Inquiry Status of Environmental Questions Education in TEOG and LGS Exams and Evaluation According to Revised Bloom Taxonomy

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 1, 199 - 227, 17.04.2023

Adem Koç , Emine Kahraman

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1098855

Öz

In this study, the questioning of environmental education acquisitions included in the Science Course Curriculum in TEOG and LGS, which are central exams, was investigated. At the same time, the analysis of the questions on environmental education within the scope of TEOG and LGS according to the revised Bloom taxonomy was also examined. The research was carried out using document analysis. Data sources of the research; The 2018 Science Course Curriculum consists of TEOG and LGS questions about environmental education. The data were analyzed by descriptive analysis. As a result of the research; It is seen that environmental education achievements are questioned with at least one question in each TEOG exam. However, it is seen that environmental education achievements are questioned with at least five questions in each LGS exam. In addition, it has been determined that the questions in the exams are generally in the knowledge and understanding levels.

Anahtar Kelimeler

Science, environmental education, TEOG, LGS, revised Bloom taxonomy

Merkezi Sınavlardaki Çevre Eğitimi Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmada Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı kapsamında yer verilen çevre eğitimi kazanımlarının merkezi sınavlar olan TEOG’da ve LGS’de sorgulanma durumu araştırılmıştır. Aynı zamanda, TEOG ve LGS sınavları kapsamında çevre eğitimine yönelik soruların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi de incelenmiştir. Araştırma, doküman analizi tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın veri kaynaklarını; 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı kazanımları, TEOG’un ve LGS’nin çevre eğitimi ile ilgili soruları oluşturmaktadır. Veriler, betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda; çevre eğitimi kazanımlarının uygulanan her TEOG sınavında en az bir soru ile sorgulandığı görülmektedir. Bununla birlikte çevre eğitimi kazanımlarının uygulanan her LGS sınavında en az beş soru ile sorgulandığı görülmektedir. Ayrıca sınavlarda sorulan soruların genellikle bilgi basamağı ile anlama basamağında yer aldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

çevre eğitimi, TEOG, LGS, yenilenmiş Bloom taksonomisi, Fen bilimleri

Kaynakça

• Akınoğlu, O., & Sarı, A. (2009). İlköğretim programlarında çevre eğitimi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 30, 5-29.
• Aktan, O., & Sevinç, Ö. S. (2018, May 4-5). İlkokul Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı ders kazanımlarının yenilenen Bloom Taksonomisine ı̇ncelenmesi [Paper presentation]. II. Uluslararası Multidispiliner Çalışmaları Kongresi, Adana.
• Akyürek, G. (2019). LGS ve TEOG sınavlarının fen bilimleri dersi öğretim programı ve yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Alım, M. (2006). Avrupa birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 599-616.
• Amer, A. (2006). Reflections on bloom’s revised taxonomy. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 4(8), 213–230. https://doi.org/10.1109/ICALT.2012.117
• Anderson, L. W. (Ed.), Krathwohl, D. (Ed.), Airasian, P. W., Cruikshank, K. A., Mayer, R. E., intrich, P. R., Raths, J., & Wittrock, M. C. (2010). Öğrenme öğretme ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama: Bloom’un eğitimin hedefleri ile ilgili sınıflamasının güncelleştirilmiş biçimi. (Çev. D. A. Özçelik). Pegem A Yayıncılık.
• Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s Taxonomy of educational objectives. Longman.
• Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (Ed.) (2014). Öğrenme öğretim ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama: Bloom’un eğitimin hedefleri ile ilgili sınıflamasının güncelleştirilmiş biçimi. (Çev. D. A. Özçelik). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Arı, A., & Gökler, Z. S. (2012, June 20-30). İlköğretim fen ve teknoloji dersi kazanımları ve SBS sorularının yeni Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi [Paper presentation]. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.
• Arı, A., & İnci, T. (2015). Sekizinci sınıf fen ve teknoloji dersine ilişkin ortak sınav sorularının değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 17-50.
• Ayvacı, H. Ş., & Şahin, Ç. (2009). Fen bilgisi öğretmenlerinin ders sürecinde ve yazılı sınavlarda sordukları soruların bilişsel seviyelerinin karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 441-455.
• Ayvacı, H. Ş., & Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(1), 13-25.
• Bahar, M., Erdaş, E., & Özel, R. (2012, Haziran 27-30). İlköğretim Hayat Bilgisi Programında çevre eğitimi [Paper presentation]. X. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.
• Balbağ, M., Leblebicier, K., Karaer G., Sarıkahya E., & Erkan Ö. (2016). Türkiye'de fen eğitimi ve öğretimi sorunları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 12- 13.
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives, the classification of educational goals, handbook I: Cognitive Domain. David McKay Company.
• Bowen, A. G. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14.
• Cangüven, H. D., Öz, O., Binzet, G., & Avcı, G. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı 2017 fen bilimleri taslak programının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. International Journal of Eurasian Education and Culture, 2, 62-80.
• Çabuk, B. (2019). Çevre eğitimi. Anı Yayıncılık.
• Çorlu, M. S. (2014). FeTeMM eğitimi makale çağrı mektubu. Turkish Journal of Education, 3(1), 4-10.
• Dalak, O. (2015). TEOG sınav soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımları yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Demir, E., & Yalçın, H. (2014). Türkiye’de çevre eğitimi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 7(2), 07-18.
• Demir, M. (2011). 5. ve 6. sınıf fen ve teknoloji ders sınav sorularının Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 41(189), 131-143.
• Demirbaş, M., & Pektaş, H. M. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çevre sorunu ile ilişkili temel kavramları gerçekleştirme düzeyleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 195-211.
• Dienno, C. M., & Hilton, S. C. (2005). High school student’ knowledge, attitudes, and levels of enjoyment of an environmental education unit on nonnative plant. The Journal of Environmental Education, 37(1), 13- 25.
• Dindar, H., & Demir, M. (2006). Beşinci sınıf öğretmenlerinin fen bilgisi dersi sınav sorularının Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 87-96.
• Duran, B. G. (2019). Çevre eğitimi için uygun animasyon filmlerin belirlenmesi ve fen bilimleri dersi öğretim programı ile ilişkilendirilmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Ertürk, R. (2017). İlkokul öğrencilerinin çevre sorunları ve çevre eğitimine yönelik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 12-24. doi: 10.17679/inuefd.354142
• Fern, E. F. (2001). Advanced focus group research. SAGE.
• Furst, E. (1994). Bloom’s Taxonomy: Philosophical and educational issues. İçinde L. W. Anderson ve L. Sosniak (Eds.), Bloom’s Taxonomy: A forty-year retrospective (ss. 28-40), The National Society for the Study of Education.
• Genç, H., & Karabal, M. (2010). Çevre eğitimi ve çevre bilinci. İçinde M. Z. Yıldırım ve H. Genç (Eds.), Çevre eğitimi (ss. 127-133). Lisans Yayıncılık.
• Gökulu, A. (2015). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ile TEOG sınavlarında sorulan fen ve teknoloji sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 434-446.
• Güleryüz, H., & Erdoğan, İ. (2018). Ortaokul Fen bilimleri dersi sınav sorularının Bloom’un bilişsel alan taksonomisine göre değerlendirilmesi: Muş ili örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1) 43-49. http://dx.doi.org/10.18506/anemon.354846
• Gündüz, Y. (2009). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf fen ve teknoloji sorularının ölçme araçlarına ve Bloom’un bilişsel alan taksonomisine göre analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, VI(II), 150–165.
• Güngör Cabbar, B., Gültekin, S., Güneş, E., Aytaç, E., & Daşgın, F. (2020). 2018 Fen Bilimleri ve Biyoloji Dersleri Öğretim Programlarındaki çevre kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre analizi. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, 14(1), 504-527. doi: 10.17522/balikesirnef.702537
• Güngörmez, H. G., & Akgün, A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin çevre eğitimi kavramına yönelik metaforları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 215-224. http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.714
• Güven, Ç. (2014). 6, 7, 8. sınıflar fen ve teknoloji dersi öğretim programındaki soruların Yenilenmiş Bloom Taksonomisi'ne göre incelenmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Güven, Ç., & Aydın, A. (2017). Yedinci sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programı sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisi bakımından analizi ve değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 223-233.
• Huitt, W. (2009). Bloom et al.'s taxonomy of the cognitive domain. Educational Psychology Interactive. Valdosta, GA: Valdosta State University. 10 June 2021 retrieved from http://www.edpsycinteractive.org/topics/cognition/bloom.html
• İnci, T. (2014). Sekizinci sınıf fen ve teknoloji dersine ilişkin ortak sınav sorularının değerlendirilmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Keskin, M. Ö., & Aydın, S. (2011). Seviye Belirleme Sınavı 6. sınıf fen ve teknoloji testinde çıkan biyoloji sorularının Revize Edilmiş Taksonomi’ye göre incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 727- 742.
• Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom's taxonomy: An overview. Theory into Practice, 41(4), 212-218.
• Krathwohl, D. R., & Anderson, L. W. (2010). Merlin C. Wittrock and the revision of Bloom’s taxonomy. Educational Psychologist, 45(1), 64–65. https://doi.org/10.1080/00461520903433562
• Kreitzer, A., & Madaus, G. (1994). Empirical investigations of the hierarchical structure of the taxonomy. İçinde L. W. Anderson ve L. Sosniak (Eds.), Bloom’s Taxonomy: A forty year retrospective (ss. 64-81). The National Society for the Study of Education.
• Mayer, R. E. (2002). Rote versus meaningful learning. Theory into Practice, 41(4), 226-232.
• MEB. (2013). Temel eğitimden ortaöğretime geçiş sistemi. 21 May 2021 retrieved from https://www.meb.gov.tr/temel-egitimden-ortaogretime-gecis-sistemi/duyuru/6350
• MEB. (2016). TIMSS 2015 ulusal matematik ve fen bilimleri ön raporu 4. ve 8. sınıflar. Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2018). Millî Eğitim Bakanlığı ortaöğretim kurumları yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. T. C. Resmi Gazete (Sayı: 30332). 1 June 2021 retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/02/20180214-8.htm
• MEB. (2020). TIMSS 2019 ulusal matematik ve fen bilimleri ön raporu 4. ve 8. sınıflar. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Moseley, C. (2000). Teaching for environmental literacy. The Clearing House, 74(1), 23-24.
• Muşlu Kaygısız, G. (2020). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı ve Okul Öncesi Eğitim Programındaki kazanımların çevre eğitimi açısından incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 5(1), 16-28. doi: 10.37754/664852.2020.513
• Mutlu, M., Uşak, M., & Aydoğdu, M. (2003). Fen bilgisi sınav sorularının Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 87-95.
• Okutan, S., & Daşdemir, İ. (2018). Ortaokul öğrencilerinin TEOG sınavı fen bilimleri dersindeki başarılarına etki eden bazı değişkenlerin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 66–81. https://doi.org/10.17679/inuefd.3425422
• Ormell, C. P. (1974). Bloom's taxonomy and the objectives of education. Educational Research, 17(1), 3-18.
• Özata Yücel, E., & Özkan, M. (2013). 2013 fen bilimleri programının 2005 fen ve teknoloji programıyla çevre konuları Açısından karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 237-265.
• Özcan, H., & Koştur, H. İ. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin TIMSS Sınavına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15(2), 108-120. doi: 10.17244/eku.545291
• Özsevgeç, T., & Artun, H. (2012, June 27–30). Çevre eğitimi dersi modüler programının geliştirilmesi ve değerlendirilmesi: Ekosistem Ünitesi örneği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.
• Öztürk, T., & Zayimoğlu Öztürk, F. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretim Programının çevre eğitimi açısından analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1533-1550.
• Sezer, A. (2018). Fen bilimleri dersi sınav soruları ve merkezi sınav sorularının yenilenmiş BLOOM taksonomisi, TIMMS ve PISA açısından analizi (Kırıkkale ili örneği) (Master's thesis, Kırıkkale Üniversitesi).
• Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Strauss, A., & Corbin, J. (2015). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage Publishing.
• Suler, J. (1995). Using interviews in research. Teaching Clinical Psychology. 27 May 2021 retrieved from http://users.rider.edu/~suler/interviews.html
• Şahin, N. F., Cerrah, L., Saka, A., & Şahin, B. (2004). Yüksek öğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 113-128.
• Şahin, S., Aydın, S. Ö., & Yurdakul, B. (2016). Fen ve Teknoloji dersi öğretim programı yedinci sınıf insan ve çevre ünitesindeki etkinliklerin bilimsel süreç becerileri açısından değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1), 32-59.
• Şimşek, L. (2011). Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve ders kitaplarındaki çevre konularının etik ve estetik değerler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulama Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(4), 2239- 2257.
• Tanık, N., & Saraçoğlu, S. (2011). Fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. TÜBAV Bilim Dergisi, 4(4), 235-246.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(151), 89-102.
• Tolan, Y. (2011). Seviye Belirleme Sınavı (SBS) sorularının Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programına uygunluğu ve Bloom Taksonomisine göre incelenmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Yaz, Ö. V., & Kurnaz, M. A. (2017). 2013 Fen Bilimleri öğretim programının incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(8), 173-184.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş., & Yılmaz, M. (2011). Çevre bilimi ve eğitimi. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Yıldız Yılmaz, N., & Mentiş Taş, A. (2017). İlkokul çevre farkındalık ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 1355-1372. doi: 10.17218/hititsosbil.335683
• Yılmaz, O., & Sayhan, H. (2016). Sosyal bilgiler ve fen bilgisi eğitimi lisans programlarının çevre eğitimi açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi (IJONASS), 2(2), 9-26.
• Yolcu, O. (2014). Cumhuriyetten (2013) günümüze (2013) ilköğretim birinci kademe hayat bilgisi ve fen ve teknoloji öğretim programlarının" çevre eğitimi" açısından incelenmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Yücel, E. Ö., & Özkan, M. (2013). 2013 fen bilimleri programının 2005 fen ve teknoloji programıyla çevre konuları açısından karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 237-266.
• Zorluoğlu, S. L., Güven, Ç., & Korkmaz, Z. H. (2017). Yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analiz örneği: 2017 Taslak ortaöğretim kimya dersi öğretim programı. Mediterranean Journal of Humanities, 7(2), 467-479. doi: 10.13114/MJH.2017.348
• Zorluoğlu, S. L., Olgun, M., & Kızılaslan, A. (2020). Fen bilimleri dersi ile ilgili yenilenmiş bloom taksonomisine yönelik Türkiye’de yapılan araştırmaların içerik analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 23-32. doi: 10.24315/tred.513081
• Zorluoğlu, S. L., Şahintürk, A., & Bağrıyanık, K. E. (2017). 2013 yılı Fen Bilimleri Öğretim Programı kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-15.