• Bağcı, Ç., & Canpolat, E. (2019). Suriyeli sığınmacılarda Türklerle temas ve psikolojik iyi oluş ilişkisinde aracı değişkenler. Nesne: Psikoloji Dergisi, 7(15), 149-169. https://doi.org/0.7816/nesne-07-15-01
• Baltacı, A. (2019). Sosyal sistem kuramı ve eğitim örgütlerine etkileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-19.
• Barbelet, V., & Wake, C. (2017). The lives and livelihoods of Syrian refugees in Turkey and Jordan. Summary report. Overseas Development Institute. Erişim adresi: https://cdn.odi.org/media/documents/11344.pdf
• Bayır, K. D., & Aksu, F. (2020). Açık kapı politikasından güvenlik tehdidine Türkiye’de Suriyeli sığınmacılar olgusu. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 8(2), 324-356. https://doi.org/10.14782/marmarasbd.789791
• Beltekin, N. (2016). Turkey’s progress toward meeting refugee education needs the example of Syrian refugees. Eurasian Journal of Educational Research, 16(66), 175-190. http://dx.doi.org/10.14689/ejer.2016.66.10
• Bimay, M. (2021). Yükseköğretimde okuyan Suriyelilerin eğitim sorunları ve beklentileri: TRC3 bölgesi (Mardin, Batman, Siirt, Şırnak) üniversiteleri örneği. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 895-923. https://doi.org/10.37669/milliegitim.960170
• Bobo, L., & Hutchings, V. L. (1996). Perceptions of racial group competition: Extending Blumer’s theory of group position to a multiracial social context. American Sociological Review, 61(6), 951-972.
• Bozdağ, F. (2021). Covid-19’un Suriyeli mülteciler üzerindeki etkileri. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 701-722.
• Bölgesel Mülteci ve Dayanıklılık Planı (2020). Türkiye ülke bölümü 2021-2022. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/tr/wp-content/uploads/sites/14/2021/03/3RP-Turkey Country-Chapter-2021-2022_TR-opt.pdf
• Brugha, M., Hollow, D., Pacitto, J., Gladwell, C. Dhillon, P., & Ashlee, A. (2021). Turkey: A case history of education provision for refugees from 2011 to 2019. Jigsaw Consult.
• Cerna, L. (2019). Refugee education: Integration models and practices in OECD countries. OECD Education Working Paper Series No. 203.
• Coşkun, İ., & Emin, M. N. (2016). A road map for the education of Syrians in Turkey: Opportunities and challenges. SETA Yayınları.
• Culbertson, S., & Constant, L. (2015). Education of Syrian refugee children: Managing the crisis in Turkey, Lebanon, and Jordan. Rand Corporation.
• Çayır, K. (2022). Etik sorumluluk, insan hakları ve kültürel-ahlaki gerekçeler geriliminde Türkiye’de kapsayıcı eğitim. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 75-90. https://doi.org/10.47613/reflektif.2022.56
• Çelik, Ç., & Erdoğan, S. (2017). How to organize schools for integration of Syrian children in Turkey: Constructing inclusive and intercultural institutional habitus in schools. MiReKoc Policy Brief Series, 2017/02.
• Çelik, S., Kardaş İşler, N., & Saka, D. (2021). Refugee education in Turkey: Barriers and suggested solutions. Pedagogy, Culture & Society, 1-19. https://doi.org/10.1080/14681366.2021.1947878
• Del Carpio, X. V., & Wagner, M. C. (2015). The impact of Syrian refugees on the Turkish labor market. World Bank policy research working paper (7402).
• Demir, S., & Demir, Y. (2020). Suriyeli ortaokul öğrencilerinin Türk eğitim sistemindeki yaşantılarına ilişkin bir değerlendirme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 456-467. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3663
• Dereli, B. (2018). Refugee integration through higher education: Syrian refugees in Turkey. Policy Report, UNU Institute on Globalization, Culture and Mobility (UNU-GCM).
• Diker, N. P., & Karan, O. (2021). Suriyeli Mültecilerin karşılaştıkları sosyal dışlanma ve geliştirdikleri direniş taktikleri: Ankara örneği. Ankara Araştırmaları Dergisi, 9(2), 281-321. https://doi.org/10.5505/jas.2021.44366
• ECRE. (2021). Country report: Turkey 2020 update May 2021. Erişim adresi: https://asylumineurope.org/reports/country/turkey/
• Emin, N. M. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Temel eğitim politikaları. SETA Yayınları.
• Erdoğan, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli mülteciler. Konrad Adenauer Shiftung.
• Erdoğan, M. M. (2020). Suriyeliler barometresi 2019: Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi. UNHCR Türkiye. Orion Kitabevi.
• Eryılmaz Ballı, F., & Dönmez Yapucuoğlu, M. (2021). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitim öğretim yaşantılarına ilişkin tezlerin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 505-524. https://doi.org/10.37217/tebd.872056
• Eser, H. B., & Uygur, M. R. (2019). Suriyeli göçmenlere yönelik tutumların bütünleşmiş tehdit ve sosyal mesafe kuramları doğrultusunda incelenmesi: Süleyman Demirel Üniversitesi örneği. Liberal Düşünce Dergisi, 24(95), 131-162. https://doi.org/10.36484/liberal.609598
• European Commission. (2020). The facility results framework monitoring report output achievement progress (as of 30 June 2020). Erişim adresi: https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/system/files/2021-10/6th%20FMR.pdf
• Ferris, E., & Kirisci, K. (2016). The consequences of chaos: Syria’s humanitarian crisis and the failure to protect. Brookings Institution Press.
• Göksoy, S. (2020). Millî Eğitim Bakanlığının mülteci öğrencilere yönelik eğitim politikaları ile ilgili eğitimci görüşleri. Ekev Akademi Dergisi, 81, 449-466.
• Gül, M., & Şaşman-Kaylı, D. (2020). Türkiye’deki Suriyeli üniversite öğrencilerinde sosyal dışlanma algısı üzerine nitel bir araştırma: Uşak üniversitesi örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(3), 985-1007. https://doi.org/10.33417/tsh.688774
• Güvendi, M. F., & Alpaydın, Y. (2022). Suriyeli mültecilerin yükseköğretimden istihdama geçiş deneyimlerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 55, 365-388. https://doi.org/10.15285/maruaebd.1033153
• Güzel, B. (2021). Yerel halkın Türkiye’de bulunan Suriyelilere yönelik tutumunun araştırılması: Kahramanmaraş örneği. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 81, 151-183. https://doi.org/10.26650/jspc.2021.81.899619
• Hallaçlı, F., & Gül, İ. (2021). Suriyeli öğrencilerin Türkiye’de eğitim sürecinde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Journal of Human Sciences, 18(2), 199-214. https://doi.org/10.14687/jhs.v18i2.6146
• Hohberger, W. (2018). Opportunities in higher education for Syrians in Turkey: The perspective of Syrian university students on the educational conditions, needs and possible solutions for improvement. İstanbul Policy Center.
• Human Rights Watch. (2015). Geleceğimi hayal etmeye çalıştığımda hiçbir şey göremiyorum: Türkiye’deki Suriyeli mülteci çocukların eğitime erişiminin önündeki engeller, kayıp nesil olmalarını önlemek. Erişim adresi: https://www.hrw.org/sites/default/files/report_pdf/turkey1115tu_web.pdf
• Hurn, C. (2016). Okulun imkân ve sınırları: Eğitim sosyolojisine giriş. (Çev. Ed. M. Sever). PegemA Yayıncılık.
• İçduygu, A., & Sert, D. S. (2019). Introduction: Syrian refugees–facing challenges, making choices. International Migration, 57(2), 121-125. https://doi.org/10.1111/imig.12563
• Jalbout, M. (2015). Partnering for a better future: ensuring educational opportunity for all Syrian refugee children and youth in Turkey. A world at School and Global Business Coalition for Education.
• Jusufbasic, S., & Kenan, S. (2022). Education for all: Teachers’ and school counselors’ experiences educating Syrian refugee students in Turkish public schools. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 55, 411-430. https://doi.org/10.15285/maruaebd.1016766
• Kahveci, H., & Paksoy, A. F. (2021). Türk basınında Türkiye’deki sığınmacıların eğitimi: Suriyeliler örneği. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 337-358. https://doi.org/10.37669/milliegitim.960119
• Karadağ, E., Su, T. A., Dulay, S., & Ütük, İ. (2020). Suriyeli öğrencilerin eğitim sistemine entegrasyonunda okul yöneticilerinin karşılaştığı sorunlar. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), 21-39. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.234.2
• Karataş, İ. (2020). Türkiye’nin vatandaşlık politikalarının öteki algısındaki rolünü Suriyeli mülteciler üzerinden düşünmek. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 50, 17-42.
• Kardeş, S., & Akman, B. (2022). Problems encountered in the education of refugees in Turkey. International Journal of Psychology and Educational Studies, 9(1), 153-164. https://dx.doi.org/10.52380/ijpes.2022.9.1.641
• Kaya, M., & Şahin, H. (2021). Harran Üniversitesi’ndeki Suriyeli öğrencilerin akademik entegrasyon süreçlerinin analizi. İnsan & Toplum, 11(3), 38-84. https://dx.doi.org/10.12658/M0627
• Keser, A., & Özbek, C. (2018). Suriyeli çocukların Türkiye’deki ulusal eğitim sistemine uyumu üzerine kamu politikası analizi. İnsan Hakları Yıllığı, 36, 105-132.
• Keskin, A., & Okçu, V. (2021). Ortaokullardaki mülteci öğrencilere yönelik öğretmen ve öğrencilerin tutumlarının incelenmesi. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 311-332. https://doi.org/10.53506/egitim.892264
• Kirişci, G., & Yirci, R. (2021). Eğitimcilerin gözünden Türk eğitim sistemindeki krizler ve çözüm önerileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1915-1950.
• Kirişci, K. (2014). Syrian refugees and Turkey’s challenges: Going beyond hospitality (pp. 1-46). Brookings.
• Kocabaş, C., & Alpaydın, Y. (2021). Göç olgusu ve Türk eğitim paradigması. Göç Araştırmaları Vakfı Çalışma Raporu.
• Kuloğlu, M. E. (2022). Türkiye’de eğitim politikaları alanındaki güncel lisansüstü tezlerin bibliyometrik profili. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 6(1), 78-91. https://doi.org/10.34056/aujef.952815
• Kurban, S. (2021). Suriyeli göçmenlerin eğitim finansmanı ve küresel sorumluluk paylaşımı. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 1081-1104. https://doi.org/10.37669/milliegitim.930575
• Kurtuluş, F. (2018). Çokkültürlü bazı ülkelerde eğitim politikaları ve öğretmen eğitimi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 2(3), 178-195.
• Levent, F., Gül, F. Ö., & Aydemir, T. (2021). Suriyeli üniversite öğrencilerinin Türkiye’de üniversite deneyimleri. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 807-835. https://doi.org/10.37669/milliegitim.873198
• Livberber, T. (2021). Suriyeli sığınmacıların Türk basınında temsili: Haberler üzerine eleştirel bir analiz. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 1003-1028. https://doi.org/10.17932/IAU.IAUSBD.2021.021/iausbd_v13i4006
• Mardin, Ş. (2006). Türkiye’de toplum ve siyaset (13. Baskı). İstanbul: İletişim.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2015). Millî Eğitim Bakanlığı 2015-2019 stratejik planı. Strateji Geliştirme Başkanlığı.
• OECD. (2020). Education policy outlook Turkey June 2020. Erişim adresi: https://www.oecd.org/education/policy-outlook/country-profile-Turkey-2020.pdf
• Oh, S. A., & Van der Stouwe, M. (2008). Education, diversity, and inclusion in Burmese refugee camps in Thailand. Comparative Education Review, 52(4), 589-617. http://dx.doi.org/10.1086/591299
• Olufemi, A. O. (2018). The politics of non-refoulement and the Syrian refugee crisis. The Journal of International Relations, Peace Studies, and Development, 4(1), Article 6.
• Önür, H. (2021). Vatandaşlık bağlamında Suriyeli sığınmacılar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37), 362-396. https://doi.org/10.14520/adyusbd.871637
• Önür, H. T., & Onur, S. (2021). Türk halkının gözünden Suriyeli sığınmacılar: Şehzadeler ilçesi (Manisa) örneği. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 46-70. https://doi.org/10.46291/Al-Farabi.060404
• Özdemir, E. (2017). Suriyeli mültecilerin Türkiye’deki algıları. Savunma Bilimleri Dergisi, 16(1), 116-136. https://doi.org/10.17134/khosbd.405253
• Özdemir, H., & Uğurludoğan, U. (2021). Arap baharı sonrası Türkiye'nin Suriyelilere yönelik göç politikaları: Avrupa Birliği'nin bakış açısı. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 162-196.
• Özer, Y. Y., Komsuoğlu, A., & Ateşok, Z. Ö. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 76-110. https://doi.org/10.16992/ASOS.11696
• Özoruç, N., & Sığırtmaç, A. D. (2022). Okul Öncesi öğretmenlerinin mülteci çocukların eğitim sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 51(233), 237-258. https://doi.org/10.37669/milliegitim.779155
• Öztürk, T., & Boyacı, E. (2022). Suriyeli mülteci krizinin Türkiye ve Avrupa Birliği ilişkisine yansıması: Dünya Sistemleri Analizi üzerinden bir değerlendirme. Alanya Akademik Bakış, 6(1), 1809-1823. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1035028
• Pettigrew, T. F. (1998). Intergroup contact theory. Annual Review of Psychology, 49(1), 65–85.
• Polat, Y., & Turğa, Z. (2021). 2011’den günümüze Suriyeli göçü bağlamında yazın çözümlemesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24(2), 400-420. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.961736
• Regional Refugee and Resilience Plan. (2016). Regional strategic overview 2017-2018. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/589497237.pdf
• Regional Refugee and Resilience Plan. (2018). Regional strategic overview 2019-2020. Erişim adresi: https://data2.unhcr.org/en/documents/details/67370
• Regional Refugee and Resilience Plan. (2020). Regional strategic overview 2021-2022. Erişim adresi: http://www.3rpsyriacrisis.org/wp-content/uploads/2021/03/rso_up.pdf
• Save the Children. (2018). Hear it from the teachers. Erişim adresi: https://resourcecentre.savethechildren.net/library/hear-it-teachers-getting-refugee-children-back-learning
• Scott, W. R. (2003). Organizations: Rational, natural, and open systems (5. Baskı). Pearson Education.
• Senge, P. M. (2007). Beşinci disiplin. (14. Baskı). Yapı Kredi Yayınları.
• Seydi, A. R. (2014). Türkiye’nin Suriyeli sığınmacıların eğitim sorununun çözümüne yönelik izlediği politikalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 267-305.
• Shaherhwasli, K., Erel, S., Özdenler, M., & Cengiz, H. B. (2021). Suriyeli öğrencilerin Türk eğitim sistemine entegrasyonu. İNSAMER.
• Sözer, M. A., & Işıker, Y. (2021). Suriyeli öğrencilerin eğitiminde öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 183-200. https://doi.org/10.31592/aeusbed.803095
• Şahin S. A., & Çelik Z., (2020). Dışlanma ve umut arasında: Suriyeli yükseköğretim öğrencilerinin deneyimleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 10(3), 494-503. https://doi.org/10.5961/jhes.2020.409
• Şimşek, D. (2018). Mülteci entegrasyonu, göç politikaları ve sosyal sınıf: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40(2), 367-392. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.446153
• Tajfel, H., Billig, M. G., Bundy, R. P., & Flament, C. (1971). Social categorization and intergroup behaviour. European Journal of Social Psychology, 1(2), 149-178.
• Taştan, C., & Çelik, Z. (2017). Education of Syrian children in Turkey: Challenges and recommendations. Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• Terzi, M. (2018). Yönetilebilir göç politikaları ve külfet paylaşımı üzerine: Suriyeli sığınmacılar örneği. TESAM Akademi, 5(1), 203-234. https://doi.org/10.30626/tesamakademi.393031
• Topcu, E., Büyükbeşe, T., & Durmuş, Ü. (2018). Suriyeli öğrencilerin bakış açısıyla göç ve eğitim (Gaziantep örneği). KalMIREC Yayın No. 1.
• Türkiye Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2019). Uyum strateji belgesi ve ulusal eylem planı 2018-2023. Erişim adresi: https://www.goc.gov.tr/uyum-strateji-belgesi-ve-ulusal-eylem-plani
• UNHCR (2015). 3RP regional progress report: June 2015. United Nations High Commissioner for Refugees.
• UNHCR Türkiye. (2021). Operational update, June 2021. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/tr/bilgi-dokumanlari-ve-tablolar
• UNHCR. (2017). Türkiye’deki Suriyeli mülteciler hakkında sık sorulan sorular. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/tr/12529-turkiyedeki-suriyeli-multeciler-hakkinda-sik-sorulan-sorular.html
• UNHCR. (2018). Global trends forced displacement in 2017. UNHCR.
• UNHCR. (2022). UNHCR Türkiye istatistikleri. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/tr/unhcr-turkiye-istatistikleri
• UNICEF (2017). 2016 Suriyeli çocuklar için neden en kötü yıl oldu? Erişim adresi: https://www.unicef.org/turkey/media/3436/file
• UNICEF. (2018a). 2017 yıllık raporu özet metin. Türkiye–UNICEF Ülke İşbirliği Programı 2016-2020. UNICEF Türkiye Yayını.
• UNICEF. (2018b). Evaluation of UNICEF’s support to education personnel in the Syria crisis response in Turkey (September 2014 - to date). Erişim adresi: https://www.alnap.org/sites/alnap-dev.mrmdev.co.uk/files/content/job/attachments/2018-09-24/Terms%20of%20Reference_PME-TURA-2018-B.PDF
• UNICEF. (2019a). 2018 yıllık raporu özet metin. Türkiye–UNICEF Ülke İşbirliği Programı 2016-2020. UNICEF Türkiye Yayını.
• UNICEF. (2019b). Türkiye’de geçici koruma altındaki çocukların eğitimine ilişkin istatistik raporu (2020-2021). Erişim adresi: https://www.unicef.org/turkey/media/10711/file/Ge%C3%A7ici%20koruma%20alt%C4%B1ndaki%20%C3%A7ocuklar%C4%B1n%20e%C4%9Fitim%20istatistikleri.pdf
• UNICEF. (2020a). 2019 yıllık raporu yönetici özeti. Türkiye–UNICEF Ülke İşbirliği Programı 2016-2020. UNICEF Türkiye Yayını.
• UNICEF. (2020b). Working across sectors in Turkey accelerates learning for all adolescents. Erişim adresi: https://www.unicef.org/media/90681/file/2020-Adolescent-Education-Programming-in-Turkey-Case-Study.pdf
• UNICEF. (2021a). Inclusion of Syrian refugee children into the national education system (Turkey). Erişim adresi: https://www.unicef.org/documents/inclusion-syrian-refugee-children-national-education-system-turkey-2
• UNICEF. (2021b). UNICEF Turkey humanitarian situation report No. 41. 1 January - 31 March 2021. Erişim adresi: https://www.unicef.org/documents/turkey-humanitarian-situation-report-no-41-syria-refugees-1-jan-31-mar-2021
• Unutulmaz, K. O. (2018). Turkey`s education policies towards Syrian refugees: A macro-level analysis. International Migration, 57(2), 235-252.
• Üzelakçil, Ö. (2021). Türkiye'deki Suriyeliler: Devlet kapasitesi ve meşruiyet konusu. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 9(2), 387-416. https://doi.org/10.14782/marmarasbd.932110
• Vardarlı, B., Khatib, A., Uygur, S., & Gönültaş, M. (2019). Türkiye ve Almanya’daki Suriyeli sığınmacılara sunulan haklar ve yaşanan sorunlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(70), 654-673. https://doi.org/10.17755/esosder.431273
• World Bank. (2015). Turkey’s response to the Syrian refugee crisis and the road ahead. Erişim adresi: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/23548
• Yanar, B., & Erkut, G. (2020). Belediyelerin Suriyeli mültecilere yönelik politikaları: İstanbul örneği. Şehir ve Medeniyet dergisi, 6(12), 190-214.
• Yavcan, B., & El-Ghali, H. A. (2017). Higher education and Syrian refugee students: The case of Turkey policies, practices, and perspectives. UNESCO Regional Bureau for Education in the Arab States
• Yıldız, A., & Uzgören, E. (2016). Limits to temporary protection: non-camp Syrian refugees in İzmir, Turkey. Southeast European and Black Sea Studies, 16(2), 195-211. https://doi.org/10.1080/14683857.2016.1165492
• Yıldız, N., & Karagöl, E. T. (2022). Ankara’da öğrenim gören Suriyeli lisansüstü öğrencilerin çok kültürlülük ve kimlik bağlamında sosyal uyum algıları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(1), 41-68. https://doi.org/10.33417/tsh.827183
• Yılmaz, D., & Günay, M. A. (2022). Türk toplumunda Suriyeli sığınmacı algısı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 117-139.
• Yılmaz, E. A., & Özer, Y. E. (2022). İtme çekme kuramı bağlamında Türkiye’deki Suriyelilere yönelik bir alan araştırması: Aydın ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 282-295.
• Yiğit, A., Şanlı, E., & Gökalp, M. (2021). Türkiye’deki Suriyeli öğrencilerin okula uyumlarına yönelik öğretmen, okul yöneticileri ve öğrencilerin görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 471-496. https://doi.org/10.7822/omuefd.856750
• Yurttaş, S. (2020). Türkiye’deki Suriyeli mültecilere yönelik ön yargı ve kalıp yargıların Türkmenistanlı öğrencilere yansımaları. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(49), 961-985. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.614295
• Zayimoğlu Öztürk, F. (2021). Refugees in the educational system: Views of Turk and refugee students. Education & Science, 46(208), 321-348. https://doi.org/10.15390/EB.2021.10439
• Zeus, B. (2011). Exploring barriers to higher education in protracted refugee situations: The case of Burmese refugees in Thailand. Journal of Refugee Studies, 24(2), 256-276. https://doi.org/10.1093/jrs/fer011