Öğretmenlik Meslek Kanununa İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 1098 - 1123, 10.12.2022

İbrahim Gül , Coşkun Güngör

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1090770

Cited By: 15

Öz

Öğretmenlerin yasal haklarını düzenleyen farklı yasalar bulunmaktadır. Genellikle özlük hakları Devlet Memurları Kanunuyla düzenlenmiştir. Bunun yanında Milli Eğitim Temel Kanunu ve diğer yasalarda öğretmenlik mesleği ile ilgili hükümler yer almaktadır. Öğretmenlerin kariyer basamaklarını düzenleyen bir yönetmelik çıkarılmış ancak bu düzenleme de beklentileri karşılamamıştır. Kamu alanında büyük bir meslek grubunu ilgilendiren öğretmenlik meslek kanunun bir an önce çıkarılması elzem görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, çıkarılması düşünülen yasa tasarısına ilişkin olarak öğretmenlerin görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırma nitel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu Ordu iline bağlı farklı okullarda görevli öğretmenler oluşturmaktadır. Çalışmada betimsel ve içerik analizi yöntemleri kullanılarak veriler çözümlenmeye çalışılmıştır. Araştırma bulgularına göre, kanunun içeriğine ve kariyer basamaklarına yönelik eleştiriler sıralanmıştır. Kanunda belli başlı, kariyer basamaklarına ve eğitim fakültesi mezunlarına yönelik eksiklikler dile getirilmiştir. Kanunun bazı sorunları çözme, mesleğin itibarını artırma, maddi bir artış sağlama, sözleşmeli ayrımını kaldırma ve aday öğretmenlerle ilgili bazı olumlu yönlerini dile getirmişlerdir. Bu konuda bazı öneriler sunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik mesleği, öğretmen hakları, kariyer basamakları

Eacher’s Opinions On The Teaching Professional Law

Öz

There are different laws regulating the legal rights of teachers. Generally, personal rights are regulated by the Civil Servants Law. In addition, there are provisions related to the teaching profession in the Basic Law of National Education and other laws. A regulation regulating the career steps of teachers was issued, but this regulation did not meet the expectations. It is considered essential that the teaching profession law, which concerns a large professional group in the public sector, be enacted as soon as possible. The aim of this study is to reveal the opinions of teachers regarding the draft law that is planned to be enacted. The research is a qualitative study. The study group of the research consists of teachers working in different schools in Ordu province. In the study, the data were tried to be analyzed by using descriptive and content analysis methods. According to the research findings, criticisms about the content of the law and career steps are listed. Major deficiencies regarding career steps and education faculty graduates were mentioned in the law. They expressed some positive aspects of the law regarding solving some problems, increasing the prestige of the profession, providing a financial increase, removing the contractual discrimination and some of the candidate teachers. They offered some suggestions in this regard.

Anahtar Kelimeler

Teaching profession, teacher rights, career steps

Kaynakça

• Aksoy, E. (2013). A.B.D (New York), Finlandiya, Singapur ve Türkiye’de öğretmen eğitimindeki dönüşümler (2000-2010). [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Akyıldız, S. , Altun, T. & Kasım, Ş. (2020). Adaylık eğitimi uygulama sürecinin aday öğretmenlerin görüşlerine göre incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 117-131 . DOI: 10.21733/ ibad.655108
• Akyüz, Y. (1989). Türk eğitim tarihi (Başlangıçtan 1988’e), (3. Baskı), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. Anayasa Mahkemesi (2009). 5204 sayılı Yasa'nın iptali, Resmi Gazete: Tarih: 18.03.2009, Sayı : 27173.
• Atav, S., ve Sönmez, S. (2013). Öğretmen adaylarının kamu personeli seçme sınavı (KPSS)’na ilişkin görüşleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 1, 2-13
• Aycan, Ş. , Ayçana, N. ve Türkoğuz, S. (2005). Fen - edebiyat fakültesi öğrencilerinin tezsiz yüksek lisans programlarından beklentileri ve kaygıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 17-25.
• Aydın, İ. (2018). Öğretmenlik kariyer evreleri ve öğretmenlerin meslekî gelişimi. International Journal of Human Sciences, 15(4), 2047-2065.
• Baş, F. (2017). Matematik öğretmenlerinin eğitim araştırmalarını takip etme durumları ve araştırmalara yönelik tutumları: Türkiye örneği. Eğitim ve Bilim, 42(189), 249-267.
• Baysan, S., Ercan, B. ve Öztürk, A. (2011). Türkiye’de öğretmen yetiştirmede istihdam sorunu: sosyal bilgiler öğretmenliği örneği, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 131-154.
• Bingöl, D. (2006), İnsan kaynakları yönetimi (6. Baskı), Arıkan Yayınları.
• Bozbayındır, Fb (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2076-2104.
• Budak, Y. ve Demirel, Ö. (2003). Öğretmenlerin hizmet içi eğitim ihtiyacı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 33, 62-81.
• Can, E. (2016, 31 Mayıs- 3 Haziran). Öğretmen adaylarının görüşlerine göre öğretmenlik mesleğinin sorunları ve çözüm önerileri. IIIrd Internatıonal Eurasıan Educatıonal Research Congress. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla
• Cantürk, G. (2021). Öğretmenlerin karşılaştıkları ekonomik sorunlar ve maaş artışı talepleriyle ilgili görüşleri: Twitter analizi. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 202-223.
• Cicioğlu, H. (1984). Cumhuriyet döneminde öğretmenliğin yasal temelleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 17 (1), 29-33 . DOI: 10.1501/ Egifak_ 0000001025.
• Cumhuriyet (2021). Eğitim-Sen: MEB en güvenilmez bakanlık haline geldi, https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/egitim-sen-meb-en-guvenilmez-bakanlik-haline-geldi-1896309
• Çakmak, Ö. ve Hevedanlı, M. (2005). Eğitim ve fen-edebiyat fakülteleri biyoloji bölümü öğrencilerinin kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(4), 115–127.
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,2, 207-237.
• Çınkır, Ş. & Kurum, G. (2017). Atanmak ya da atanamamak: ücretli öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3) , 9-35
• Demir, S. B. (2011). Öğretmen kariyer basamakları uygulamasının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 3, 53-80.
• Demirci, Y. (2020). 2023 Eğitim vizyonunda insan kaynaklarının geliştirilmesi ve yönetimi. [Yayınlanmamış tezsiz yüksek lisans projesi].Pamukkale Üniversitesi.
• Deniz, B. (2009). Kariyer basamakları uygulamasının öğretmen motivasyonuna etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• DMK(1965). Devlet Memurları Kanunu, Resmi Gazete, Tarih: 23.7.1965, Sayı: 12056
• Doğan, O. (2009). Hizmetiçi eğitime katılımın eğitim öğretim sürecine etkisi ile ilgili yönetici ve öğretmen görüşleri [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi].Maltepe Üniversitesi.
• Eğitim Bir-Sen. (2018). Öğretmenlik meslek kanunu taslağı, http://www.ebs.org.tr/manset/4754/ogretmenlik-meslek-kanunu-beklentileri- karsilayacaksekilde-acilen-cikarilmalidir Eğitim-Bir-Sen (2021). Öğretmenlik meslek kanunu teklifi hakkında değerlendirme ve öneriler bilgi notu, https://www.ebs.org.tr/ebs_files/files/yayinlarimiz2021/Ogretmenlik Meslek KanunuBilgi Notu.pdf
• Eğitim İş (2021). Öğretmenlik meslek kanunu kandırmacasına hayır! https://www.egitimis.org.tr/ guncel/sendika-haberleri/ogretmenlik-meslek-kanunu-kandirmacasina-hayir-3718/#.YgD SRn1BzIU
• Eğitim Sen (2022). Öğretmenlik meslek kanunu açıklaması, https://egitimsen.org.tr/haklarimizi-ve-taleplerimizi-icermeyen-ogretmenlik-meslek-kanunu-tasarisi-geri-cekilmelidir/
• Erarslan, L. (2004). Öğretmenlik mesleğine girişte kamu personeli seçme sınavı (KPSS) yönteminin değerlendirilmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-31.
• Erdoğmuş, N. (2003). Kariyer geliştirme kuram ve uygulama. Nobel Yayın Dağıtım.
• Ersoy, F. (2018). Öğretmenlik ve ahlak. N. Erdoğmuş, Ö. Torlak ve K. B. Tiryaki (Ed.), Temelleri ve uygulamalarıyla iş ahlakı (ss.378-400). İstanbul: İGİAD.
• Ertan-Kantos, Z. (2021). Öğretmenlik mesleğinin itibarı ile ilgili öğretmen görüşleri. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 682-703. doi:10.30900/kafkasegt.983200
• Gök, R.(2019). Türk eğitim sisteminde liyakat (meritokrasi) esaslı eğitim yöneticiliği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 39-64.
• Gökyer, N. (2012). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimleri sürecinde derslerin işlenişine ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 42(196), 124-141. https://dergipark. org.tr/tr/pub/ milliegitim/issue/36171/406677
• Gönülaçar, Ş. (2016). Türkiye’de öğretmen imajı ve itibarı üzerine bir inceleme. Academia. Edu. https://www.academia.edu/20607351/T%C3%BCrkiye_de_%C3%96%C4%9Fretmen_%C4%B0maj%C4%B1_ve_%C4%B0tibar%C4%B1_%C3%9Czerine_Bir_%C4%B0nceleme?from=cover_page
• Gül, İ. , Türkmen, F. ve Aksel, N. (2017). Aday öğretmen görüşlerine göre aday öğretmen yetiştirme sürecinin değerlendirilmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1) , 365-388 . DOI: 10.17218/hititsosbil.289419
• Güven, D. (2010). Profesyonel bir meslek olarak Türkiye’de öğretmenlik. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 27(2), 13-21.
• Hesapçıoğlu, M. (2009). Türkiye’de cumhuriyet döneminde eğitim politikası ve felsefesi, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 121-138.
• Kaplan, İ., & Gülcan, M. G. (2020). Öğretmen kariyer basamaklarının oluşturulmasına ilişkin görüşlerin incelenmesi: karma yöntem araştırması. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 380-406.
• Karabıyık, L.(2022). CHP'Lİ Karabıyık'tan öğretmenlik kanununa eleştiri, https://yeniadana. net/haber/chpli_karabiyiktan_ogretmenlik_kanununa_elestiri-69052.html
• Karataş, S., ve Güleş, S. (2013). Evaluation of the selection exam for civil cervants (KPSS) from preservice teachers’ perspectives, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(1), 102-119.
• Kavaklı, F.ve Gül, İ.(2021). Öğretmenlerin istihdam şekillerine göre iş doyum düzeyleri ile iş performansları arasındaki ilişki, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 191-205.
• Kılıç, D., Babayiğit, Ö. ve Erkuş, B. (2016). Aday öğretmenlerin adaylık eğitimine ilişkin görüşleri. Ekev Akademi Dergisi, 20(68), 81-90.
• Kilimci, S. (2011). Türkiye’de öğretmen olmak. S. Aynal Kilimci (Ed.). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme içinde (117-133). Pegem Akademi Yayınları,
• Kozikoğlu, İ. & Soyalp, H. (2018). Aday öğretmenlerin, danışman öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin aday öğretmen yetiştirme programına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (4) , 934-952 .
• Koşar, D., Er, E.Koşar, S. ve Kılınç, A., Ç.(2018). Öğretmen atamalarında sözlü sınav uygulamasının değerlendirilmesi: atanan ve atanamayan öğretmen adaylarının görüşlerine dayalı nitel bir analiz, Milli Eğitim, 218, 135-161
• Kurt, M. (2007). Öğretmen ve yöneticilerin öğretmenlik kariyer basamakları uygulamasına yükledikleri anlamlar [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi].Niğde Üniversitesi.
• Laçin, N. (2006). İlköğretim öğretmenlerinin kariyer basamaklarında yükselme sisteminde performans değerleme sürecine ilişkin görüşleri: Kütahya ili örneği. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Lecompte , M. D. ve Goetz , J. P. (1982). Problems of reliability and validity in etnographic research . Review of Educational Research, 52, 31 60.
• McMillan. J. H. (2000). Educational research fundamentals for the consumer. USA: Longman
• MEB (2014). Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün 27.08.2014 tarih ve 3572005 sayılı “bilimsel toplantılar” konulu yazısı.
• MEB (2017). Öğretmen strateji belgesi 2017-2023, Ankara: Öğretmen Yetiştirme Ve Geliştirme Genel Müdürlüğü
• MEB(2019). Milli Eğitim Şurası, https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/10095332_ 19_sura.pdf
• MEB (2022). Öğretmenlik meslek kanunu teklifi, TBBM genel kurulunda kabul edilerek yasalaştı,http://www.meb.gov.tr/ogretmenlik-meslek-kanunu-teklifi-tbmm-genel-kurulun da -kabul-edilerek-yasalasti/haber/25175/tr
• MEB, (1985). Milli eğitim gençlik ve spor bakanlığına bağlı okul ve kurumlara stajyer olarak atanan öğretmenlerin stajyerlik işlemlerine ilişkin yönerge. Tebliğler Dergisi, Sayı.2186.
• Memurlar.net(2022). Eğitim Sen: Öğretmenlik Meslek Kanunu teklifi geri çekilmeli, https://www.memurlar.net/haber/1013164/egitim-sen-ogretmenlik-meslek-kanunu-teklifi-geri-cekilmeli.html
• Oskay, Ö., Erdem, E, Akkoyunlu, B., Soran, H. ve Yılmaz, A. (2010, 10-18 Mayıs). Öğretmenlerin öğretme ve öğrenme sürecindeki yeterlikler açısından kendilerini değerlendirme üzerine bir çalışma. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu II, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe-Ankara
• ÖĞDER (2019). Öğretmene şiddet, https://www.ogretmenlersitesi.com/ogretmene-siddet/ 52365/
• ÖKBYY (2005). Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme yönetmeliği, Resmi Gazete: 13/8/2005 tarihli ve 25905 sayılı.
• Önder, E. (2018). Prospective teacher training program according to prospective teachers’ opinions. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(1), 143-189. doi: 10.14527/ kuey.2018.004
• Özdemir, M., Civelek, Ş., Çetin, Y.E., Karapınar, N., ve Özel, D. (2015). Öğretmenlerin eğitimsel, çevresel ve sosyal sorunları (Şırnak ili örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 163-181.
• Özdemir, T. Y., & Orhan, M. (2019). Öğretmenlerin “öğretmenlik mesleğinin imajı” hakkındaki görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 9(4), 824-846.
• Rapor (1993). TBMM öğretmen sorunları ile ilgili 10/1 esas numaralı meclis araştırması komisyonu raporu. TBMM Tutanak Dergisi, 41(13. Birleşim), 5- 61. Sabuncuoğlu, Z. (1997). Personel yönetimi – politika ve yönetsel teknikle, (7. Baskı), Beta.
• Sarikaya, İ., Samancı, O. ve Yılar, Ö. (2017). Aday öğretmen yetiştirme sürecinin aday ve danışman sınıf öğretmenlerinin görüşleri kapsamında değerlendirilmesi: bir karma yöntem çalışması. Gefad / Gujgef, 37(3), 939-989
• Senemoğlu, N. (2011). How effective are ınitial primary teacher education curricula in Turkey? student teachers, faculty, and teachers let us know. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi,1(1), 35-47.
• Sezgin, F., & Duran, E. (2011). Kamu personeli seçme sınavı’nın (KPSS) öğretmen adaylarının akademik ve sosyal yaşantılarına yansımaları, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 9-21.
• Sunat, Ş. (2022). Öğretmenlik Meslek Kanunu teklifi hangi değişiklikleri ön görüyor? Öğretmenlik Meslek Kanunu nedir? https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/ ogretmenlik-meslek-kanunu-teklifi-hangi-degisiklikleri-on-goruyor-ogretmenlik-meslek-kanunu-nedir-1904173
• Şen, H. Ş. ve Erişen Y. (2002). Öğretmen yetiştiren kurumlarda öğretim elemanlarının etkili öğretmenlik özellikleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 99-116
• Şimşek, Ş., Çelik, A., Akgemici, T., ve Soysal, A. (2004). Kariyer Yönetimi. Gazi Kitabevi.
• Şimşek, H. (2019). Öğretmenlik mesleği ve öğretmen yetiştirmede güncel gelişmeler. Eğitime giriş içinde (ss. 49-276). H. B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Eds).Pegem Akademi Yayıncılık
• Taymaz, H. (1997). Hizmetiçi eğitim. Tapu Kadastro Vakfı Matbaası.
• TBMM (1993). Öğretmenlik mesleği ve öğretmen yetiştiren eğitim kurumları temel kanunu teklifi (2/913).(Millî Eğitim ve Plan ve Bütçe komisyonlarına)(Başkanlığa geliş tarihi: 26.11.1993).https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d19/c047/b040/tbmm190470400146.pdf
• TBMM (2018). Öğretmenlik meslek kanununa ilişkin kanun teklifi ve gerekçesi, Ankara: Milli Eğitim Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu, Tarih 3 Aralık 2018, Esas no: 2/1401
• TBMM (2022). Öğretmenlik meslek kanunu teklifi, Ankara: Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu (2/4056). https://www5.tbmm.gov.tr/ sirasayi/donem27/ yil01/ ss302.pdf
• TED (2018). Öğretmenlik meslek kanunu öneri metni, https://www.turkiyeegitim.com/d/file/ ogretmenlik-meslek-kanunu-oneri-metni.pdf Erişim tarihi: 20.02.2022
• Tedmem (2019). Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği, Rapor dizisi: 3, Türk Eğitim Derneği.
• Tekışık, H.H. (1986). Türkiye’de öğretmenlik mesleği ve sorunları. Çağdaş Eğitim Dergisi, 11(116),1-9.
• Tuna, C. (2020). Öğretmenlerin hakları ve sorumlulukları, (Ed. T. Aytaç), Eğitim Hukuku içinde (ss. 99-123), Pegem Akademi.
• Tutum, C. (1979). Personel yönetimi, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Türk Eğitim Sen (2021). Genel Başkan: öğretmenlik meslek kanunu teklifi, beklentileri karşılamaktan çok uzaktır! https://turkegitimsen.org.tr/icerik_goster.php?Id=14275
• Ulubey, Ö. (2018). Aday öğretmen yetiştirme programının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,33(2), 480-502.
• Uştu, H. , Mentiş Taş, A. ve Sever, B. (2016). Öğretmenlerin mesleki gelişime yönelik algılarına ilişkin nitel bir araştırma. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi,4(1),15–23
• Utkutuğ, Ç. P. (2007). Toplam başarı göstergesi yöntemi ve örnek uygulama [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Uygun, S. (2012). Basında öğretmen sorunları. Millî Eğitim Dergisi, 194, 72-91.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yirci, R. (2017). Öğretmen profesyonelliğinin önündeki engeller ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 503-522
• Yüksel, S. (2011). Türk üniversitelerinde eğitim fakülteleri ve öğretmen yetiştirme. Pegem Akademi Yayınları.