FAKİR BAYKURT’UN ALMANYA’YI ANLATAN HİKÂYELERİNDE EĞİTİM SORUNU

Yıl 2019, Sayı: 43, 105 - 122, 27.03.2019

İlyas Suvağci

Öz

İnsanlar
tarih boyunca; siyasi, ekonomik, dini ya da bireysel nedenlerden dolayı
yaşadıkları yerlerden göç etmişlerdir. Bu nedenle insanlık tarihinin göçler
tarihi olduğu söylenir. Göç sonucunda bireylerin hayatlarında köklü
değişiklikler ortaya çıkar. 1961’de Türkiye ile Almanya arasında imzalanan
işgücü anlaşmasından sonra Almanya’ya çalışmaya giden Türk işçiler de burada
birçok sorunla karşılaşmışlardır. İşte göçün ve onunla ilişkili sorunların
göçmen yazarlar tarafından edebi eserlerde tema olarak işlenmesi sonucunda
Göçmen Edebiyatı ortaya çıkmıştır. Eserlerinde göçü anlatmış olsalar da göç
sürecini yaşamayan ya da göçün sonuçlarından bizzat etkilenmeyen yazarların
eserleri ise ancak Göç Edebiyatı içerisinde değerlendirilebilir. Değişik
nedenlerle Almanya’ya göç eden; Bekir Yıldız (1933-1998), Dursun Akçam
(1930-2003), Fakir Baykurt (1929-1999), Fethi Savaşçı (1930-1989) gibi birçok
yazar eserlerinde Almanya’ya göçten ve göçle ilişkili birçok sorundan
bahsetmişlerdir. Toplumcu gerçekçi bir yazar olan Fakir Baykurt da eserlerinde
Türkiye’de iken köy gerçekliğinden, köy hayatından; Almanya’ya gittikten sonra
da Almanya’daki Türklerin yaşadıkları sorunlardan bahsetmiştir. Biz de bu
çalışmada Fakir Baykurt’un Almanya’yı anlatan hikâyelerinde Türk çocuklarının
yaşadıkları eğitim sorunlarını nasıl ele aldığını, Türkiye’den Almanya’ya olan
göç sürecinin sonuçlarının eğitim ile olan ilişkisini inceledik. Bu kapsamda
onun; Gece Vardiyası (1982), Duisburg Treni (1986), Barış Çöreği (1986) ve Bizim İnce Kızlar (1993) adlı eserlerindeki eğitimle ilgili olan
yirmi iki hikâyesini inceledik.

Anahtar Kelimeler

Fakir Baykurt, hikâye, göç, Almanya’ya göç, Göçmen Edebiyatı

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (2002). Bitmeyen Göç Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Aytaç, G. ve Diğerleri. (1996). Sürgün Edebiyatı Açık Oturum. F. Andaç (Haz.). Sürgün Edebiyatı Edebiyat Sürgünleri içinde (373-391). İstanbul: Bağlam Yayınları. Baykurt, F. (1975). Fakir Baykurt. Türk Dili Dergisi Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, Sayı. 286, 127-128. ______. (1986). Duisburg Treni. İstanbul: Remzi Kitabevi. ______. (1977). Romanımız Ne Durumda?. Milliyet Sanat. S.239, 14. ______. (1982). Gece Vardiyası. İstanbul: Remzi Kitabevi. ______. (1986). Barış Çöreği. İstanbul: Remzi Kitabevi. ______. (1993). Bizim İnce Kızlar. Oberhausen: Ortadoğu Yayınları. Cengiz, S. (2010). Göç, Kimlik ve Edebiyat. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, ZfWT Cilt 2, Sayı 3, 185-193. Keskin, H. (2011). Türklerin Gölgesinde Almanya Geleceğe Yönelik Uyum Politikası İçin Görüşler. Pazarkaya, Y. (Çev.). İstanbul: Doğan Kitap. Komisyon, (2009).Göç Terimleri Sözlüğü. Perruchoud, R. (Ed. Çev). Littera Çeviri ve Dil Hizmetleri Dnş. Ltd. Şti. İsviçre: Uluslararası Göç Örgütü Yayınları. Kula, O. Bilge. (2012). Almanya’da Türk Kültürü Çok-Kültürlülük ve Kültürlerarası Eğitim. A. Keskin (Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları. Kuruyazıcı, N. (2001). Almanya’da Oluşan Yeni Bir Yazının Tartışılması. N. Kuruyazıcı-Mahmut Karakuş (Yayıma Haz.). Gurbeti Vatan Edenler Almanca Yazan Almanyalı Türkler içinde (3-24). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Migrant Literature. (2014). Migrant literature. (Erişim Tarihi: 03/06/2018) https://en.m.wikipedia.org/wiki/Migrant_literature Özbakır, İ. (2000). Almanya Konuk İşçi Edebiyatı’nın Bir Türk Temsilcisi Renan Demirkan’ın ‘Üç Şekerli Demli Çay’ında Kimlik Problemi. Türklük Bilimi Araştırmaları IX, 211-222. Özkırımlı, Atilla (1983). Türk Edebiyatı Ansiklopedisi içinde. (Cilt 5). İstanbul: Cem Yayınları. Sakallı, C. (2018). Göçmen Edebiyatı: Ara Dilde Yazmak. Monograf Edebiyat Eleştiri Dergisi, S.9, 10-26. Suvağci, İ. (2018). Almanya’ya Göçün Almanya’daki Türk Yazarların Hikâyelerine Yansıması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dicle Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır. Şahin, B. (2010). Almanya’daki Türkler Misafir İşçilikten Ulusötesi (Transnasyonel) Bağların Oluşumuna Geçiş Süreci. Ankara: Phoenix Yayınları. Tosun N. (2014). Modern Öykü Kuramı. Ankara: Hece Yayınları. Üçgül, S. (2006). Rus Göçmen Edebiyatı I. Ankara: Kapadokya Yayınları. Yanardağ, M. Fetih, (2005). Fakir Baykurt’un Hikâye ve Romanlarının Tema ve Yapısı Üzerine Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya. Yazıcı, H. (2002). Göç Edebiyatı Doğuyu Batıya Taşıyanlar Ortadoğu Hıristiyan Arap Edebiyatçıların Batıdaki Öncü İsimleri. İstanbul: Kaknüs Yayınları. Zengin, E. (2010). Türk-Alman Edebiyatına Tarihsel Bir Bakış ve Bu Edebiyata İlişkin Kavramlar. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.12, 329-349.