Üniversite Döner Sermaye İşletmelerinde Proje, Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri Ek Ödemelerinin Hesaplanması ve Muhasebeleştirilmesi

Yıl 2023, Sayı: 60, 96 - 113, 30.06.2023

Metehan Küçüker

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1285961

Öz

Üniversite döner sermaye işletmeleri, gerçekleştirdikleri çeşitli faaliyetlerle kamu kaynaklarının etkin kullanılması amacına hizmet etmektedirler. Proje, danışmanlık ve eğitim hizmetleri ise üniversite döner sermaye işletmelerinin en önemli faaliyetleri arasında yer almaktadır. Bu bağlamda, elde edilen gelirlerden, gelirin elde edilmesine katkıda bulunan personele belirli oranlarda dağıtılan ek ödeme tutarlarının hesaplanması ve muhasebeleştirmesi konusunun önem arz ettiğini belirtmek gerekmektedir. Bu önemden hareketle kaleme alınan bu çalışmada, üniversite döner sermaye işletmelerinde proje, danışmanlık ve eğitim hizmetleri adı altında yapılan faaliyetlere ilişkin ek ödeme tutarlarının hesaplanması ve muhasebeleştirilmesi konusunun açıklanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle üniversite döner sermaye işletmelerinin genel yapısı hakkında bilgiler verilmiş daha sonra tasarlanan örneklerle konu detaylıca ele alınmıştır. Çalışmada, ek ödemeler üzerinden yapılan kesintilerin döner sermaye faaliyetlerini olumsuz etkileyebileceği ve bu nedenle ek ödemelere ilişkin vergi ödemeleri ve yapılacak diğer kesintiler konusunda yeni yasal düzenlemelere ihtiyaç olduğu sonucuna varılmıştır. Çalışmada ayrıca ek ödemelerin muhasebeleştirilmesinde kullanılabilecek hesaplara ilişkin önerilerde bulunulmuştur. Çalışmanın, kamu idarelerinde tekdüzen muhasebe uygulamalarını ele alması yönüyle muhasebe yazınına katkı sağlayacağı ve döner sermaye işletmeleri üzerinden faaliyetlerde bulunan öğretim elemanları ile muhasebe birimi çalışanlarına rehberlik edeceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Üniversite döner sermaye işletmeleri, ek ödeme, muhasebe

Calculation and Accounting of Additional Payments For Project, Consulting and Training Services in University Revolving Funds

Öz

University revolving fund enterprises serve the purpose of effective use of public resources with various activities they carry out. Project, consultancy and training services are among the most important activities of university revolving funds. In this context, it should be noted that the calculation and accounting of the additional payment amounts distributed in certain proportions to the personnel contributing to the income generation are important. Based on this importance, this study aims to explain the calculation and accounting of the payment amounts related to the activities carried out under the name of project, consultancy and training services in university revolving funds. For this purpose, firstly, information about the general structure of university revolving fund enterprises was given, and then the subject was discussed in detail with the designed examples. In the study, it was concluded that the deductions made on additional payments may adversely affect the revolving fund activities and therefore, new legal regulations are needed on tax payments and other deductions related to additional payments. In addition, some suggestions have been made regarding the accounts that can be used in the accounting of additional payments. It is thought that the study will contribute to the accounting literature in terms of addressing uniform accounting practices in public administrations and will guide the academic staff and accounting unit employees who operate through revolving funds.

Anahtar Kelimeler

University revolving funds, additional payment, accounting

Kaynakça

• Ağdeniz, Ş. (2022). Döner sermaye işletmelerinde performansa dayalı ek ödeme sistemi içerisinde maliyet yönetimi. Şakrak, M ve Can, E.N (Ed.), Üniversite döner sermaye işletmelerinde muhasebe ve denetim konularına etkinlik odaklı yaklaşım (1. Baskı s.19-41) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aksu, S. (2022). Döner sermaye işletmesi bütçesi. Şakrak, M. ve Can, E. N. (Ed.), Üniversite döner sermaye işletmelerinde muhasebe ve denetim konularına etkinlik odaklı yaklaşım (1. Baskı, s. 101-124) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çetin, A. C. ve Sağlam, H. (2007). Performansa dayalı döner sermaye prim sistemi uygulamasının hizmet sunumuna, sağlık çalışanlarına ve hasta memnuniyeti üzerine etkileri: Isparta sağlık ocaklarında bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (5), 56-78.
• Çetin, C. (2022). Devlet üniversite döner sermaye işletmelerinde iç denetim uygulamaları. Şakrak, M. ve Can, E. N. (Ed.), Üniversite döner sermaye işletmelerinde muhasebe ve denetim konularına etkinlik odaklı yaklaşım (1. Baskı, s. 77-99) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Damga Vergisi Genel Tebliği, (2022, 30 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 32059). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/12/20221230M2-13.htm (10.03.2023).
• Doğan, Z. (2005). Döner sermayeli işletmeler muhasebe yönetmeliğinin uygulanmasında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (28), 76-86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mufad/issue/35597/395349
• Döner sermayeli işletmeler bütçe ve muhasebe yönetmeliği. (2007, 01 Mayıs). Resmi Gazete (Sayı: 26509). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070501-8.htm
• Gelir Vergisi Genel Tebliği, (2022, 30 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 32059). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/12/20221230M2-13.htm
• Hanoğlu, M. (2016). Üniversite döner sermaye işletmelerinde yaşanan sorunlar için çözüm önerileri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 133-140.
• Hanoğlu, M. (2018). Üniversite döner sermaye işletmelerinde gelirlerin oransal dağılımı ve hesaplanması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 171-180.
• Kartalcı, K. (2018). Döner sermaye işletmelerinin vergisel yükümlülükleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2), 167-181.
• Polat, R. ve Şendurur, U. (2022). Üniversite döner sermaye işletmelerinin oran analizi yöntemi ile mali değerlendirilmesi. SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi, 4(2), 57-76.
• Şakrak, M. (1997). Döner sermaye işletmelerinde muhasebe sistemi, Yasa Yayınları.
• Şakrak, M. ve Can, E. N. (Ed.) (2022). Üniversite döner sermaye işletmelerinde muhasebe ve denetim konularına etkinlik odaklı yaklaşım. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Şişman, G ve Üstün, Ü. (2018). Yüksek öğretim kurumları döner sermaye işletmelerinde kamu zararı ve sorumluları. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(3), 11-43. DOI: 10.15337/suhfd.467409.
• Şişmanoğlu, E. (2022). Performansa dayalı yönetim çerçevesinde gider yeri, gider çeşidi ve hesapların işleyişi. Şakrak, M. ve Can, E. N. (Ed.), Üniversite döner sermaye işletmelerinde muhasebe ve denetim konularına etkinlik odaklı yaklaşım (1. Baskı, s. 1-18) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü https://muhasebat.hmb.gov.tr/bunyesinde- doner-sermayeli-isletme-bulunan-idareler-ve-isletmeleri Erişim Tarihi: (12.03.2023).
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü https://muhasebat.hmb.gov.tr/dmis-istatistikler Erişim Tarihi: (17.03.2023).
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü https://muhasebat.hmb.gov.tr/doner-sermaye- hakkinda Erişim Tarihi: (17.03.2023).
• Taşkın, Y. (2022). Döner sermaye işletmeleri ve üniversitelerde yapı. Şakrak, M. ve Can, E. N. (Ed.), Üniversite döner sermaye işletmelerinde muhasebe ve denetim konularına etkinlik odaklı yaklaşım (1. Baskı, s.43-75) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yılmaz, E. (2011). Döner sermayeli işletmelerde özellikli muhasebe konuları ve bazı çözüm önerileri. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 7(13), 327-337.
• Yükseköğretim Kanunu (Sayı: 2547). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2547.pdf Erişim Tarihi: (10.03.2023).
• Yükseköğretim kurumları döner sermaye işletmelerinin kurulmasına ilişkin yönetmelik. (2020, 18 Haziran). Resmi Gazete (Sayı: 31159). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/06/20200618-3.htm
• Yükseköğretim kurumlarında döner sermaye gelirlerinden yapılacak ek ödemenin dağıtılmasında uygulanacak usul ve esaslara ilişkin yönetmelik. (2011, 18 Şubat). Resmi Gazete (Sayı: 27850). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/02/20110218-4.htm